ਮਹਿਕ …ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਨਾਮ ਉਹੋ ਜਿਹੀ ਸੀਰਤ…ਹਰ ਸਮੇਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਮਹਿਕ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਜਿਆਦਾ ਲਾਡਲੀ ਸੀ। ਪੁੱਤਰ ਮਾਵਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਬਾਪੂ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਮੋਹ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉਸ ਉਪਰ ਜਿਆਦਾ ਢੁੱਕਦੀ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਮੋਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਉਹਦਾ ਨਿੱਕਾ ਭਰਾ ਲੜ ਪੈਂਦਾ। ਪਰ ਇਹ ਵੇਖ ਮਾਂ ਜਦੋਂ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਡਾਂਟਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਅੱਗੇ ਕਰ ਦਿੰਦੀ। ਅਗਰ ਕੋਈ ਉਸਨੂੰ ਆਖਦਾ ਤੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤੇਰੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਝਲਕ ਪੈਂਦੀ ਹੈ…ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਣਨਾ ਉਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਖਜਾਨੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗਰਾ ਪਾਲਿਆ..ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਦੇ ਰੋਕ- ਟੋਕ ਨਹੀਂ ਹੋਈ..ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਾਲੇ ਹੀ ਸਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ…ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਿੱਕੀ ਸੀ ਤਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਇਕ ਫਿਲਮ ਵੇਖਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਭੱਜ ਕੇ ਮਾਂ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ,”ਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ?”।ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਉਹ ਰੋਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਈ ਅਤੇ ਬੈੱਡ ਨੀਚੇ ਲੁਕ ਕੇ ਬਹੁਤ ਰੋਈ। ਜਦੋਂ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ..ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਆਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਪੂ ਤੋਂ ਵੀ ਉਹੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ ਜੋ ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਮਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਦੇ ਸੀਨੇ ਲਗਕੇ ਇੰਝ ਰੋਈ..ਕਿ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇਉਂ ਜਾਪਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ। ਸਮਾਂ ਲੰਘਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਪਰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਹ ਹਰ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੀ ਅਤੇ ਆਪ ਹੀ ਉੱਤਰ ਦਿੰਦੀ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ । ਛੋਟਿਆਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ।ਮਹਿਕ ਦਾ ਬਾਪੂ ਉਸ ਦੇ ਹਰ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ। ਘਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸੀ ਜਿਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੀ।
ਅੱਜ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਅੱਗੇ ਰੱਖੀ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹੋਏ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਸਦਾ ਤੇਰੇ ਉਪਰ ਜਿਆਦਾ ਹੱਕ ਹੈ..ਇਹ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਹੈ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗੇ ਕਿ,”ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਸ ਕਰ ਇਕ ਹਫਤਾ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ”। ਪਰ ਉਹ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਜਾਵੇਗੀ।ਹਰ ਰੋਜ਼ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ..ਮਹਿਕ ਅੱਜ ਮੁਰਝਾਈ ਜਾਪਦੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਚਾਅ ਹੁੰਦੇ ਪਰ ੳਹ ਬਿਲਕੁਲ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭਾਵੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸਦੀ ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ…ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਸੀ। ਚਾਰ ਵਜੇ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ …ਮਹਿਕ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚ ਲਿਫਾਫਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਰਕ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪਾਰਕ ਆਮ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ…ਇਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਆਇਆ ਕਰਦੀ । ਉਸ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕਿੰਨੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਸੀ…ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਉਸਦਾ ਬਾਪੂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਿਕ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ..ਇਹ ਵੇਖ ਮਹਿਕ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ।
ਮਹਿਕ ਨੇ ਪਾਰਕ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਉਸੇ ਬੈਂਚ ਉਪਰ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸੀ ਜਿਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਬੈਠਦੇ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਜਦੋਂ ਆਈ ਤਾਂ ਅੱਜ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੇਖ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਅੱਖਾਂ ਪੂੰਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਨੇ। ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਬੈਠ ਉਹ ਉਹੀ ਬਚਪਨ ਦੀ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਬਾਪੂ ਜੀ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ,” ਉਹ ਫੁੱਲ ਵੇਖ ਜਿਹੜੇ ਆਪਾਂ ਲਗਾਏ ਸੀ ..ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੂਟਾ ਤੇਰੇ ਨਵੇਂ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ..ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਇਥੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਉਥੇ ਇਸ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਛੂਹਿਆ ਕਰੇਗੀ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਇਹਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗਾ।” ਮਹਿਕ ਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਪਣੀ ਕੋਟ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਲਿਫਾਫਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਿਕ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਉਪਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,” ਇਹ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਤੋਹਫਾ, ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਖ ਕਿੰਝ ਲੱਗਿਆ?” ਇਹ ਵੇਖ ਮਹਿਕ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿਫਾਫਾ ਕੱਢਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੋਏ ਆਖਦੀ ਹੈ,”ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ “। ਦੋਵੇਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਲਿਫਾਫਾ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ…ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਕ ਦਾ ਲਿਫਾਫਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤੈਅ ਹੁੰਦੀ ਹੈ…ਮਹਿਕ ਜਦੋਂ ਲਿਫਾਫਾ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ,” ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਰੱਬ ਹੀ ਹੋ”..ਉਸਦੇ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾ ਕੇ ਇਸੇ ਨੌਕਰੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਾਪੂ ਜੀ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
ਹੁਣ ਵਾਰੀ ਸੀ…ਮਹਿਕ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਲਿਫਾਫੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ..
ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਕਮਾਈ ਐਫ.ਡੀ. ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਵੀਰ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ…ਮੈਂ ਅੱਜ ਨਾ ਨਹੀਂ ਸੁਣਨੀ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਉਸਦਾ ਦਿੱਤਾ ਤੋਹਫਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਤੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਹੈ। ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਵੇਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਹਿਕ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਰਝਾਈ ਹੋਈ ਸੀ।
~ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ
Authors: Others
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਸਭ ਦਾ ਆਦਰ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਸਭ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਉਸਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰਦੇ….ਪਰ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਮਾਰੀ ਨੂੰ ਪਤੀ ਦੇ ਚੱਲ ਵੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਦੀਆ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆ ਦਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣਾ ਪਿਆ। ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆ ਕਰਨ ਲਈ,ਪਾਲਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ।ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ,”ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰ,ਅੱਜ ਛੋਟੇ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਮੁੱਲ ਮੋੜਨਗੇ,ਖੂਬ ਐਸ਼ ਕਰਾਉਣਗੇ ਤੈਨੂੰ।” ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਪੜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਤ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਤੇ ਆਪ ਭੁੱਖੀ ਰਹਿ ਲੈਂਦੀ,ਪਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁੱਖਿਆਂ ਨਾ ਸੌਣ ਦਿੰਦੀ।
ਵਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਚੰਗੀਆ ਨੌਕਰੀਆ ਤੇ ਲੱਗ ਗਏ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆ। ਚੰਗਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਇੱਕੋ ਘਰ ਵਿਆਹ ਲਏ ਤੇ ਸੋਚਿਆ ਦੋਵੇਂ ਭੈਣਾਂ ਰਲ ਕੇ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਛੋਟਾ ਮੁੰਡਾ ਨਸ਼ੇ ਦੀਆ ਭੈੜੀਆਂ ਬਹਿਣੀਆਂ ‘ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ‘ਚ ਲੱਗਾ ਸੀ ਇਉ ਕਹਿ ਲਈਏ ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਦੀਆ ਆਸਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਨੂੰਹਾ ਦੇ ਘਰ ਆਉਣ ਤੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਹਾਲ ਪਹਿਲਾ ਨਾਲ਼ੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁਣ ਦੁਖਾਂਤ ਸੀ।ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਚੁਲ਼ੇ ਚੌਕੇ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ‘ਚ ਘਿਰੀ ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਈ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਮਾਰ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ।
ਨੂੰਹਾਂ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ,” ਰੋਟੀ ਖਾਣੀ ਏ ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਊ, ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੌਕ ਨਹੀਂ ਵਿਹਲੜ ਨੂੰ ਖਵਾਉਣ ਦਾ।” ਉਹ ਅਕਸਰ ਨਮ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਦੁੱਖੜਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਲੈਂਦੀ।ਇਕ ਦਿਨ ਸੁਰਿੰਦਰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਲਈ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਸੀ ਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੀ ਸੀਟ ਤੇ ਆ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈਆ ਤੇ ਆਪਸ ‘ਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਸੀ ਕਿ,” ਇੱਕ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜ ਕੇ,ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਕੇ ਰੋਟੀ ਖੁਆ ਸਕਦੀ ਹੈ,ਪਾਲ ਸਕਦੀ ਏ,ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਪੁੱਤਰ ਇੱਕ ਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ।” ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੁਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੀਆ ਹੋਣ….।
ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਚੀਮਾ
ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਖਬਰ ਹੈ ਕਿ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਹੁ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਨੇ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਸੋਗ ਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ , ਅਜੇ ਵੱਡੀ ਕੁੜੀ ਵਿਆਹੀ ਹੈ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ! ਦੋ ਨਿੱਕੇ ਜੁਆਕ ਛੋਟੇ, ਨੇ ਕੁੜੀ ਸਿਮਰੋ ਦਸਵੀਂ ਚ ਪੜਦੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਕਾਕਾ ਜੋ ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖ ਲਿਆ. ਛੇਵੀਂ ਚ ਪੜਦਾ ਹੈ ! ਸਵੇਰੇ ਦੀਆਂ ਰੋਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਦ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਆਉਂਦਾ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਹੁ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਚਾਰ ਨੇ ਪਰ ਜਿਉੱਦੇ ਜੀਅ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਆਉਂਦੀਆਂ, ਅੱਜ ਤੇ ਟਰਾਲੀਆਂ ਭਰ ਭਰ ਮਕਾਣਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ! ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ , ਵੈਣ ਅੈਸੇ ਕਿ ਪੱਥਰ ਦਿਲ ਵੀ ਰੋ ਪਏ ਵਿਹੜਾ ਸਾਰਾ ਚਿੱਟੀਆਂ ਚੁਨੰੀਆਂ ਨਾਲ ਚਿੱਟਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ. . . ! ਬਹੁਤ ਦੁਖਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਘਰ ਦੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਦਾ ਇਸ ਤਰਾਂ ਅਚਾਨਕ ਤੁਰ ਜਾਣਾ . . ਘਰਵਾਲ਼ੀ ਤੇ ਚਹੁੰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੰਜੇ ਤੇ ਹੈ , ਹੁਣ ਘਰਦਾ ਕੀ ਬਣੂ. . ਕੌਣ ਦੁੱਖ ਵੰਡਾਊ. . ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਬਿਨਾਂ . ? . ਬਾਹਰ ਖਲੋਤੇ ਬੰਦੇ ਇਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਨੇ! ਜਦ ਬੰਦਾ ਲਾਸ਼ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਤਾਂ ਜਾਵੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਗਿੱਲੀਆਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ , ਸਿਫਤਾਂ ਵੀ ਲਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ , ਹੁਣ ਸਹੁਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਧੀ ਨੂੰ ਉਡੀਕਦਿਆਂ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਅਜੇ ਅੱਪੜੇ ਨਹੀੱ ! ਨੁਹਾ ਧੁਆ ਤਿਆਰੀ ਹੋ ਗਈ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਮੁੱਕੀ, ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਚਲੋ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਚ ਆ ਜਾਊਗੀ , ਚਿਖਾ ਵੀ ਚਿਣੀ ਗਈ. ਸਿਮਰੋ ਤੇ ਉਹਦਾ ਨਿੱਕੇ ਵੀਰ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਵਿੰਨ ਦਿੱਤੇ. . ! ਉਡੀਕਦੇ ਨੇ ਧੀ ਨੂੰ. . ਦੂਰੋਂ ਟਰਾਲੀ ਨਜਰੀੱ ਪਈ. . ਕੋਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ , ਵੱਡੀ ਧੀ ਭੱਜ ਕੇ ਪਿਉ ਦੀ ਚਿਖਾ ਤੇ ਮੂੰਹ ਨੰਗਾ ਕਰ ਵੇਖ ਰੋਦੀ ਜਰੀ ਨਹੀੱ ਜਾਂਦੀ , ਮਾਂ ਦੇ ਗਲ ਲੱਗ ਭੈਣ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਚ ਲੈ ਵਿਰੜੇ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਘਰਵਾਲਾ, ਸੱਸ ਸਹੁਰਾ , ਸ਼ਰੀਕਾ ਸਾਰਾ , ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਿਮਰੋ ਨੂੰ ਜਦ ਮਾਸੜ( ਭੈਣ ਦੇ ਸਹੁਰੇ )ਨੇ ਗਲ ਲਾਇਆ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਲੱਕ ਦੁਆਲਿਉਂ ਖਿਸਕਦਾ ਆਗਾਂਹ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੱਧਿਆ ਤੇ ਆਪਣੀ ਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਜਾਪਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਠਿੰਠਬਰ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਪਾਸੇ ਹੋ ਗਈ ! ਇੱਕ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਰ ਜੋਰ ਫੜ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਉ ਦਾ ਮਰ ਜਾਣਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਆੜ ਚ ਉਠਿਆ ਹਰ ਹੱਥ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਪਲੋਸਦਾ. . ਹੋਰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ! ਇੱਕ ਲਾਸ਼ ਸੜ ਰਹੀ ਸੀ ਜੋ ਜਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਰਹੀ , ਇੱਕ ਲਾਸ਼ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਪਾ ਖੜੀ ਸੀ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿੱਚ!
ਸੀਮਾ ਸੰਧੂ
ਅੱਜ ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਜਦੋਂ ਰਾਣੋਂ ਨੇ ਕੱਚ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਖੜੀ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੀਰੋ ਨਜ਼ਰ ਪਈ। ਅੱਜ ਜਿੰਨੀ ਇਕੱਲੀ, ਬੇਬਸ, ਕਮਜ਼ੋਰ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੇਖਿਆ।
ਉਹ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਅੱਗੇ ਕਦਮ ਧਰਦੀ ਸੀ, ਯਾਦਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਿੱਛੇ ਲੈਕੇ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਚੁੰਨੀ ਲੈਣ ਦਾ ਸਲੀਕਾ ਸਿੱਖਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਣੋਂ ਦਾ ਬਾਪੂ ਘਰੋਂ ਰੁੱਸ ਕੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਨਾ ਪਰਤਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਬੀਰੋ ਤੇ ਰਾਣੋਂ ਹੀ ਰਹਿ ਗੀਆਂ ਸਨ। ਬੀਰੋ ਰਾਣੋਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਕੋ ਕੇ ਰੱਖਦੀ।
ਉਹ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ” ਰਾਣੋਂ ਤੇਰੀ ਚੁੰਨੀ ਕਿੱਥੇ ਆ। ਧੀਏ ਸਿਰ ਕੱਜ ਕੇ ਰੱਖੀਦਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਬਾਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਧੀਆਂ ਬਹੁਤ ਰੜਕਦੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ।”
ਰਾਣੋਂ ਉਦੋਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਕੇ ਮਾਂ ਕੀ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਣੋਂ ਦੀ ਮਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪ ਸਕੂਲ ਲੈਣ ਜਾਂਦੀ ਆਪ ਹੀ ਛੱਡ ਕੇ ਆਉਂਦੀ। ਬੀਰੋ ਲਈ ਰਾਣੋਂ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੀ। ਉਹ ਪਰਛਾਵੇਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲਿਪਟੀ ਰਹਿੰਦੀ।
ਰਾਣੋਂ ਪੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਨਿੱਕਲੀ। ਹਮੇਸ਼ਾਂ
ਪਹਿਲੇ ਦਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕਰਦੀ । ਵਜ਼ੀਫਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਨੇ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਮਿਲਣਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਵਾਰ ਕਹਿਣਾ ” ਬੀਰੋ ਕੁੜੇ ਕੁੜੀਏ ਤੂੰ ਰਾਣੋਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪੜਾਈਂ , ਦੇਖੀਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੇਰੀ ਤਕਦੀਰ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ ਤੇਰੀ ਧੀ।”
ਹੁਣ ਰਾਣੋਂ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ” ਬੇਬੇ ਹੁਣ ਮੈਂ ਇਕੱਲੀ ਸਕੂਲ ਜਾਇਆ ਕਰੂੰ, ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਮੈਨੂੰ ਛੇੜਦੀਆਂ ਨੇ। ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਸਕੂਲ ਲੈਣ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।”
ਬੀਰੋ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਰੂਹ ਅੱਡ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਦਿਲ ਤੇ ਪੱਥਰ ਰੱਖ ਕੇ ਬੋਲੀ ” ਚੰਗਾ ਧੀਏ।” ਮਾਂ ਨੂੰ ਉਦਾਸ ਦੇਖ ਰਾਣੋਂ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜੱਫੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ” ਬੇਬੇ ਯਕੀਨ ਰੱਖ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਉਲਾਂਭਾ ਨਹੀਂ ਆਉ, ਮੈਂ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰੂੰ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਝੁਕ ਜਾਵੇ।”
ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ ਕਦੋਂ ਰਾਣੋਂ 10+2 ਕਰਕੇ IeLets ਵੀ 7 band ਨਾਲ ਕਰ ਗਈ।
IeLets ਦੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਰਮੇਸ਼ ਘਰ ਆਇਆ ਤੇ ਬੀਰੋ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ” ਆਂਟੀ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਟੀ ਬਹੁਤ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੈ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਪੜਨ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ”
ਬੀਰੋ ਬੋਲੀ “ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ਤੁਹਾਡਾ”
ਉਹ ਅੱਗੇ ਬੋਲਿਆ ” ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਗਲਤ ਨਾ ਸਮਝਣਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਵਾਲਾ। ਰਾਣੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੜਕੇ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਕੇ ਨਾਲ ਕਨੇਡਾ ਲੈ ਜਾਵੇ ਉਹ ਰਾਣੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖਰਚਾ ਚੁੱਕਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਨ। ”
” ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਮੁੰਡਾ ਮੈਂ ਬਗੈਰ ਦੇਖਿਆਂ ਕਿਵੇਂ ਹਾਂ ਕਰ ਦੇਵਾਂ।” ਬੀਰੋ ਬੋਲੀ।
ਉਹ ਝੱਟ ਬੋਲਿਆ ” ਜੀ ਕਹਿੜਾ ਸੱਚੀਂ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ। ਕਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮੁੰਡਾ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਘਰ ਰਹੇਗਾ ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਟੀ ਆਪਣਾ ਅੱਡ ਰਹੇਗੀ।”
ਬੀਰੋ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ” ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਸਿਆਣੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਦੱਸੂੰ ਭਾਈ।”
ਬੀਰੋ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਕੋਲ ਗਈ ਸਲਾਹ ਕਰਨ, ਤਾਂ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਨੇ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਨਾਲੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਬੀਰੋ ਓਥੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰ ਲਵੀਂ।
ਜਦੋਂ ਬੀਰੋ ਨੇ ਰਮੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕੇ ਓਥੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਦੇਣਾ ਪੈਣਾ ਤਾਂ ਰਮੇਸ਼ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਆਂਟੀ ਜੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੀਹ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹੋ ਜਾਣਾ ਐਨੇ ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਬੱਸ ਤੁਸੀਂ ਦੋ ਲੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਦੇਣੇ ਹਨ।
ਐਨੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਬੀਰੋ ਨੇ ਝੱਟ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਣੋਂ ਅੰਦਰ ਬੈਠੀ ਸਭ ਸੁਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕੇ ਬੀਰੋ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਅੱਡ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ ਉਸ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਰਾਣੋਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿਵੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸੱਚ ਤੇ ਖੜਨਾ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਝੂਠੀਆਂ ਲਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਸਨ।
ਐਨੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਆਰਜ਼ੀ ਘਰ ਵਾਲੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਕਿਹਾ ” ਰਾਣੋਂ ਏਥੇ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੇ ਕੈਮਰੇ ਲੱਗੇ ਹਨ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਨਿਗਾਹ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਲੱਗ ਕੇ ਰਹਿ।” ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਡਰਾਬਾ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਟੋਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰਾਣੋਂ ਦੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰਨ ਤੇ ਉਹ ਬੋਲਿਆ ਤੀਹ ਲੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਹੁਣ ਡਰਾਮਾ ਤਾਂ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ।
ਕਿਵੇਂ ਅੱਖ ਦੇ ਫੋਰੇ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾਈ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਡਰਾਮੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਸੀ, ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਸੀ …. ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਬਾਹਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਅੰਦਰ ਉਸ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ਦੀ ਹਾਰ ਹੋਈ ਹੈ।
ਪੈਸਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਨਾਲਾਇਕ ਪੁੱਤ ਜੋ ਆਪ, IeLets ਵੀ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅੱਜ ਉਸ ਸਿਰੇ ਦੇ ਵਿਗੜੇ ਹੋਏ ਅਮੀਰਜ਼ਾਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਿਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਮਹਿਫੂਜ਼ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰੇ ਕਦਮਾਂ ਅੱਥਰੂ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਮੁਕਾਮ ਵੱਲ ਤੁਰ ਰਹੀ ਸੀ । ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਮਜਬੂਰ ਹੋਈ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਨਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਵਸ ਦਾ ਬਜਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵੀ ਕਬੂਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਪੇ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪ ਤੋਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਤੇ ਰਘਵੀਰ ਵੜੈਚ ਦਿਆਂ ਸਤਰਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਸਨ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਜਦੋਂ ਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਝੀਖਾਂ ‘ਚੋਂ ਕੋਈ ਫੁੱਲ ਨਜ਼ਰ ਪਿਆ,
ਕਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਬੇ ਸਬਰਿਆਂ ਦਾ ਟੁੱਟ ਸਬਰ ਗਿਆ ।
ਰਘਵੀਰ ਵੜੈਚ।
ਅੱਜ ਜਦ ਕਲਮ ਚੁੱਕੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਦਮ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਓਹਦਾ ਨਾਮ ਆਇਆ
“ਰੋਡਾ ਖੂਹ “….ਰੋਡਾ ਖੂਹ ਓਹਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਓਹਦੇ ਮੌਣ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅੱਜ ਦੇ ਜਵਾਕਾਂ ਨੇ ਦੇਖਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਹੋਣਾ, ,ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕੋਲ, ਖੁੱਲੀ ਜਗਾਹ ਵਿੱਚ, ਪਿਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਕੋਲ ਉਹ ਖੂਹ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜਾਨ ਸੀ,
ਜਾਨ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਖੂਹ ਹੀ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ, ਭਾਵ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਉਥੋਂ ਹੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜੁਰਗ ਦੱਸਦੇ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਥੋਂ ਹੀ ਬਲਦ ਹੱਕਦੇ ਤੇ ਖੂਹ ਚੱਲਦਾ ਸੀ, ਉਥੋਂ ਹੀ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲੱਗਣਾ, ਕਾਫੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਉਹਦਾ ਪਾਣੀ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਾਗੋ ਬਾਗ ਕਰਦਾ ਸੀ, ,,ਉਥੇ ਹੀ ਸੁਆਣੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣੇ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਨਹਾਉਣਾ, ,ਕਿੰਨਾ ਸੋਹਣਾ ਹੋਇਆ ਹੋਣਾ ਉਹ ਟਾਇਮ ਜਦ ਉਹ ਖੂਹ ਦੀਆਂ ਖਾਲੀ ਟਿੰਡਾਂ ਜਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਬਲਦਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਟੱਲੀਆਂ ਹਰ ਪਲ ਰੌਣਕ ਲਾਈ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਿਹੜੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਅਪਦੇ ਹੱਥੀਂ ਚਲਾਇਆ ਹੋਊ ਇਹ ਖੂਹ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੇ ਕੀ ਬੀਤੀ ਹੋਊ ਉਹ ਰੱਬ ਹੀ ਜਾਣਦਾ,
ਜਿਆਦਾ ਤਰ ਬਜੁਰਗ ਨਹੀਂ ਰਹੇ, ਜੋ ਹਣ ਉਹ ਕਿਹਨੂੰ ਦੱਸਣ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਕੋਈ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਿੲਹਨੂੰ ਭੁੱਲ ਹੀ ਚੁੱਕੇ ਨੇ, ਭਾਂਵੇ ਖੂਹ ਨੂੰ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਕਾਫੀ ਅਰਸਾ ਹੋ ਗਿਆ ਇਹ ਅੱਜ ਵੀ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਉਂਝ ਹੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖਲੋਈ ਬੈਠਾ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਅਰਸੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ,
ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਟਾਇਮ ਲੰਘਣ ਨਾਲ ਬੋਰਾਂ, ਮੋਟਰਾਂ ਕਰਕੇ ਖੂਹ ਚੱਲਣੋਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ, ਬਲਦ ਨਾਲ ਖੂਹ ਚੱਲਣੋਂ ਰੁੱਕ ਗਏ, ਟਿੰਡਾਂ ਵੀ ਰੁੱਕ ਗਈਆਂ ਪਰ ਟਾਇਮ ਨਾ ਰੁਕਿਆ, ਖੂਹ ਚੱਲਣੋਂ ਭਾਂਵੇਂ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਪਰ ਇਹਦੀ ਮਾਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ, ਜਦ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਬਰਾਤ ਚੜਦੀ ਤਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਥੇ ਲਾੜਾ ਦੋ ਜਾਂ ਚਾਰ ਲੱਡੂ ਰੱਖ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ੨-੩ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਜੋੜੀ ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਤੇ ਛਟੀਆਂ ਖੇਲਦੀ ਸੀ, ਦਿਵਾਲੀ ਵਾਲੀ ਸਾਮ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਣ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਉਹ ਰਾਤ ਉਹ ਖੂਹ ਦੀਵਿਆਂ ਨਾਲ ਇਂਝ ਲਿਸਕ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾ ਜਿਵੇਂ ਤਾਰਿਆ ਦੀ ਟੋਲੀ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਧਰਤੀ ਤੇ ਉੱਤਰ ਆਈ ਹੋਵੇ,
ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਚੱਲਦਿਆਂ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਪਰ ਉਹ ਖੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਜਰੂਰ ਵੇਖਿਆ, ਜਦ ਛੋਟਾ ਸੀ ਤਾਂ ਡਰਦੇ ਡਰਦੇ ਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖਣਾ ਪਾਣੀ ਮਸਾਂ ੮-੧੦ ਫੁੱਟ ਥੱਲੇ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਡਰ ਲੱਗਣਾ, ਇੱਕ ਦਮ ਦੇਖ ਕੇ ਪਿੱਛੇ ਹੱਟ ਜਾਣਾ, ਓਸ ਟਾਇਮ ਕੀ ਪਤਾ ਸੀ ਇਹ ਪਾਣੀ ਤੇ ਇਹ ਖੂਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ, ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਉਹ ਖੂਹ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਲਿੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਣੀ ਆ ਗਿਆ, ਕਿਉਂ ਬੰਦ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਤੇ ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਯਾਦ ਨੂੰ, ਸਾਇਦ ਇਹ ਉਹਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀ ਦੱਸ ਸਕਣ,
ਪਰ ਉਹ ਖੂਹ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਕਲਮ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਮਰੀ, ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਕਲਮ ਉਹਨੂੰ ਮਰਨ ਦੇਵੇਗੀ, ਸਾਇਦ ਇਹ ਲਿਖਾਰੀ ਤੇ ਉਹ ਖੂਹ ਦਾ ਸਬੰਧ ਪਿੱਛਲੇ ਜਨਮ ਦਾ ਜਿਹਨੇ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਖੂਹ ਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਜੀਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੀ ਪਤਾ ਉਹ ਖੂਹ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜਲ ਵਰਗੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਇਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆ ਜਾਵੇ, ਤੇ ਕੀ ਪਤਾ ਉਹ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਖੂਹ ਦੀ ਹੋਂਦ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇ….
….ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ
“ਜੀਤ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗੀ” ਸਿਮਰਨ ਨੇ ਤਰਲਾ ਜਿਹਾ ਕਰਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।
” ਤੇ ਮੈਂ ਕਿਹੜਾ ਜੀ ਸਕਦਾ ” ਜੀਤ ਨੇ ਭਾਵੁਕ ਹੁੰਦੇ ਕਿਹਾ।
ਤੂੰ ਬਸ ਮੇਰੇ ਤੇ ਛੱਡ ਦੇ, ਮੈਂ ਆਪੇ ਮਨਾ ਲਉਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ,ਬਸ ਤੂੰ ਯਕੀਨ ਰਖ ਮੇਰੇ ਤੇ “ਆਖਕੇ ਜੀਤ ਨੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲਈ।
ਘਰ ਆਕੇ ਜੀਤ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਬਈ ਕੋਈ ਸਕੀਮ ਤਾਂ ਲਾਉਣੀ ਹੀ ਪੈਣੀ,ਘਰਦਿਆਂ ਨੇ ਅੈਂਵੇ ਤਾਂ ਨੀ ਮੰਨਣਾ।ਮਨ ਚ ਕੁਝ ਸੋਚ ਉਹ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ” ਬਾਪੂ ਜੀ ,ਬੀਬੀ ਕਹਿੰਦੀ ਤੁਸੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੁੜੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋਂ।ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਨਾ ਰਾਮੇ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸਿਮਰਨ ਨਾਲ ਕਰਾ ਦਿਉ। ”
” ਉ ਤੇਰਾ ਦਿਮਾਗ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਿਆ, ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦੇ ਨੇ ਉਹ ” ਬਾਪੂ ਗੜਕਿਆ ।
ਤੁਸੀ ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ ਨੀ ਸਮਝੇ।ਦੇਖੋ ਵੋਟਾਂ ਨੇੜੇ ਨੇ ਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਥੋਡੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਕਮਜੋਰ ਜਿਹੀ ਲਗਦੀ ਐ।ਜੇ ਤੁਸੀ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਚ ਕਰਵਾਇਆ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਵੱਧ ਜੂ ।ਤੇ ਕੁੜੀ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿਆਹ ਕੇ ਆਊ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪੇ ਸਾਡੀ ਜਾਤ ਦੀ ਬਣ ਜਾਣੀ।ਜੀਤ ਦੀ ਗੱਲ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਲੱਗੀ ਤੇ ਉਹਨੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰ ਦਿੱਤੀ।
ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ ਪਿਉ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਖੇਡ ਕੇ ਆਪਣਾ ਪਿਆਰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਨਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬਸੀ
ਦਲਜੀਤ ਨੇ ਫੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜਣ ਤੇ ਬੇਦਿਲੀ ਨਾਲ ਫਾਈਲ ਤੋ ਸਿਰ ਚੁੱਕਿਆ।ਰਾਜ ਦਾ ਨੰਬਰ ਦੇਖ ਉਸਨੇ ਝੱਟ ਫੋਨ ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ।ਰਾਜ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਨੇ ਉਸਦਾ ਮਨ ਖੁਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਉਸਦਾ ਜਿਗਰੀ ਯਾਰ ਵਰਿਆ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਸਹਿਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇੱਥੋ ਉਸਨੇ ਵਿਦੇਸ ਲਈ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ ਤੇ ਚੜਨਾ ਸੀ।ਉਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਸੋਚਿਆ ਦਲਜੀਤ ਸਿਆ ਵੱਡਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣਨ ਹਿੱਤ ਤੈਂਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡੇ ਨੂੰ ਜੁੱਗੜੇ ਬੀਤ ਗਏ।
ਉਹ ਸਾਰਿਆ ਚਿੰਤਾਵਾ ਤੇ ਰੁਝੇਵਿਆ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਤੋ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ।ਉਸਨੇ ਘੜੀ ਤੇ ਨਜਰ ਮਾਰੀ ਟਰੇਨ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਬਾਕੀ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਘੰਟੀ ਵਜਾ ਕੇ ਡਰਾਇਵਰ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆ ਤੇ ਉਸ ਤੋ ਗੱਡੀ ਦੀ ਚਾਬੀ ਫੜ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਡਰਾਇਵਰ ਵੀ ਮਾਲਕ ਦੇ ਇਸ ਰਵੱਈਏ ਤੋ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ।ਕਿਉਕਿ ਉਸਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਦੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾ ਵਰਤਾਅ ਕਰਦੇ ਨਹੀ ਦੇਖਿਆ ਸੀ।
ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਅਜੀਬ ਤਾਂਘ ਸੀ।ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਸਟੇਸਨ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਿਆ ਸੀ।ਕਿਧਤੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਟਰੈਫਿਕ ਕਾਰਣ ਲੇਟ ਹੀ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ।ਕਾਰ ਡਰਾਇਵ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾ ਵੀ ਯਾਦ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆ। ਉਸ ਦੇ ਬੁੱਲਾ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਆ ਗਈ।ਉਸ ਨੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾ ਦੋਵਾ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਬੜਾ ਸਖਤ ਸੀ।
ਉਹ ਇਹ ਗੱਲ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਸਮੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ,ਸਾਹਮਣੇ ਭਾਵੇ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਜਿਗਰੀ ਦੋਸਤ। ਉਸਨੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਪਹਿਲੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਲਈ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸੀ।ਪਰ ਬਾਜੀ ਹਮੇਸਾ ਉਸਦੇ ਹੱਥ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।ਖੇਡਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕਦੇ ਅੱਗੇ ਨਹੀ ਲੰਘਣ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਜਦੋ ਰਾਜ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਉਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੁਕਾਬਲਾ ਬਿਲਕੁੱਲ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਹੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗਾ ਸੀ।ਉਹ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ-2 ਛੋਟੇ ਸਹਿਰ ਤੋ ਵੱਡੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੱਕ ਸਫਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਕਰੋਬਾਰ ਦੀ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਰਾਜ ਉਸੇ ਨੌਕਰੀ ਤੇ ਬੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਉਸਨੂੰ ਗਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗਲ ਪਾਈ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਮੁਨੱਖ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਗੱਡੀ ਵਿੱਚੋ ਉਤਰਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਝੱਟ ਪਛਾਣ ਲਿਆ।ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀ ਪਿਆ ਸੀ।ਸਿਰਫ ਵਾਲਾ ਦੀ ਸਫੈਦੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਰੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਨਜਰ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਉਹ ਥੋੜਾ ਪ੍ਰੇਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ।ਦੋਵੇ ਦੋਸਤ ਬਗਲਗੀਰ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲੇ।ਰਾਜ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਘੰਟਿਆ ਦਾ ਸਮਾ ਸੀ।ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋ ਸਾਨਦਾਰ ਰੈਸਟੋਰੈਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ।ਦੋਵੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਏ।ਬਚਪਨ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਉਹ ਕਦੇ ਖੁਸ ਹੋ ਜਾਦੇ ਕਦੇ ਉਦਾਸ।ਇਸ਼ਕ ਮੁਸ਼ਕ ਦੇ ਤਬਸਰੇ ਨੇ ਤਾ ਇਕ ਵਾਰ ਬੁਢਾਪੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲਾਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਵੀਹ ਸਾਲਾ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੂੰ ਉਹ ਚਾਰ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾੁਹੰਦੇ ਸੀ।ਸਮਾ ਵੀ ਖੰਭ ਲਾ ਕੇ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਅਚਾਨਕ ਰਾਜ ਨੇ ਘੜੀ ਤੇ ਨਜਰ ਮਾਰੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ “ਲੈ ਵੀ ਮਿੱਤਰਾ ਹੁਣ ਸਮਾ ਇਜਾਜਤ ਨਹੀ ਦਿੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਛੱਡ ਆ॥”
ਦੋਵੇ ਮਿੱਤਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਨੂੰ ਚੱਲ ਪਏ ਗੱਲਾ ਕਰਦੇ ਅਚਾਨਕ ਰਾਜ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਯਾਰ ਆਪਾ ਦੁਨੀਆਂ ਜਹਾਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾ ਕਰ ਲਈਆਂ, ਪਰ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਆਣਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੀ ਨਹੀ, ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਜਵਾਨ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣਗੇ।” ਰਾਜ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਘੁੰਮ ਗਏ। ਦੋਵੇ ਸਿਰੇ ਦੇ ਨਸ਼ਈ ਅਤੇ ਅੱਯਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਹੋਏ।ਉਹ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕੀ ਦੱਸਦਾ ਕਿ ਦੋਲਤ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਔਲਾਦ ਸੰਸਕਾਰੀ ਤੇ ਕਮਾਉ ਬਣਨ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਅਵਾਰਾ ਤੇ ਬੇਕਾਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਸੋਚਾ ਵਿੱਚੋ ਡੁੱਬੇ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੀ ਅਵਾਜ ਨੇ ਝੰਜੋੜਿਆ, “ ਕੀ ਸੋਚੀ ਜਾਣਾ ਵੀਰ ਮੈ ਬੱਚਿਆ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ?” ਉਸਨੇ ਬੇਦਿਲੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵੱਲ ਮੂਹ ਮੋੜਿਆ ਤੇ ਕਿਹਾ, “ ਬੱਸ ਚਲੀ ਜਾਂਦਾ ਭਰਾਵਾ ਉਹ ਵੀ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਨੇ ਵਪਾਰ ਵਿਚ, ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸ।”
ਰਾਜ ਨੇ ਉਸਦੀ ਅਵਾਜ ਵਿੱਚ ਛੁਪੇ ਗਮ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ,ਜਿਵੇ ਉਹ ਕੋਈ ਗੱਲ ਲੁਕੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।ਫੇਰ ਉਹ ਦੱਸਣ ਲੱਗਾ, “ਤੈਨੂੰ ਤਾ ਪਤਾ ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਤੇ ਕੁੜੀ ਹਨ,ਮੁੰਡਾ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ ਤੋ ਡਿਗਰੀ ਕਰਕੇ ਮਲਟੀ ਨੈਸਨਲ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲੌਰ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਤੇ ਬੇਟੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਦੇਸ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਉਸੇ ਦੀ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ,ਭਰਾਵਾ ਰੰਗ ਲੱਗੇ ਪਏ ਹਨ।” ਰਾਜ ਨੇ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।
ਰਾਜ ਨੇ ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਗੇਟ ਤੇ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀ ਪਾਈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾ ਨੇ ਸਾਥ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਹੱਥ ਹਿਲਾਉਦਾ ਦਰਵਾਜੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ।ਉਹ ਦੂਰ ਖੜਾ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਰਿਹਾ।ਉਸਨੂੰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹਰ ਬਾਜੀ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਆਖਰੀ ਬਾਜੀ ਹਾਰ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਜਗਤਾਰ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਸਕੇ ਭਰਾ ਸਨ। ਜਗਤਾਰ ਵੱਡਾ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਛੋਟਾ…..ਬਾਪੂ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਚ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨੇ ਜਗਤਾਰ ਨੂੰ ਸਿਆਣਾ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਇਨਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਲਾਣੇਦਾਰੀ ਤੇ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਬੜੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਭਾਵੇਂ ਘੱਟ ਈ ਸੀ,ਪਰ ਟੱਬਰ ਤੇ ਉਹਦਾ ਰੋਅਬ ਪੂਰਾ ਸੀ। ਪਿੰਡ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਚ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਰਸੂਖ ਸੀਂ। ਸਤਨਾਮ ਵੀ ਗੁਣਾਂ ਪੱਖੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਚ ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਵੀ ; ਸੀਜ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਦੇ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਨੂੰ ਉਠਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਭਰਾ ਨਸ਼ੇ-ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਸਨ।
