ਇੱਕ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਰਾਜਾ ਦੇਹਾਤੀਆਂ ਦੇ ਗਧੇ ਵਗਾਰ ਵਿੱਚ ਫੜ ਲਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ , ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਰਗ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਘੋੜਾ ਦੌੜਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ । ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਗਈ । ਏਧਰ – ਉੱਧਰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਗਾ । ਲੇਕਿਨ ਕੋਈ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਪਿਆ । ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਕੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਕੱਟਣ ਦੀ ਠਾਨੀ । ਉੱਥੇ ਕੀ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਦੇਹਾਤੀ ਆਪਣੇ ਮੋਟੇ ਤਾਜੇ ਗਧਿਆਂ ਨੂੰ ਡੰਡੇ ਮਾਰ – ਮਾਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧੁੱਰੇ ਉੱਡਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਇਹ ਕਠੋਰਤਾ ਬੁਰੀ ਲੱਗੀ । ਬੋਲਿਆ , ਓਏ ਭਰਾ ਕੀ ਤੂੰ ਇਸ ਦੀਨ ਪਸ਼ੁ ਨੂੰ ਮਾਰ ਹੀ ਦਏਂਗਾ ! ਤੁਹਾਡੀ ਨਿਰਦਈਅਤਾ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ । ਜੇਕਰ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਅਜਿਹਾ ਦੁਰਪਯੋਗ ਮਤ ਕਰ । ਦੇਹਾਤੀ ਨੇ ਵਿਗੜਕੇ ਕਿਹਾ , ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ? ਕੀ ਪਤਾ ਕੀ ਸਮਝ ਕੇ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ । ਰਾਜਾ ਨੇ ਕਿਹਾ , ਅੱਛਾ ਬਹੁਤ ਬਕ – ਬਕ ਮਤ ਕਰ , ਤੇਰੀ ਬੁਧੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ , ਸ਼ਰਾਬ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੀ ਲਈ ? ਦੇਹਾਤੀ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਭਾਵ ਨਾਲ ਕਿਹਾ , ਮੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਤੀ ਹੈ , ਨਾ ਹੀ ਪਾਗਲ ਹਾਂ , ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਕੇਵਲ ਇਸ ਲਈ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਰਾਜੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਾ ਰਹੇ । ਲੰਗੜਾ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰ ਹੋਕੇ ਮੇਰੇ ਦਵਾਰ ਪਰ ਪਿਆ ਰਹੇ , ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਹੈ । ਲੇਕਿਨ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਵਗਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ । ਰਾਜਾ ਇਹ ਉੱਤਰ ਸੁਣਕੇ ਸੁੰਨ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਰਾਤ ਤਾਰੇ ਗਿਣ – ਗਿਣ ਕੇ ਕੱਟੀ । ਸਵੇਰੇ ਉਸਦੇ ਆਦਮੀ ਖੋਜਦੇ ਲਭਦੇ ਉੱਥੇ ਆ ਪੁੱਜੇ । ਜਦੋਂ ਖਾ ਪੀ ਕੇ ਨਿਸ਼ਚਿੰਤ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਉਸ ਉਜੱਡ ਦੀ ਯਾਦ ਆਈ । ਉਸਨੇ ਫੜ ਕੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਕੱਟਣ ਪਰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ । ਦੇਹਾਤੀ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਿਰਭੈ ਹੋਕੇ ਬੋਲਿਆ , ਹੇ ਰਾਜਨ , ਤੁਹਾਡੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਇਕੱਲਾ ਮੈਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕੁਲ ਪ੍ਰਜਾ ਤੁਹਾਡੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਤੰਗ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਕੌੜੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨਿਆਂ ਕਰ ਕਿ ਫਿਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਉਣ । ਇਸਦਾ ਉਪਾਅ ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਕੱਟਣਾ ਨਹੀਂ , ਸਗੋਂ ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਹੈ । ਰਾਜੇ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਦੇਹਾਤੀ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਜਾ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ।
691
previous post