ਨਿੱਕੂ ਅਤੇ ਸੁੱਖੀ ਦੋਵੇਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਅੱਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਿੱਥ ਕੇ ਆਏ ਸਨ ਕਿ ਅੱਜ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿਆਦਾ ਦੇਰ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਬੈਠਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਹੋਣ …ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਜਿੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਲੈਕੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਪੁੱਜਦੇ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਕੁ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬੱਚੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਲਈ ਝੁਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਉਹ ਡਿੱਗਣ ਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਕਿ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ …..ਤਾਂ ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਉਹ ਗੱਲ ਸੱਚ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਜੀ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਮਾਂ ਦਿੱਤੀ।…
ਇਹੋ ਸੋਚ ਕੇ ਹੀ ਉਸਦੀ ਅੱਖਾਂ ਭਰਨ ਹੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਕਦਮ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਘੁੱਟ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜਾਪ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ …ਪਰ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਫਿਰ ਉਹ ਬੱਚੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ‘ਚ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਏ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਨਿੱਕੂ ਕੁਝ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਆਂਦਾ ।ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਝ ਮਾਂ ਨਿੱਕੂ ਨੂੰ ਬੁੱਕਲ ‘ਚ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ …
ਸੁੱਖੀ ਦੇ ਬਾਪੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਬੁਰਾ ਸੁਪਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ …ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿੰਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਏਨੀ ਕੁ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਾਲਕਾ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਨੇ…ਬਸ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕੁ ਉਮਰ ਬਖਸ਼ ਦੇ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਪਾਲ ਸਕਾਂ।ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕੋਲ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ …ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ । ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਮੋਹ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਸ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ….ਆਖਰ ਰੱਬ ਰੂਪੀ ਮਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਰੱਬ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਟਾਲ ਸਕਦਾ ਸੀ ।ਸੱਚ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਦਾਸ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਦਰਤ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਸੁਣਦੀ ਹੈ । ਸੁੱਖੀ ਦੇ ਮਨ ‘ਚ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ …ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਕਿੰਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਚਿੰਤਾ ਸੀ …ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ।ਉਹ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਹੈਰਾਨ ਵੀ….ਮਾਂਵਾ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਸੂਲ ਵੀ ਚੁੱਭ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੋਚਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਹੋ ਸੋਚ ਕੇ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹੰਝੂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦੇ..ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਵੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਰੂਪ ਹਨ…ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿਰਫ ਮਾਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੁਣੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ????
ਅਚਾਨਕ ਉਸਦੇ ਮੋਢੇ ਕੋਈ ਹੱਥ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਉਹਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਮਿਲ ਹੀ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਖਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਵੀਰ ਨਿੱਕੂ ਘਰ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ । ਸੁੱਖੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉਹੀ ਸਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਦੀ ਹੈ …ਅਸਲ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਨਿੱਕੂ 14-15 ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬਿਮਾਰ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਫਿਰ ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜ ਵੀ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ ।
ਜਦੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕਹੇ ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ ਮੇਰੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ …ਪਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ।
ਜਦੋਂ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਨੂੰ ਮਰੋੜ ਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ….ਭੈਣ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ
ਜਦੋਂ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਮੈਂ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਸਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ ….ਵੀਰ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ।
ਅੱਜ ਬੇਝਿਜਕ ਹੋ ਕੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ …ਗੁਰੂ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ………..
ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਹ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਮਾਂ ਤਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਹੈ…। ਫਿਰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਵੀਰ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ
admin
ਸਰਗੁਣ ਕੌਰ ਅੱਜ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈ …
ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਮਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਲੜਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ਮਾਂ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕੌਣ ਜਾਵੇਗਾ …?? ਦੀਦੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ….ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਜਾਵਾਂਗਾ …..ਸਰਗੁਣ ਕੌਰ(ਮਾਂ) ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿ …ਅੰਦਰੋਂ ਬਾਪੂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੱਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਦੱਸੋ ਬਾਪੂ ਜੀ ਕੌਣ ਜਾਵੇਗਾ ..ਸਰਗੁਣ ਅਵਾਜ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ‘ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ …ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਲੜਨਾ ਬੰਦ ਕਰੋ .ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਛੋਟੇ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਸਗੋਂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ…ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ।ਪਰ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ ਬੱਚੇ ਬੋਲਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ । ਬਾਪੂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ..ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ..ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਜ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ …ਬੱਚੇ ਨਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਕੌਣ ਜਾਵੇਗਾ??
ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਨਾ ਜੀ…।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਾਰੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਸਰਗੁਣ ਕੌਰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਹੁਣ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੀ ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆ ਕੇ ਦੱਸਾਂਗੀ ਕਿ ਕਿਉਂ ..ਅਤੇ ਉਥੇ ਦੀ ਸਾਰੀ ਵੀਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਜਰੂਰ ਭੇਜਾਂਗੀ….ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਰਗੁਣ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਤਿਆਰ ਹੋ??…ਮੈਂ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀ ਆਂ ਵੀਹ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ‘ਚ
ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਣਾ …ਪਰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਕਿ ਆਪਾਂ ਜਾ ਕਿੱਧਰ ਰਹੇ ਹਾਂ??
ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਸ ਥੋੜ੍ਹੇ ਕੁ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਾਪੂ ਜੀ ਅਤੇ ਵੀਹ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਘਰ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਗੱਡੀ ਘਰ ਅੱਗੇ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰਕੇ ਹਾਰਨ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਅਵਾਜ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ …
ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ …ਕੀ ਗੱਲ ਅੱਜ ਤੂੰ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ???
ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ …ਬਾਪੂ ਜੀ ਅਸੀਂ ਲੇਟ ਹੋ ਜਾਣਾ …ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਾਂਗੇ । ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਬਾਪੂ ਜੀ ਫਿਰ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ …ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਕੋਈ ਸਮਾਰੋਹ ਹੈ??
ਸਰਗੁਣ ਆਖਦੀ ਹੈ ..ਬਾਪੂ ਜੀ ਬਸ ਥੋੜ੍ਹੇ ਕੁ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਪੁੱਜ ਜਾਵਾਂਗੇ ..ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਦੱਸਾਂਗੀ ..।
ਸਰਗੁਣ ਗੱਡੀ ਰੋਕਦੇ ਹੋਏ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੁੱਜ ਗਏ ਆਪਾਂ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ।
ਬਾਪੂ ਜੀ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ਇਹ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਕਾਲਜ ਹੈ..ਜਿਥੇ ਤੂੰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਸੀ..।
ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ..ਹਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ
ਬਾਪੂ ਜੀ ਗੱਡੀ ‘ਚੋਂ ਉਤਰਦੇ ਹੋਏ ਆਖਦੇ ਹਨ …ਕਿ ਇਥੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਮਾਰੋਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ..।
ਸਰਗੁਣ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ..ਹਾਂ ਜੀ ਇਥੇ ਡਿਗਰੀ ਵੰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਹੈ .
ਅੱਜ ਮੈਨੂੰ ਇੰਨਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸੱਦਿਆ ਹੈ।
ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ …ਫਿਰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਲੈਕੇ ਆਈ ਹੈ???ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਕਾਲਜ ਕਦੇ ਦਾਖਲਾ ਕਰਵਾਉਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ …ਫਿਰ ਅੱਜ??
ਸਰਗੁਣ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਅੱਜ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹਾਂ ।
ਦੋਵੇਂ ਕਾਲਜ ਅੰਦਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ…। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਿਗਰੀ ਵੰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਹਾਲ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸਰਗੁਣ ਨੂੰ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਸਟੇਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੁਰਸੀ ਉੱਤੇ ਬਾਕੀ ਸਟਾਫ ਨਾਲ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਡਿਗਰੀ ਵੰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਗਰੀ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਗੁਣ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਮਿਲਾ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
ਅੰਤ ਵਿਚ ਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ …ਸਰਗੁਣ ਕੌਰ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ।
ਸਰਗੁਣ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਸ਼ਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਅੱਜ ਮੈਂ ਪੂਰੇ ਸਾਢੇ ਤੈਤੀ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਟੇਜ ਉੱਪਰ ਖੜ੍ਹੀ ਆ….ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਇਹ ਸਫਰ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵਧੇਰੇ ਲੰਮਾ ਲੱਗਿਆ …ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਮੈਨੂੰ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਸੀ…ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਦੇ ਪੂਰਾ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ …।ਪਰ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਕੁਝ ਕੁ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਸਾਰੇ ਬਹੁਤ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਰਹੇ ਸਨ …ਸਰਗੁਣ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਉਤਰਦੇ ਹੋਏ ਪੌੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ …ਇੱਕ …ਦੋ…ਤਿੰਨ …………..ਅਖੀਰ ਚ ਆਖਦੀ ਹੈ ਅੱਠ ।
ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਕਿਉਂ ਗਿਣ ਰਹੀ ਹਾਂ …ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਿਰਫ ਅੱਠ ਸੀ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਾਢੇ ਤੈਤੀ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ ..। ਇੰਨੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਡਿਗਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਚੜ੍ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇਣ ਲਈ । ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਰੂਹ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਸੁਪਨੇ ਵੱਡੇ-ਛੋਟੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜੇਬ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬੇ ਵੱਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅੱਜ ਉਸ ਖਾਸ ਰੂਹ ਨੂੰ ਸਿਜਦਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ..ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਛੋਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ।ਸਰਗੁਣ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਸਟੇਜ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇੰਨੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਸਟੇਜ ਉੱਪਰ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅੱਜ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਪਰ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ..
