Bostan by Sheikh Saadi

ਕਿਸੇ ਨੇ ਹਜਰਤ ਇਮਾਮ ਮੁਰਸ਼ਦ ਬਿਨਾਂ ਗਜਸ਼ਲੀ ਨੂੰ  ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਯੋਗਤਾ ਕਿੱਥੋ ਆਈ ।  ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ,  ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਗੱਲ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਉਹ ਦੂਸਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਕੇ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ।ਜੇਕਰ ਰੋਗ ਤੋਂ ਛੁੱਟਿਆ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਗੁਨੀ ਵੈਦ ਨੂੰ ਨਾੜੀ ਵਿਖਾਓ ।  ਜੋ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਉਸਦੇ ਪੁੱਛਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮ ਜਾਂ ਆਲਸ ਨਾ…

ਕਿਸੇ ਭਗਤ ਨੇ ਸਪਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ  ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਵੇਖਕੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ  ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਹ ਉਲਟੀ ਗੱਲ ਕਿਉਂ ਹੋਈ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਬੋਲੇ ,  ਉਸ ਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸਾਧੂਆਂ ਅਤੇ ਸੱਜਣਾਂ  ਦੇ ਸਤਸੰਗ ਦੀ  ਰੁਚੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮਰਨ  ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ  ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ ਸੰਗ ਵਾਸਾ  ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸਾਧੂ  ਨੂੰ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ…

ਬਾਇਜੀਦ  ਦੇ ਸੰਬੰਧ  ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਹਿਮਾਨ ਨਵਾਜ਼ੀ  ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਦਾਰ  ਸੀ ।  ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਦੇ ਘਰ  ਇੱਕ ਬੁੱਢਾ ਆਦਮੀ ਆਇਆ ਜੋ ਭੁੱਖ – ਪਿਆਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਲਗਦਾ ਸੀ । ਬਾਇਜੀਦ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਭੋਜਨ ਮੰਗਵਾਇਆ ।ਬਿਰਧ ਮਨੁੱਖ ਭੋਜਨ ਤੇ ਟੁੱਟ ਪਿਆ । ਉਸਦੀ ਜੀਭ  ਤੋਂ ਬਿਸਮਿੱਲਾ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ । ਬਾਇਜੀਦ ਨੂੰ ਨਿਸ਼‍ਚੇ  ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਾਫਰ ਹੈ…

ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ  ਕਿਸਨੇ ਇਹ ਕਥਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ  ਯਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਦਾਨੀ ਰਾਜਾ ਸੀ ।  ਉਹ ਧਨ ਨੂੰ ਤ੍ਰਣਵਤ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ,  ਜਿਵੇਂ ਮੇਘ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਹੱਥੋਂ  ਧਨ ਦੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਹਾਤਿਮ  ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਕੋਈ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਚਿੜ ਜਾਂਦਾ ।  ਕਿਹਾ ਕਰਦਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਨਾ  ਰਾਜ…

ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਿਜਾਜ  ਦੇ ਰਸਤੇ ਪਰ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਪਗ – ਪਗ ਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।  ਉਹ ਇਸ ਸਦਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਲੀਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੰਡੇ  ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦਾ ਸੀ । ਨਿਦਾਨ ਉਸਨੂੰ ਹੰਕਾਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਔਖੀ ਤਪਸਿਆ ਦੂਜਾ ਕੌਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।  ਤਦ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਹੋਈ ਕਿ ਭਲੇ ਆਦਮੀ ,  ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਤਪਸਿਆ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਮਤ ਕਰ…

ਇੱਕ ਕਵੀ ਕਿਸੇ ਭਲਾ-ਆਦਮੀ  ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਬੋਲਿਆ ,  ਮੈਂ ਵੱਡੀ ਆਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ ,  ਇੱਕ ਨੀਚ ਆਦਮੀ  ਦੇ ਮੇਰੇ ਸਿਰ  ਕੁੱਝ ਰੁਪਏ ਹਨ  ।  ਇਸ ਕਰਜੇ ਦੇ ਬੋਝ ਥੱਲੇ  ਮੈਂ ਦਬਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ  ਹਾਂ ।  ਕੋਈ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਦਵਾਰ ਦਾ ਚੱਕਰ ਨਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੋਵੇ  । ਉਸਦੀ ਤੀਰ ਸਰੀਖੀ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦਾ ਨੂੰ ਛਲਨੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ…