ਗੱਲ ਏਹ ਨੀ...ਬੀ ਤੁਸੀਂ ਤੜਕੇ ਕਿੰਨੇ ਵਜੇ ਉੱਠੇ...ਜਾਂ ਨਹਾ ਕੇ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਛੇ ਤੱਕ ਰੱਬ ਦਾ ਨੌਂ ਲਿਆ...ਗੱਲ ਏਹ ਆ ਬੀ ਛੇ ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ ਦੇ ਨੌਂ ਵਜੇ ਤੱਕ ਤੂੰ ਕਿਮੇ ਸੀ..ਕੀ ਕੀਤਾ...??ਮਸਲਾ ਏਹਨੇ ਨਬੇੜਨਾ...ਗੱਲ ਏਹ ਨੀ...ਤੂੰ ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਜਾਂ ਮੰਦਰ ਜਾ ਕੇ ਕਿੰਨਾ ਮਿੱਠਾ ਬੋਲਦਾ ਏਂ...ਕਿੰਨਾ ਜੀ ਜੀ ਕਰਦਾ ਏਂ...ਗੱਲ ਏਹ ਆ ਬੀ ਕਿਸੇ ਆਪ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਗਰੀਬ ਤੇ ਮੈਲ਼ੇ…...

ਦੋਸਤੋ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪੰਨੇ ਪਲਟ ਕੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਦਿਸਦਾ ਹੈ.......ਕਿ ਕਿੰਨੇ੍ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੀ ਕੁਝ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ........!!!!! ਅੱਜ ਹਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖੁਦਗਰਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਦੌੜ ਚ ਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਗਰਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਆਂ ਉਹ ਸਮਝਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਈ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਜਿਆਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇਣ…...

ਬੱਬਰ ਅਕਾਲੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ 'ਰਕੜ' ਦੁਨਿਆ ਦਾ ਕੱਲਾ ਸੂਰਮਾ ਸੀ ਜਿਸਤੋਂ 'ਕਾਲਾ ਪਾਣੀ' ਜੇਲ ਦੇ ਜੇਲਰ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਅੰਡੇਮਾਨ ਟਾਪੂ ਦੀ ਜੇਲ ਚ ਗਿਆ ਬੰਦਾ ਕਦੇ ਮੁੜਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ , ਜਿਥੇ ਜਾ ਕੇ ਬੰਦਾ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ। ਉਸੇ ਹੀ ਜੇਲ ਦੇ ਜੇਲਰਾਂ ਨੇ ਅੰਗੇ੍ਜੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਿਠਿਆਂ ਲਿੱਖ-ਲਿੱਖ ਕੇ ਲੇਲੜੀਆਂ ਕੱਢੀਆਂ ਕੇ ਬੱਬਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਏਥੋਂ ਲੈ…...

ਦੋ ਆਦਮੀ ਗੰਭੀਰ ਤੌਰ ਤੇ ਬੀਮਾਰ ਸਨ...! ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਇਕੋ ਕਮਰਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ...! ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਤਾਂ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਇਕੋ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਕੋਲ, ਬਿਸਤਰੇ ਵਿਚ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ...! ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਸਨੂੰ ਫੇਫੜਿਆਂ ਤੋਂ ਤਰਲ ਕੱਢਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ...! ਦੂਜੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਬੈਕ ਪੇਨ ਕਰਕੇ, ਪਿੱਠ…...

ਜਿਸ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬਾਕੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਚਹਿਕਣਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ ਉਸ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇੱਕ ਮਾਦਾ ਬਾਜ਼ ਅਪਣੇ ਨੰਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੰਜਿਆਂ ਵਿਚ ਫੜ ਕੇ ਬਹੁਤ ਉਚਾਈ ਤੇ ਉਡੱ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਸਖ਼ਤ ਸਿਖਲਾਈ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮਾਦਾ ਬਾਜ਼ ਅਪਣੇ ਨੰਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਪੰਜਿਆਂ ਵਿਚ ਜਕੜ ਕੇ ਲਗਭੱਗ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉਚਾਈ ਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇੰਨੀ ਉਚਾਈ…...

ਮਿਲਿਟਰੀ ਅਫਸਰ ਅਤੇ ਬੈੰਕ ਅਫਸਰ ਨੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਮਗਰੋਂ ਨਾਲ ਨਾਲ ਘਰ ਬਣਾ ਲਏ.. ਫੁੱਲ ਬੂਟੇ ਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਕ ਸੀ..ਪਰ ਰੱਖ ਰਖਾਓ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖ.. ਮਿਲਿਟਰੀ ਅਫਸਰ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ ਕਰਦਾ ਤੇ ਬੈੰਕ ਵਾਲਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਹੱਦੋਂ ਵੱਧ ਖਾਦ ਪਾਣੀ ਲਾਈ ਰੱਖਦਾ! ਇੱਕ ਰਾਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਹਨੇਰੀ ਤੇ ਝੱਖੜ ਝੁੱਲਣ ਲੱਗਾ..…...

ਪੜਾੲੀ 'ਤੋ ਬਾਦ ਨੌਕਰੀ ਲੲੀ ਪਹਿਲੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਣ ਲੲੀ ਦਫਤਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਵਾਰੀ ਦੀ ੳੁਡੀਕ 'ਚ ਬੈਠਾ ਮੈ ਅਾਪਣੇ ਭਵਿਖ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਗੁੰਦ ਰਿਹਾ ਸੀ। *.....ਜੇ ਅੱਜ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਗੀ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਛਡਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ੲੀ ਵਸੇਬਾ ਕਰ ਲੳੂਂਗਾ। ਮੰਮੀ- ਪਾਪਾ ਦੀਆਂ ਰੋਜ ਰੋਜ ਦੀਆਂ ਝਿੜਕਾ, ਅਾਹ ਕਰ, ਅੌਹ ਨਾ ਕਰ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਦੀ ਘਿਚ ਘਿਚ ਤੋ ਤਾਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਜੂ। ਡਾਢਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ…...

ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੰਜ ਦੋਸਤ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਗਵਾਚ ਗਏ । ਉਹਨਾ ਨੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਜਾਣਾ ਸੀ । ਪਰ ਰਾਸਤਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ । ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਕਹਿੰਦਾ ਸਹੀ ਰਾਸਤਾ ਖੱਬੇ ਰਾਹ ਹੈ । ਦੂਸਰਾ ਦੋਸਤ ਕਹਿੰਦਾ ਸਹੀ ਰਾਸਤਾ ਸੱਜੇ ਹੈ । ਤੀਸਰਾ ਦੋਸਤ ਕਹਿੰਦਾ ਸਹੀ ਰਾਸਤਾ ਪਿੱਛੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਜਾਂਦਾ ਰਾਸਤਾ ਹੈ । ਚੌਥਾ ਦੋਸਤ ਕਹਿੰਦਾ ਸਹੀ ਰਾਸਤਾ ਇਹੀ…...

"ਓ ਛੋਟੂ!" ਜਦੋਂ ਆਵਾਜ ਪਈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਭੱਜਦਾ ਹੋਇਆ ਆਇਆ ਤੇ ਢਾਬੇ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਕੋਲ ਖੜ ਗਿਆ। "ਓ ਜਾ ਓਏ! ਓਧਰ ਜਾ ਕੇ ਦੇਖ! ਭਾਂਡੇ ਕਿੰਨੇ ਮਾਂਜਣ ਆਲੇ ਪਏ ਆ! ਕੌਣ ਮਾਜੂੰ ਓਨਾ ਨੂੰ ਹੈ!!"  ਛੋਟੂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤੇ ਭੱਜ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਓਥੇ ਬੈਠਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੱਚਾ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਛੋਟੂ ਦੇ ਗਾਲਾਂ…...