ਸਰਗੁਣ ਸਾਰੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗਾਊਨ ਪਹਿਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ..ਇੱਕ ਟਰਾਫੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਤਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਉੱਠਦੀ ਹੈ …। ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖੁਸ਼ੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ । ਅੰਤ ‘ਚ ਸਰਗੁਣ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਉਹ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ …ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਾਂਗੀ ਕਿ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ‘ਚ ਅਗਰ ਕੋਈ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜਿੰਦ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ…ਕਿ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਾ ਆਵੇ …। ਪਰ ਮੈਂ ਸੋਚਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ …ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੌਕੇ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ…ਬਾਕੀ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੋਵਾਂਗੇ …ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਲਈ ਵੀ ਰੱਖੋ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਅਧੂਰੀਆਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਚ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਤਾਂ “ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਸਰ” ਹੈ ….ਮੇਰੀ ਧੀ ‘ਸਰਗੁਣ’…।
ਇੱਕ ਧੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਸੁਪਨਾ।
~ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ ।
ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਦਿਨ ਕੇਸੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਆ ਬੈਠਾ । ਧੁੱਪ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਨਿੱਕਲੀ ਸੀ । ਸਰਦੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਪੋਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਧੁੱਪ ਵਾਲਾ ਦਿਨ ਨਿਆਮਤ ਵਾਂਗ ਸੀ । ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਅਖਬਾਰ ਲੈ ਕੇ ਹਾਲੇ ਮੋਟੀ ਮੋਟੀ ਸੁਰਖੀ ਹੀ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੇਨ ਗੇਟ ਖੜਕਿਆ ਤਾ ਮੈਂ ਉਥੋਂ ਹੀ ਆਵਾਜ ਦਿੱਤੀ, “ਖੁੱਲਾ ਹੀ ਹੈ ਲੰਘ ਆੳ ਜੀ।”ਦਰਵਾਜੇ ਹੇਠਲੀ ਗੱਰਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੋੜੀ ਪੈਰ ਦੇਸੀ ਜੁੱਤੀ ਪਾਈ ਦਿਖੇ, ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕੋਈ ਪਿੰਡੋਂ ਮਿਲਣ ਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ।
ਮਲਕੜੇ ਜਿਹੇ ਦਰਵਾਜਾ ਖੁੱਲਿਆ ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਘਸੀ ਜਿਹੀ ਲੋਈ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਮਾਰੀ ਇੱਕ ਬਜੁਰਗ ਖੜਾ ਸੀ । ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਪ੍ਰੰਤੂ ਥੌੜਾ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ । ਤੇੜ ਚਾਦਰਾ ਕੁੜਤਾ ਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਬੋਤਲ। ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਵੱਲ ਸਵਾਲਿਆ ਨਜਰਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ । ਉਹਨੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਬੇਚਾਰਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਸਰਦਾਰਾ, ਕੁੜੀ ਦੇ ਬੱਚਾ ਹੋਇਆ, ਦੁੱਧ ਦੀ ਘੁੱਟ ਦੇ ਦੇਵੇਂ ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਚਾਹ ਕਰਕੇ ਪਿਆ ਦੇਵਾਂ।” ਉਹ ਓਪਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ । ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਅਕਸਰ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਦੇ ਕੇ ਤੋਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ । ਪਰ ਉਹ ਮੈਲੇ ਸਫੇਦ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਗਣ ਵਾਲਾ ਨਾ ਲੱਗ ਕੇ ਲੋੜਵਦ ਲੱਗਿਆ । ਮੈਂ ਅੰਦਰੋਂ ਆਵਾਜ ਮਾਰ ਕੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਤੇ ਕਿਹਾ, “ਪ੍ਰਭ ਦੇਖ ਜੇ ਦੁੱਧ ਪਿਆ ਤੇ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇ ਬਾਬੇ ਨੂੰ।” ਉਹਨੇ ਬੋਤਲ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ ।ਤੇ ਉਹ ਬੋਲਿਆ, “ਸਰਦਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭੁੱਖਾ ਨਹੀ ਮਰ ਸਕਦਾ।” ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਦਾ ਮੈਂ ਉਤਰ ਮੋੜਿਆ,”ਉਹ ਭਾਈ ਇਹ ਤਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਇਥੇ ਉੱਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਹੈ।” ਮੇਰਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਭੂੰਜੇ ਹੀ ਪੈਰਾਂ ਭਾਰ ਆ ਬੈਠਾ।ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਪਈ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।ਪਰ ਉਸਨੇ ਨਾਹ ਵਿਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ।