ਦੋ ਨੌਕਰ ਵੀ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦੀ ਕੋਈ ਸੋਚ ਫਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਦੋਵੇਂ ਭਾਈ ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਖੇਤੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ, ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਮਿਲਵਰਤਨ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਮਿਸਾਲਾਂ ਦਿੰਦੇ। ਵੱਡਾ ਭਾਈ ਹਰ ਕੰਮ ਚ ਆਪ ਮੂਹਰੇ ਲੱਗਦਾ ਤੇ ਛੋਟਾ ਵੀ ਚੰਗੀ ਸੰਗਤ ਕਾਰਨ ਕਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਭਟਕਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਜਿਵੇਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ…..ਮਿਹਨਤਾਂ ਨੂੰ ਈ ਫਲ ਲੱਗਦੇ ਨੇ….ਘਰ ਚ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਪੈਲੀ, ਸੋਹਣਾ ਘਰ-ਬਾਰ,ਕਾਰਾਂ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਹਰ ਸੰਦ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।
ਪੱਲੇ ਪੈਸੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੱਦੀ ਵੀਹ ਕਿੱਲੇ ਪੈਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੰਜ ਕਿੱਲੇ ਹੋਰ ਖਰੀਦ ਲਏ ਸਨ।
ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵੀ ਆਪਸ ਚ ਭੈਣਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਆਮ ਔਰਤਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਜਸਬੀਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਰਾਣੀ ਦਾ ਕਦੇ ਕੰਮ ਕਾਰ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਕੋਈ ਸ਼ਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜੋ ਵੀ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਠੀਕ ਸੀ,ਬਾਕੀ ਲਾਣੇਦਾਰ ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹਰ ਕੰਮ ਦੀ ਫਿਕਰ ਉਹਨੂੰ ਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਵੀ ਜੇਠ ਜੇਠਾਣੀ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਕਦੇ ਵੀ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਉਹ ਪੜੀ ਲਿਖੀ ਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਖਿਆਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਸੀ।
ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਬੇਟਾ ਬੇਟੀ ਦਸ ਤੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੇ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਦੀ ਬੇਟੀ ਵੀ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਚਾਰੇ ਜੀਅ;ਤਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੁੰਡੇ -ਕੁੜੀਆਂ ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ।
ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਜਾਂ ਮਨਦੀਪ ਦੀ ਮਾਂ ਉਹਨੂੰ ਹੋਰ ਬੱਚਾ ਭਾਵ ਮੁੰਡਾ ਜੰਮਣ ਬਾਰੇ ਆਖਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਮਨਾਂ ਕਰ ਦਿੰਦੀਂ। ਜਦ ਮਨਦੀਪ ” ਹੈਗਾ ਤਾਂ ਐ ਮਾਤਾ ਪੋਤਾ ਤੇਰਾ” ਆਖਦੀ ਤਾਂ
” ਮਰਜ਼ੀ ਐ ਤੇਰੀ ਧੀਏ, ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮੇ ਦਾ ਫਰਕ ਹੁੰਦੈ” ਆਖ ਆਪਣੀ ਬੇਬਸੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੀ। ਉਹਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਪੋਤੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਇੱਛਾ ਸੀ।
ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਹੋਰ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਚ ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਵੀ ਉਸਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰਿਆ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਧੀ ਤੇ ਪੁੱਤ ਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਤਾਂ ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਪੁੱਤ ਈ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ।
ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਤੋਰ ਤੁਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇੱਕ ਰਾਤ ਮਨਦੀਪ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁਬਾਰੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾੜੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਸੀ, ਜਗਤਾਰ ਕਣਕ ਵੇਚ ਕੇ ਹੁਣੇ ਈ ਆਇਆ ਸੀ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ।
” ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿਆ ਕਰੋ, ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਹੁਣ ਸਿਆਣਾ ਹੋ ਗਿਐ, ਨਾਲੇ ਕਦ ਤੱਕ ਸਾਰਾ ਭਾਰ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੱਕੀਂ ਫਿਰੋਗੇ?” ਕਮਰੇ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਜਸਬੀਰ ਦੇ ਬੋਲ ਸੁਣਕੇ ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਕਦਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਰੁਕ ਗਏ।
“ਕੋਈ ਨੀਂ ਭਲੀਏ ਲੋਕੇ; ਬਣ ਵੀ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਦਾ ਈ ਰਹਿਆ ਸਭ ਕੁੱਝ; ਧੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਵਿਆਹ ਕੇ ਤੋਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਕਿਹੜਾ ਕੁੱਝ ਮੰਗਦੀਆਂ ਨੇ ਵਿਚਾਰੀਆਂ”ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਕੇ ਮਨਦੀਪ ਠਠੰਬਰ ਗਈ ਸੀ।
ਪਰ ਸਤਨਾਮ ……?
” ਉਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਅੰਨੇ ਭਗਤ ਨੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੀ ਕਹਿਣੈ”? ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਕਹੇ ਇਹ ਬੋਲ ਮਨਦੀਪ ਦਾ ਕਲੇਜਾ ਚੀਰ ਗਏ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਇਸ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਉਸੇ ਪਲ ਮਨਦੀਪ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮਿਆ ਪੁੱਤ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਉਹਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਨਾ ਕੀਤਾ; ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਤਨਾਮ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ …..
ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।
ਸਮਾਂ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੇ ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਚੰਨ ਜਿਹੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ; ਹਸਪਤਾਲ ਚ ਭਤੀਜੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਏ ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਕਾਕੇ ਨੂੰ ਗੋਦੀ ਚ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਪੁੱਛਿਆ” ਨਾਂ ਕੀ ਰੱਖਣੈ ਆਪਣੇ ਸ਼ੇਰ ਦਾ”?
“ਵਾਰਿਸ”
ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਆਪ- ਮੁਹਾਰੇ ਨਿਕਲੇ ਇਸ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਮੱਥੇ ਆਈ ਤ੍ਰੇਲੀ ਦੇਖਕੇ ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂੂ
ਕੀ ਕਸੂਰ ਸੀ ਓਸਦਾ ਜਿਸਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਗਾਲ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ,ਕੁੱਤੀਏ ਰੰਨੇ ਤੇਰੇ ਪੱਟ ਦਿਆ ਵਾਲ ,ਕਿਥੋ ਮੇਰੇ ਪੇਸ਼ ਪੈ ਗਈ.ਮੇਰੀ ਸੌਕਣ ,ਹਰਾਮਦੀ ਬੜੀਆ ਗਾਲ੍ਹਾ ਸੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਆਪਣੀ ਧੀ ਲਈ..ਇਹ ਰੋਜ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ
ਹਰ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਬਿਪਤਾ ਬਣ ਆਉਂਦਾ ਸੀ,ਮੁੰਡੇ ਥਾਂ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਲਈ
ਸੂਰਜ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਠੰਡਾ ਸੀ,ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕੇ ਤਪਣ ਲੱਗ ਗਿਆ
ਨਿੱਤਾ ਦਾ ਹੂੰਦਾ ੳੁਸ ਮਲੂਕੜੀ ਤੇ ਅੱਤਿਅਾਚਾਰ, ਜੋ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਤਾਂ ਕੀ, ਇਕ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਘਲਾ ਸਕਦਾ ਸੀ,
ੳੁਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਗੁੱਤਾਂ ਕਰਦੀ ਦੇ ਵਾਲ ਖਿੱਚ ਦੇਣੇ
ਮਾਰਨੀਆ ਚਪੇੜਾਂ ਗਿੱਚੀ ‘ਚ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਤੋਂ, ਸ਼ਾਇਦ ਅਜਿਹੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕਲਪਨਾ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ,
ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਆਉਂਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਨੌਕਰਾਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਕੇ. ਦਾਦੀ ਦੀ ਭੈੜੀ ਝਾਂਕਣੀ,ਪਿਓ ਦਾ ਦੋ ਪੈੱਗ ਲਾ ਕੇ ਸੌਣਾ,ਦਾਦੇ ਦਾ ਜਾਗਦੇ ਹੋਏ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਲੈਣਾ,ਤੇ ਮਾਂ ਦਾ ਕਚੀਚੀਆਂ ਵੱਟਣਾ ਨਰਕ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ… ਇਹ ਮੇਰੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ੳੁਸ ੳੁਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਜੁਲਮਾਂ ਦੀ ਹੱਦ ਨਹੀ ਸੀ, ਖੌਰੇ ੳੁਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਇਸ ਬੱਚੀ ਨਾਲ਼ ਕੀ ਵੈਰ ਕੱਢਿਅਾ ਸੀ,