ਉਸ ਨੇ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਆਪਣੀ ਗਾਥਾ ਬਿਆਨ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ‘” ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਮੇਰੀ ਵੀ ਬੀਕਾਨੇਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ 100 ਬੀਘੇ ਜਮੀਨ ਹੈ । ਪਰ ਮਾਰੂ ਹੈ । ਜੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਫਸਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਨਹੀ ਤਾਂ ਰੱਬ ਰਾਖਾ।” ਉਸਨੇ ਹਉਕਾ ਲੈ ਕੇ ਕਿਹਾ ,ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਲੇ ਵੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਾਗ ਚੁੱਕੀ ਸੀ । ਮੈਂ ਕਿਹਾ, “ਫੇਰ ਬਾਬਾ ਗੁਜਾਰਾ ਕਿਵੇਂ ਚਲਦਾ।” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਰਦਾਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰਾ ਟੱਬਰ ਇਕੱਠਾ ਸੀ । ਸੜਕਾ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ ਚੰਗੀ ਦਿਹਾੜੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਾਡਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੇ ਖੌਹ ਲਿਆ।”ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਤ੍ਰਬਕ ਕੇ ਉਸ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ , ‘ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਬਾਬਾ’ । “ਉਹ ਡਾਹਢੀਦੁੱਖਭਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਬੋਲਿਆ, “ ਜਦੋਂ ਸੜਕਾ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ, ਸਾਰਾ ਟੱਬਰ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਪੰਜਾਬ, ਕਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਕਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ । ਠੇਕੇਦਾਰ ਸਾਡੀਆਂ ਮਿੰਨਤਾ ਕਰਦੇ ਕਿੳਂਕਿ ਸਾਡਾ ਕਬੀਲਾ ਭਾਰਾ ਸੀ । ਪਰ ਹੁਣ ਤਾਂ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੀ ਕਈ ਸੋ ਬੰਦਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਆਹਰੇ ਹੋ ਗਏ ।” ਉਹਨੇ ਲੰਬੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਹੁੰਗੂਰੇ ਦੀ ਆਸ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ । ਬੇਟਾ ਅੰਦਰੋਂ ਦੁੱਧ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਲੈ ਆਇਆ ।
ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਬਜੁਰਗ ਤੇ ਡਾਢਾ ਤਰਸ ਆਇਆ । ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ, “ ਬਾਬਾ ਰੋਟੀ ਛਕਣੀ ਹੈ।” ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਰੋਣਕ ਆ ਗਈ । ਉਹ ਭੂੰਝੇ ਹੀ ਪੈਰਾਂ ਭਾਰ ਤੋਂ ਚੋਕੜੀ ਮਾਰ ਕੇ ਬੈਠਦਾ ਬੋਲਿਆ, “ਸਰਦਾਰਾ ਨਹੀ ਰੀਸਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਸਮੇਂ ਬਦਲਗੇ ਪਰ ਫੇਰ ਇੱਥੇ ਭੁੱਖਾ ਕੋਈ ਨਹੀ ਰਹਿੰਦਾ, ਜਰੂਰ ਛਕਾਂਗੇ ਭੋਜਣ ਪਾਣੀ।” ਮੈਂ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਅੰਦਰ ਚਲਾ ਗਿਆ । ਬਜੁਰਗ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੱਸਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਬਾਹਵਾ ਰੋਣਕੀ ਬੰਦਾ ਹੈ । ਉਹਨੇ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਫੇਰ ਛੋਹ ਲਈ “ਸਰਦਾਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਘੁੱਲਦਾ ਰਿਹਾ ਮਾਰੂ ਜਮੀਨ ਵਿੱਚ ਜੇ ਸਮਾਂ ਲਗਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਘਿਉ ਖਾ ਜਾਂਦਾ । ਮਿਹਰਦੀਨ ਬੀਕਾਨੇਰ ਛਿੰਝ ਤੇ ਆਉਦਾ ਤਾ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਭਲਵਾਨ ਆਂਉਦੇ ਤੇ ਅਸੀਂ ਜੋੜ ਕਰਨੇ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਅੱਖਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤੀਆਂ ਉੱਤਰ ਆਇਆ । ਉਹ ਜਮਾਨੇ ਤਾਂ ਲੱਦ ਗਏ ।”
ਇੰਨੇ ਵਿੱਚ ਬੇਟਾ ਰੋਟੀ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਿਆ । ਉਹ ਸਵਾਦ ਨਾਲ ਪਚਾਕੇ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਦਾ ਰਿਹਾ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਅਸੀਸਾਂ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਾਂ ਦੇ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਅੱਡ ਹੋ ਕੇ ਦੂਰ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੋਲ ਨਾ ਰਹਿਣ ਦਾ ਗਮ ਦਸਦਾ ਰਿਹਾ । ਉਹਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਥੌੜੇ ਜਿਹੇ ਰੁਪਏ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਜੋੜੇ ਸੀ । ਪਰ ਨੋਟ ਬੰਦੀ ਨੇ ਉਹ ਵੀ ਰੱਦੀ ਕਾਗਜ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ । ਕਿਉਕਿ ਉਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਖਾਤਾ ਨਹੀ ਸੀ । ਰੋਟੀ ਖਾ ਕੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ ਤੇ ਬਾਹਰ ਭਾਂਡੇ ਧੋਣ ਚਲਾ ਗਿਆ । ਮੇਰੇ ਰੋਕਣ ਤੇ ਕਿਹਾ, “ ਸਰਦਾਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਾਂ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸਾਰੇ ਆਪ ਹੀ ਕਰਦੇ ਨੇ।”ਬਾਹਰਲੀ ਟੂਟੀ ਤੋਂ ਭਾਂਡੇ ਧੋ ਕੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੁੜਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇੰਨੇ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਅੰਦਰੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਈ । ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਕੁਝ ਘਬਰਾ ਜਿਹਾ ਗਿਆ । ਮਾਤਾ ਨੇ ਉਹਦੀ ਸਿਆਣ ਜਿਹੀ ਕੱਢੀ ਤੇ ਫੇਰ ਬੋਲੀ, “ ਵੇ ਭਾਈ ਤੇਰੀ ਕੁੜੀ ਤੇ ਦੋਹਤਾ ਕਿਵੇਂ ਨੇ।” ਉਹ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਨੀਵੀਂ ਪਾਈ ਖੜਾ ਰਿਹਾ । ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਨੇ ਦੱਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ , “ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਗੇਟ ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਇਹ ਭਾਈ ਉਦੌਂ ਇਹਦੀ ਕੁੜੀ ਕੋਲ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਇਹਨੂੰ ਘਿਉ ਲਈ 300 ਰੁਪਏ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਸੀ । ਅੱਜ ਕਿਵੇਂ ਆਇਆ ਇਹ।” ਚੋਰ ਜਿਵੇਂ ਸੰਨ ਵਿੱਚ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹੀ ਹਾਲਤ ਉਸ ਬਜੁਰਗ ਦੀ ਸੀ । ਤਾਂ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਡਬਡੁਬਾਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਪਾਟੇ ਬਾਂਸ ਵਰਗੀ ਆਵਾਜ ਉਹਦੇ ਸੰਘੌ ਨਿਕਲੀ, “ਸਰਦਾਰਾ ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਮੰਗਣ ਗਿਆ ਉਹ ਮਰ ਗਿਆ,ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੋਈ ਕਰ ਨਹੀ ਸਕਦਾ । ਸਹਾਰਾ ਕੋਈ ਹੈ ਨਹੀ ,ਆਹ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੇ ਮਿਹਨਤਕਸ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਮਰਿਆ ਬੰਦਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ।”ਉਸ ਨੇ ਲੰਬਾ ਸਾਹ ਲਿਆ ਜਿਵੇ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਦਵੰਦ ਯੁੱਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਫੇਰ ਸਥਿਰ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲਿਆ,” ਲੈ ਸੁਣ ਲਓ ਸਰਦਾਰ ਜੀ,ਨਾਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਕੁੜੀ ਏ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਕੋਈ ਦੋਹਤਾ, ਬੱਸ ਇਹ ਪਖੰਡ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਤੇ ਆਪਣੀ ਘਰਵਾਲੀ ਦੇ ਢਿੱਡ ਦੀ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ , ਹੋਰ ਮਰਿਆ ਬੰਦਾ ਕੀ ਕਰੇ।” ਇੰਨਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਉਹ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਬਾਹਰਲਾ ਦਰਵਾਜਾ ਟੱਪ ਗਿਆ । ਦੁੱਧ ਦੀ ਬੋਤਲ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਪਈ ਰਹਿ ਗਈ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਅਸ਼ੌਕੀ ਮਹੰਤ ਦੀ ਦੇਹ ਅਰਥੀ ਤੇ ਪਈ ਸੀ । ਉਡੀਕ ਸੀ ਤਾ ਬੱਸ ਉਸਦੀ ਮੂੰਹ ਬੋਲੀ ਬੇਟੀ ਆਰਤੀ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਲਾਗਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜਦੀ ਸੀ।ਸਾਰੇਂ ਉਸਦੀ ਹੀ ਰਾਹ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸੀ ਕਿ ਕਦੋਂ ਉਹ ਆਏ ਤੇ ਮਹੰਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਸੰਭਾਲੀ ਜਾਵੇ । ਕਿੰਨਰਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੌਣ ਧੌਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਕਿੳਂਕਿ ਸਮਝਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲਾ ਹਿਜੜੇ ਦੀ ਸਰਾਪੀ ਜੂਨੀ ਕੱਟ ਕੇ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਵੇਗਾ । ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਮਿਰਤਕ ਕਿੰਨਰ ਦੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਤੱਕ ਜੁੱਤੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਰਸਮ ਨਿਭਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਆਰਤੀ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਆ ਕੇ ਡੇਰੇ ਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਉੱਪਰ ਰੁਕੀ ਤਾਂ ਸਭ ਦੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਦਰਵਾਜੇ ਵੱਲ ਹੋ ਗਈਆਂ । ਆਰਤੀ ਭੱਜ ਕੇ ਆ ਕੇ ਮਹੰਤ ਦੀ ਦੇਹ ਨਾਲ ਆ ਚੁੰਬੜੀ । ਤੇਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਆਰਤੀ ਦੀਆਂ ਭੁੱਬਾਂ ਤੇ ਕੀਰਨਿਆਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਤਾਂ ਸਭ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ । ਛੋਟੇ ਮਹੰਤ ਸੰਤੋਸ਼ ਨੇ ਆਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ, “ ਬਸ ਪੁੱਤ ਰੋ ਨਾ ਤੇਰੇ ਬਾਬਾ ਇਸ ਨਖਿੱਧ ਜੂਨ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਉਹ ਪੂਰਨ ਮਰਦ ਜਾਂ ਔਰਤ ਬਣ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਆਊਗਾ।” ਉਸਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੇ ਅਰਥੀ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕਿੰਨਰ ਝੁਕੇ ਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਇਕ ਜੁੱਤੀ ਲਾਹ ਲਈ । ਉਹ ਆਪਣੀ ਰੀਤ ਪੁਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਸੀ । ਆਰਤੀ ਨੇ ਜਦੋ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪੁੰਝਿਆ ਤੇ ਚੀਖੀ, “ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਮੇਰੇ ਬਾਬਾ ਨਾਲ।” ਜੁੱਤੀ ਮਾਰਨ ਲਈ ਚੁੱਕੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਸੰਤੋਸ਼ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, “ਕੁਝ ਨਹੀ ਪੁੱਤਰ ਸਾਡੇ ਕਿੰਨਰਾਂ ਦੀ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੀ ਵਿਦਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਪੂਰਨ ਬਣ ਸਕਣ ।”ਆਰਤੀ ਨੇ ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਲਿਆ, “ਨਹੀ”,ਉਹ ਚੀਕੀ” ਤੂੰ ਹੀ ਤਾਂ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਛੋਟੇ ਬਾਬਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਮੇਰੀ ਪਾਗਲ ਮਾਂ ਕਿਸੇ ਪੂਰਨ ਮਰਦ ਦੀ ਹਵਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੜਕ ਤੇ ਜੰਮਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਪੂਰਨ ਔਰਤਾਂਮਰਦ ਕਿਵੇਂ ਪਾਸਾ ਫੇਰ ਕੇ ਕੋਲ ਦੀ ਲੰਘ ਗਏ ਸਨ । ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਮੋਬਾਇਲ ਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚਣ ਦਾ।” ਉਹ ਸਾਂਹ ਲੈਣ ਲਈ ਰੁਕੀ ਤੇ ਫੇਰ ਬੋਲੀ, “ ਜੇ ਉਸ ਦਿਨ ਬਾਬਾ ਨੇ ਉੱਥੇ ਮੇਰੀ ਮਰ ਰਹੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਨਾਂ ਸੰਭਾਲਿਆਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਨੇ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ।” ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੰਝੂ ਹੜ੍ਹ ਵਾਂਗ ਵੱਗ ਤੁਰੇ ਉਹ ਰੋਂਦੀ ਰੋਂਦੀ ਬੋਲੀ,”ਮੈਨੂੰ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਦਿੱਤਾ । ਚੰਗੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜਾਇਆ । ਤੇਰੇ ਆਹ ਪੂਰਨ ਬੰਦੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਨੇ ਭਲਾ? ਨਹੀ..ਨਹੀਂ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀ ਲੋੜ ਪੂਰਨ ਹੋਣ ਦੀ । ਮੈਂ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਬਾਬਾ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੂਰਨ ਮਰਦ ਔਰਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੱਜ ਵਰਗੇ ਇਨਸਾਨ ਹੀ ਬਣ ਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ।” ਆਰਤੀ ਹੁਬਕੀਆ ਲੈਂਦੀ ਇਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਅਰਥੀ ਉਪਰ ਢਹਿ ਪਈ ਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਚੁੱਕੇ ਹੱਥ ਇਕਦਮ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਏ ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕੱਚੇ ਰਾਹ ਤੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮਰਸਰੀ ਚਿੱਕੜ ਨਾਲ਼ ਭਰੇ ਟੋਏ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਈ..! ਮਦਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਰਸਾਨ ਆਪਣੇ ਜੁਆਨ ਜਹਾਨ ਬੌਲ਼ਦ ਨਾਲ ਬੀਂਡੀ ਪਾਕੇ ਉਸਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ..! ਬੌਲ਼ਦਾਂ ਦੀ ਜੋੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਟਾਈਮ ਤੇ ਇੱਕ ਬੌਲ਼ਦ ਹੀ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ..! ਪਰ ਸਭ ਵਿਅਰਥ ..! ਏਨੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਰਸਾਨ ਆਪਣੇ ਬੁੱਢੇ ਬੌਲ਼ਦ ਨਾਲ਼ ਉੱਥੋ ਗੁਜ਼ਰਿਆ..! ਜਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬੁੱਢੇ ਬੌਲ਼ਦ ਨਾਲ ਮਦਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਖਿਝੇ ਤੇ ਥੱਕੇ ਦੂਜੇ ਕਿਰਸਾਨ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਬੰਦੇ ਦਾ ਹਾਸਾ ਫੁੱਟ ਪਿਆ.! ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਸਦੇ ਵੇਖ ਕਿਰਸਾਨ ਮਿੰਨਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸਕਾਇਆ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਬੌਲ਼ਦ ਨੂੰ ਬੀਂਡੀ ਤੋਂ ਜੁਦਾ ਕਰ ਮਰੀਅਲ ਦਿਸ ਰਹੇ ਗੋਵਰਧਨ ਨਾਮ ਦੇ ਬੌਲ਼ਦ ਤੇ ਬੀਂਡੀ ਪਾ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਬੋਲਣ ਲੱਗਿਆ.…ਖਿੱਚ ਨਾਰੰਗ..ਖਿੱਚ ਗੋਰਖੇ ..ਖਿੱਚ ਗੋਵਰਧਨ..! ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਦੀ ਤਾਣ ਤੇ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਬਾਅਦ ਗੱਡੀ ਟੋਏ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ..! ਖੁਸ਼ੀ , ਹੈਰਾਨੀ ਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਭਰੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਨਾਲ਼ ਅਮੀਰ ਆਦਮੀ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ..ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਮਦਦ ਲਈ.. ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਮੈਂਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਈ ..! ਗੋਵਰਧਨ ਕੱਲਾ ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਾਲ਼ ਦੋ ਹੋਰ ਨਾਮ ਕਿਓਂ ਲੈ ਰਹੇ ਸੀ..!
ਕਿਰਸਾਨ ਦਾ ਉੱਤਰ ਉਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਉਤੱਰ ਕਰ ਲਈ ਕਾਫੀ ਸੀ…” ਨਾਰੰਗ ਤੇ ਗੋਰਖਾ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਦੇ ਜੋੜੀਦਾਰ ਰਹੇ ਤੇ ਜਹਾਨੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ ਗਏ.. ਇਹ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਚ ਅੰਨਾ ਹੋ ਗਿਆ.. ਅੱਜ ਜਦ ਮੈਂ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਆ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਨੇਂ ਤੇ ਮੈਂ ਬੁੱਢਾ ਮਰੀਅਲ ਤੇ ਅੰਨ੍ਹਾ ..ਬੌਲ੍ਦ ..ਗੋਵਰਧਨ ਵੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਾਂ…!
Sarab Pannu
ਸ਼ਾਨ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਦੇ AC ਕੋਚ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੇ ਰਿਜਰਵੇਸ਼ਨ ਚਾਰਟ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਪੜਿਆ ਤਾਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਜਿਹੀ ਜਾਗੀ ਕੇ ਨਾਲ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੇ ਹਮਸਫਰ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਨੇ ?