ਸਮੇ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਪੜਾਅ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ੳੁਸ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਅਾ ਰਿਹਾ ਸੀ,
ਜਵਾਨੀ ਮਸਤ ਮਲੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈਂ,ਆਜਾਦ ਖਿਆਲੀ ਡਰ ਭੈਅ ਤੋਂ ਮੁਕਤ,ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਨਾਗ ਵੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਹੀ ਡੰਗਦਾ ,ਧੁੱਪਾ ‘ਚ ਪਲਦੇ ਘਾਹ ਨੂੰ,ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੂੰਦਾ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੁੰਦੀਆ ,ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਣ ਲਈ,ਕੌੜੇ ਬੋਲ ਸਹਿੰਦੀ ਕੁੱਟ ਖਾਂਦੀ ਕੁੜੀ ਦਾ,ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਬੋਲ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ,ਮੁੰਡੇ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ,ਕਿੳੁਂਕਿ ਔਰਤ ਵੀ,ਆਜਾਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਆ,ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ..ਕਈ ਵਾਰ ਅੌਰਤ ਦਾ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ੳੁਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨਰਕ ਤੋਂ ਬੁਰੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,
ਇਸਦੇ ਚੱਲਦੇ ਹੀ ਕੁੜੀ #ਅਨਮੋਲ ਨਾਮੀ ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਲ ਪੇ੍ਮ ਬੰਧਨ ਵਿਚ ਬੱਧੀ ਗਈ,ਜੋ ੳੁਸਦੇ ਪਿੰਢ ਦੇ ਗੁਰੂਦੁਅਾਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਮਿਲਕੇ ੳੁਸਨੂੰ ਮਾਂ ਪਿੳੁ ਦੇ ਦਿਤੇ ਤਸੀਹੇ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ, ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਤਾਨਿਅਾਂ ਮਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਦੁੱਖ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲ਼ੇ ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਗੁਰੂਘਰ ਮਿਲਕੇ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ,
ਅਚਾਨਕ ਅਨਮੋਲ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਅਾ, ੳੁਸਨੇ ਮਿਲਕੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ਼ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਕੁੜੀ ਘਰੋਂ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਤੇ ਗਹਿਣੇ ਲੈ ਕੇ ਮਿੱਥੀ ਥਾਂ ਤੇ ਅਾ ਗਈ, ਦੋਵੇਂ ਜਾਣੇ ਨਵੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਅਾਤ ਦੇ ਲਈ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਅਤੇ ਨਿੱਕਲ ਗਏ, ਕੁੜੀ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇਹ ਅੰਤ ਸੀ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਅਾਤ ਰੱਬ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ,ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਕੁੜੀ ਦੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲੀ ਤਾਂ, ਅਨਮੋਲ ੳੁਸਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਨਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਾਗਲਾਂ ਵਾਂਗ ਲੱਭਣ ਲੱਗੀ ਹਰ ਪਾਸੇ, ਪਰ ਅਨਮੋਲ ਦਾ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਨਹੀ ਸੀ, ਵਕਤ ਦੇ ਤਕਾਜੇ ਤੇ ਟਰੇਨ ਦੀ ਗਤੀ ਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਬਦਚਲਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਹੁਣ ੳੁਸ ਕੋਲ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀ ਸੀ, ਹਰ ਬੁਹਾ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ੳੁਸਦੇ ਮਾਪਿਅਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਅਾ, ਅਖਵਾਰ ਦੀ ੳੁਸ ਖਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲਿਖਿਅਾ ਸੀ, “ਇੱਕ ਮੁਟਿਅਾਰ ਵੱਲੋਂ ਟਰੇਨ ਅੱਗੇ ਛਾਲ਼ ਮਾਰ ਕੇ ਅਾਤਮ ਹੱਤਿਅਾ”.
ਹੁਣ ਕੌਣ ਜਿਮੇਵਾਰ ਹੈ ਕੁੜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ, ੳੁਹ ਮਾਂ ਜਿਸਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ੳੁਸਨੂੰ ਤਾਹਨਿਅਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ੳੁਹ ਪਿਓ ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਇਸ ਜਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀ ਸੀ ਜਾਂ ਅਨਮੋਲ ਜਿਹੇ ਜਿਸਮ ਦੇ ੳਹ ਵਪਾਰੀ ਜੋ ਮਜਬੂਰ ਕੁੜੀਅਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਹਥਿਅਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ, ਲੂਣਾਂ ਪੈਦਾ ਨੀ ਹੁੰਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਆਂ, ਬੇਵਸੀ ਹੀ ੳੁਸ ਕੁੜੀ ਦਾ ੳੁਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲੈਂਦੀ ਰਹੀ, ਕਦੋਂ ਅਸੀ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਅਸੀ ਬੇਹਤਰ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਜਰੂਰ ਦੇਵੀਂ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕਾਬਿਲੀਅਤ ਦੇਵੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਅਾਪਣੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ “ਬੇਵਸੀ” ਅਾੳੁਣ ਤੱਕ ਨਾ ਦੇਵਾਂ..
🖋 ਅਨਮੋਲ
ਹੁਸ਼ਿਆਰੋ ਸੱਚੀਂ ਬੜੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸੀ…..ਨਰਮਾ ਦੋ ਮਣ ਪੱਕਾ ਚੁਗ ਦਿੰਦੀ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਖੇਤ ਆਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਜੇ ਮੈਂ ਸਬੱਬ ਨਾਲ ਖੇਤ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਓਹਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬੜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਨੀਆਂ ….. ਓਹਨੇ ਨਾਲ ਵਾਲੀਆਂ ਆਵਦੀਆਂ ਸਾਥਣਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣੇ ਤੇ ਕਹਿਣਾ, “ਜਾਓ ਨੀ ਪ੍ਰੇਹ,ਸਰ ਗਿਆ ਥੋਡਾ ਤਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਵੇਲੇ ਰੋਟੀਆਂ ਵਾਲੇ ਪੋਣੇ ਖੋਲਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਦੇਖ ਲੈਣੀਆਂ ਤੇ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਾ, “ਉਹ ਬੁੜ੍ਹੀ ਕਾਹਦੀ ਹੋਈ, ਜਿਹੜੀ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਦਾਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਦੇ ! ਆਹ ਵੇਖ ਲੋ ,,ਫੁਲਾਅ- ਫੁਲਾਅ ਕੇ ਲਾਉਣੀ ਆਂ,,,,ਜਾ ਖਾਂ ਕਦੇ ਮੱਚੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵਿਖਾਈਂ !! ਥੋਡੀਆਂ ਵੇਖ ਲੋ ,,,ਕਿਵੇਂ ਅੰਨ ਕੱਠਾ ਕੀਤੈ, ਦੁਰ ਫਿਟੇ ਮੂੰਹ ਥੋਡਾ ।”
ਸੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤੇ ਵਿੰਗੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਵੇਖ ਕੇ ,,,,ਉਹ ਲਾਲ ਰੱਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਦੂਜੀਆਂ ਨੇ ਓਹਦੀ ਗੱਲ ਦਾ ਕਦੇ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ।
ਅੱਗੇ ਵੱਡੇ- ਛੋਟੇ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਰੱਖਦੇ ਸੀ , ਲੋਕ । ਉਹ ,ਉਹਨਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਦੋ ਸਾਲ ਵੱਡੀ ਹੋਣੀ ਐ ਤੇ ਦੂਜਾ ਉਹ ਰਹਿੰਦੀ ਪੇਕੇ ਪਿੰਡ ਸੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਸਚਿਆਰੀ ਸੀ। ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਵੈਸੇ ਈ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਝੇਫ ਮੰਨਦੇ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਈ ਏਥੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।
ਮੈਂ ਖੁਦ ਓਹਦਾ ਘਰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ।
ਬੜਾ ਲਿੱਪ-ਪੋਚ ਕੇ ਸਾਫ਼- ਸੁਥਰਾ ਰਖਦੀ ਸੀ।
ਬੜਾ ਮੋਹ ਕਰਦੀ ਸੀ ਮੇਰਾ,,,,,ਮੈਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਸਾਂ ਓਹਤੋਂ,,,,ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੀ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਇੱਜ਼ਤ ਦਿੰਦੀ । ਓਹਦੇ ਖਿਆਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਇਨਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਈ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇ,,,,ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਮਾਣ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਬੁਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ,,,ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਅਨਪੜ੍ਹ ਸੀ,ਪਰ ਸਿਆਣਪ ਤੇ ਲਿਆਕਤ ਉਸਨੂੰ ਐਨੀ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜ ਦੇ ਕਈ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਨੂੰ ਮਾਤ ਪਾ ਦੇਵੇ ।
ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਹੁਣ ਰੋਟੀਆਂ ਪਕਾਉਂਦੀ ਹਾਂ ਤੇ ਮੇਰੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਹੁਸ਼ਿਆਰੋ ਦੇ ਬੋਲ ਇੰਨ- ਬਿੰਨ ,ਓਵੇਂ ਈ ਵੱਜਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਰੋਟੀਆਂ ਵੀ ਦਾਗ ਰਹਿਤ ਈ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹਾਂ।
ਸੱਚੀਂ ਕਈ ਰੂਹਾਂ ਕਦੇ ਨੀ ਭੁੱਲਦੀਆਂ!
,,,,,ਨਾ ਹੀ ਮੈਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।
ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਗੈਦੂ
ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਹਿੰਦੇ ਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਨੇਕਦਿਲ ਰਾਜਾ ਸੀ, ਘੋੜੇ ਚੜਿਆਂ ਕਿਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਨਜਰ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰ ਲੜਕੀ ਤੇ ਪਈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਨਜਰ ਹੀ ਉਹ ਜਚ ਗਈ, ਲੜਕੀ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਸੀ, ਨੈਣ ਨਕਸ਼ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ, ਕੱਦ ਕਾਠ ਉੱਚਾ ਲੰਬਾ, ਸਿਰਫ਼ ਰੰਗ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਾਵਲਾ ਸੀ…. ਰਾਜੇ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਬਈ ਜੇ ਇਹ ਲੜਕੀ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣ ਜਾਵੇ ਦੋ ਕੰਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਇਕ ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਦਾਜ ਖਰਚੇ ਦੇ ਇਸ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਧੀ ਵਿਆਹੀ ਜਾਵੇਗੀ ਦੂਜਾ ਏਨੀ ਸੁੰਦਰ ਲੜਕੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹੀਰਾ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਰੁਲਿਆ ਹੈ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਇਸਦੀ ਅਸਲੀ ਕਦਰ ਪੈ ਜਾਵੇਗੀ, ਰਾਜੇ ਦੀ ਸੋਚ ਨੇਕ ਸੀ ਉਸਨੇ ਝੱਟ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਲੜਕੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਸ ਆਪਣਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਭੇਜਿਆ…
ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਉਹ ਲੜਕੀ ਵਾਲੇ ਮੰਨਣ ਨਾਂ ਬਈ ਕਿੱਥੇ ਰਾਜਾ ਭੋਸ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਗੰਗੂ ਤੇਲੀ –ਭਾਵ ਕਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਜੋ ਰੋਟੀ ਵੀ ਮੰਗ ਖਾਂਦੇ ਨੇ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਰਾਜੇ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ , ਕੋਈ ਮੇਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ?? ਰਾਜੇ ਦੇ ਯਕੀਨ ਦੁਆਉਣ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਤੇ ਉਹ ਮੰਨ ਗਏ, ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਉਹ ਉਸ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਕਰ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦਾ ਸੀ….
ਚਲੋ ਜੀ ਰਾਜੇ ਦਾ ਤੇ ਉਸ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਦੋਨੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸਨ, ਲੜਕੀ ਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਣੀ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਭਰਪੇਟ ਖਾਣਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖਾਧਾ ਤੇ ਰਾਜਾ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਵੀ ਵਧੀਆ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਸਾਥ ਪਾ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ…. ਉਹ ਹੁਣ ਰਾਣੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਸੀ…
ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਣਾ ਕਿ ਕਦੇ ਉਹ ਰਾਣੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਗੁਣ ਵੀ ਇੰਨੇ ਸਨ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦਾ, ਖਾਣ ਪੀਣ ਵਧੀਆ ਹੋਣ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਰੰਗ ਰੂਪ ਵੀ ਨਿਖਰ ਆਇਆ ਤੇ ਉਹ ਸਚਮੁੱਚ ਹੁਸਨ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਵੀ ਜਾਪਨ ਲੱਗ ਪਈ….
ਕੁਝ ਦਿਨ ਬੀਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਸਨ ਮਖਮਲੀ ਰਜਾਈਆਂ ਵਿਚੋਂ ਰਾਜਾ ਜਦ ਵੀ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠੇ ਕਦੇ ਕਿਤੇ ਕਦੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਥੱਲੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਖੂੰਜੇ ਰੋਟੀਆਂ ਨਿਕਲਨ…..
ਰਾਜਾ ਬੜਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਬਈ ਇਹ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਏ…
ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁੱਛ ਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਕੋਈ ਪਤਾ ਨਾ ਚੱਲੇ ਅਖੀਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਤੇ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ??
ਰਾਣੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗੀ ਰਾਜਾ ਜੀ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਉ ਮੈਨੂੰ ਦਰਅਸਲ ਅਸੀ ਅੱਠ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸਾਂ ਤੇ ਕਦੇ ਭਰ ਪੇਟ ਖਾਣਾ ਨਹੀਂ ਖਾਧਾ ਸੀ ਰੋਟੀ ਕਦੇ ਕਦੇ ਨਸੀਬ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਕਈ ਕਈ ਵਾਰ ਭੁੱਖਿਆਂ ਸੌਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਰੋਟੀ ਮਿਲਨੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਰੋਟੀ ਛਿਪਾ ਦੇਣੀ ਕਿ ਜਿਆਦਾ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ਤੇ ਖਾ ਲਵੇਗਾ, ਉਹ ਆਦਤ ਪੱਕ ਚੁੱਕੀ ਹੈ…..
ਰਾਜਾ ਕਹੇ ਕਿ ਇੰਨਾ ਕੁਝ ਤੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਰਾਜ ਭਾਗ ਨੌਕਰ ਚਾਕਰ ਆਪਣੀ ਰਾਣੀ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਤੇਰਾ ਫਿਰ ਵੀ ਰੱਜ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ….
ਰਾਣੀ ਕਹੇ ਕਿ ਆਦਤਨ ਮਜਬੂਰ ਹਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੀ ਬਦਲਨ ਦੀ….
ਰਾਜਾ ਰਾਣੀ ਭਾਵੇਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬੜਾ ਸਨੇਹ ਕਰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਰਾਣੀ ਦੀ ਇਹ ਆਦਤ ਰੋਟੀਆਂ ਛੁਪਾਉਣ ਦੀ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ…
ਅਖੀਰ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਪਿਆ ਕਿ ਰਾਜ ਭਾਗ ਤੇ ਇਸ ਆਦਤ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਨੂੰ ਚੁਨਣ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ…..
ਰਾਣੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਕਰਦੀ ਫਿਰ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰ ਬੈਠਦੀ ਅਖੀਰ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਰਾਜ ਭਾਗ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਮਜਬੂਰਨ ਲੈਣਾ ਪਿਆ….
ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸੁਣਾਈ ਇਹ ਗੱਲ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਕਰੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਰਾਣੀ ਬਣ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਰਾਜਾ ਬਣ ਜਾਵੇ / ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਉੱਚੇ ਆਹੁਦੇ ਉੱਪਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ ਪਰ ਉਸਦੀਆਂ ਮਾੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਤੇ ਉਹ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਬੈਠਦਾ ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਤਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਨੇ….
ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹੀ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਨਹੀਂ ਪੈਂਣ ਦਿੰਦੇ….
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨਾ ਆਦਤਾਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਕੱਟੀਏ ਪੋਰਾ ਪੋਰਾ ਜੀ…
ਪਰ ਜੋ ਬਦਲ ਲੈਂਦੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲੋਕ ਅਸਲ ਰਾਜੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ….
ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