ਇੱਕ ਨਾਮ ਪੜਿਆ ਤਾਂ ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਕੇ ਚਲੋ ਦੋ ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਚੰਗਾ ਕਟ ਜਾਊਗਾ
ਅੰਦਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਮਣੇ ਵਾਲੀ ਸੀਟ ਤੇ ਸਧਾਰਨ ਜਿਹੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਈ ਸ਼ਾਲ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਮਾਰੀ ਉਹ ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਖਬਰ ਤੇ ਨਜਰਾਂ ਗੱਡੀ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਸੀ
ਨਜਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਤੇ ਫੇਰ ਮੌਕਾ ਸੰਭਾਲਦੇ ਨੇ ਹਲਕੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵੀ ਤੁਰ ਜਿਹਾ ਪਿਆ
ਫੇਰ ਗੱਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕੇ ਮਾਲ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਲਾ-ਅਫਸਰ ਦੀ ਨਵੀਂ-ਨਵੀਂ ਨਿਯੁਕਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਜੋਈਨਿੰਗ ਲਈ ਵਾਇਆ ਰਾਜਪੂਰਾ ਚੰਡੀਗੜ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ !
ਪਿਛੋਕੜ ਪੇਂਡੂ ਪਰ ਸੀ ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਕੁੜੀ…ਉੱਤੋਂ ਸੂਰਤ ਅਤੇ ਸੀਰਤ ਦਾ ਐਸਾ ਸੁਮੇਲ ਕੇ ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਬੋਲ ਨਹੀਂ ਫੁੱਲ ਝੜਦੇ ਸਨ ਤੇ ਹੈ ਵੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਸੰਤਾਨ…!
ਮੈਂ ਗਜਟਿਡ ਕਲਾਸ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੋਇਆ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਜਜਬਾਤਾਂ ਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਲੈ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਤੱਕ ਨਿੱਕਲ ਗਿਆ!
ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਕੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਵੀ ਹੂ-ਬਹੂ ਵੈਸੀ ਹੀ ਲੱਗਦੀ ਸੀ ਜੈਸੀ ਦਾ ਜਿਕਰ ਮਾਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਕਰਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ..ਰਹੀ ਗੱਲ ਡੈਡ ਦੀ..ਓਹਨਾ ਦਾ ਕੀ ਹੈ…ਝੱਟ ਹੀ ਮੰਨ ਜਾਣਾ ਓਹਨਾ ਨੇ ਤਾਂ!
ਵਾਹ ਰੱਬਾ..ਸਦਕੇ ਜਾਵਾਂ ਤੇਰੀ ਜੋੜੀਆਂ ਘੜਨ ਵਾਲੀ ਇਸ ਅਦੁੱਤੀ ਕਲਾ ਤੇ !
ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਘੋੜੇ ਤੇ ਚੜੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨੀ ਲੱਗਾ ਕਦੋ ਰਾਜਪੂਰਾ ਆ ਗਿਆ ਅਫਸੋਸ ਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਪਰ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਐਡਰੈੱਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਚੁਕਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਬੱਸ ਅਗਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਸੀ
ਜਾਂਦੀ ਵਾਰੀ ਮੈਂ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵੱਜੋਂ ਉਸਦਾ ਸਮਾਨ ਕੱਢਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਦੇਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ !
ਉਸਨੇ ਵੀ ਮੁਸ੍ਕੁਰਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਨੇ ਸੀਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਪਏ ਆਪਣੇ ਸਮਾਨ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ!
ਹੇਠਾਂ ਪਏ ਸਮਾਨ ਤੇ ਜਦੋਂ ਨਜਰ ਪਈ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਚੱਕਰ ਜਿਹਾ ਆਇਆ..ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਹਨੇਰੀ ਜਿਹੀ ਛਾ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰੀ ਸੋਚਣ ਸਮਝਣ ਤੇ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਇੱਕਦਮ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ !
ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਆਈ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਉਹ ਪਲੇਟ ਫਾਰਮ ਤੇ “ਵਸ਼ਾਖੀਆਂ” ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤੁਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ…ਸ਼ਾਇਦ ਲੱਤਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਜਮਾਂਦਰੂ ਨੁਕਸ ਸੀ…ਸਾਰੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਘੜੀਆਂ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਤਾਸ਼ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਂਙ ਖਿੱਲਰ ਗਏ!
ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਹੁਸਨ ਜਵਾਨੀ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਅਤੇ ਰੂਹ ਦੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋਈਆਂ…ਇਸ ਸਭ ਕੁਝ ਦਾ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰੀਕਰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਏ…
ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਵਿਆਹ ਸਾਰੀ ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਪੱਕੇ-ਪੀਠੇ ਸੌਦੇ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ..
ਜੋ ਜਿੱਦਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮਿਲ ਗਿਆ ਬਸ ਮਿਲ ਗਿਆ..ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਰੰਜ ਨੀ…ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਸ਼ਿਕਵਾ ਨੀ….
ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਫੇਸਬੂਕ ਸਨੈਪ-ਚੈਟ ਅਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਜਮਾਨੇ…ਨਾਲ ਤੁਰੀ ਜਾਂਦੀ ਬਸ ਸੋਹਣੀ ਜਿਹੀ ਮਾਡਲ ਲੱਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਏ..ਅਸਲੀ ਚੇਹਰਾ ਭਾਵੇਂ ਮੇਕਅੱਪ ਦੀ ਮੋਟੀ ਤਹਿ ਹੇਠ ਦੱਬਿਆ ਹੋਵੇ…ਦਿਲ-ਵਿਲ ਪਿਆਰ-ਵਿਆਰ ਅਤੇ ਜਜਬਾਤਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਜਾਵੇ ਭਾਵੇਂ ਢੱਠੇ ਖੂਹ ਵਿਚ..ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਏ !
ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਜਵੰਦਾ
ਤਿੜਕਦਾ ਭਰਮ
ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ
ਉਦੋਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ…ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹਾਕੀ ਦੀ ਟੀਮ ਬਣੀ…ਜਦੋਂ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਦੀ ਕੁੜੀ ਪ੍ਰੈਕਟਸ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਵੀ ਖੇਡਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰਦਾ…ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਵੇਲੇ ਉਹ ਰੋਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਹਾਕੀ ਖੇਡਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ…ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਰੁਚੀ ਵੇਖ ਕੇ ਆਖਿਰ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ..ਉਹ ਕਈ ਕਈ ਘੰਟੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੀ ਤੇ ਪਸੀਨਾ ਵਹਾਉਂਦੀ…ਉਹ ਇਸ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਏਨੀ ਮਾਹਿਰ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕਈ ਫਰੈਂਡਲੀ ਮੈਚ…….ਤੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲਾ ਪੱਧਰੀ ਮੈਚ ਜਿੱਤੇ..ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ..ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਖੇਡਣ ਦੀ ਕਲਾ ਇੱਕ ਨਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਘਰ ਦੀ ਜੂਨ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ..ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੋਚਦੀ…ਪਰ ਦਿਲ ਉਦੋਂ ਟੁੱਟਿਆ ਜਦੋਂ ਅਗਾਂਹ ਖੇਡਣ ਲਈ ਇਕੱਲੀ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਦੀ ਲੜਕੀ ਹੀ ਚੁਣੀ ਗਈ..ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖਦੀ, ਬਾਪ ਵੱਲ ਵੇਖਦੀ…ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਵੱਲ ਵੇਖਦੀ..ਅਸੀਂ ਮਹਾਤੜ ਲੋਕ !…ਭਾਵੇਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕਰ ਕੇ….ਟੁੱਟ ਟੁੱਟ ਕੇ ਮਰ ਜਾਈਏ ਪਰ ਸਾਡੇ ਸੁਪਨੇ ਕਦੇ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ…ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ……..ਤੇ ਠੰਡੇ ਹੌਕੇ ਭਰਦੀ…” ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਜਾਉਂਗਾ…ਵੇਖਿਓ ਤੁਸੀਂ !…ਤੁਹਾਥੋਂ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਗਿਣੇ ਜਾਣੇ !…” ਆਪਣੀ ਉਦਾਸ ਭੈਣ ਨੂੰ ਉਹਦਾ ਭਰਾ ਹੌਂਸਲਾ ਦਿੰਦਾ…ਉਸ ਦਿਨ ਉਹਦੇ ਮਾਮੇ ਦੇ ਲੜਕੇ ਨੂੰ ਸ਼ਗਨ ਲੱਗਣਾ ਸੀ…ਵੇਲੇ ਨਾਲ ਮਾਂ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਾਏ…ਉਸਨੂੰ ਮਾਂ ਦੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਬੜਾ ਚਾਅ ਸੀ….ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਹਿ ਕੀਤੇ ਕੱਪੜੇ ਕੱਢੇ…” ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਗਨ ਲੱਗੂ…” ਉਹ ਆਪਣਾ ਆਪ ਭੁੱਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵੀਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵੇਖਣ ਲੱਗੀ…ਉਸਨੇ ਮਾਂ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਵੇਖੀ…ਕਈ ਥਾਂ ਤੋਂ ਟੁੱਕੀ ਚੁੰਨੀ ਨੂੰ ਮਾਂ ਨੇ ਬੜੇ ਸੋਹਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਗੋਟੇ ਦੀਆਂ ਟਿੱਕੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਸਜਾ ਲਈ ਸੀ…ਉਹਨੇ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਮਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀ…ਪਤਾ ਨਾ ਕੀ ਹੋਇਆ….ਇੱਕ ਦਮ ਉਸਦੇ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੀੜ ਦੀ ਤੜਾਹਟ ਜਿਹੀ ਉੱਠੀ..” ਮਾਂ !…” ਬਸ ਏਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ…ਤੇ ਮਾਂ ਦੇ ਗੋਡੇ ਨਾਲੋਂ਼ ਹੱਟ ਕੇ ਮਾਂ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿੱਚ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈ…ਪਿੰਡ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਚੈੱਕ ਕਰਕੇ ਸਿਰ ਫੇਰ’ਤਾ..ਇਹਦੇ ਸਾਹ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ…ਇਸਨੂੰ ਕਿਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ….ਲਾਸ਼ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਪਈ ਸੀ…ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਕੋਲ ਘੁਸਰ ਮੁਸਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ…..” ਲੈ !…ਹੁਣੇ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਭਲੀ ਸੀ ?…ਇਹ ਕੇਹੀ ਮੌਤ ?…ਏਥੇ ਵੇਖੀ, ਉੱਥੇ ਵੇਖੀ..ਆਹ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ..ਔਹ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ..” ਕੀ ਪਤਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ? ਗੁੱਝੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ…..ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ !……ਜਿੰਨੇ ਮੂੰਹ ਉਹਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ !…ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਹਿੰਦੀ ਕਸਰ ਮਾਮੇ ਦੀ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਨੂੰਹ ਮੂੰਹ ਪਾੜ ਕੇ ਪੂਰੀ ਕਰ ਗਈ…” ਵੈਸੇ ਗੱਲ ਤਾਂ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਐ !….ਇਹਨੇ ਸ਼ਗਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਮਰਨਾ ਸੀ ? ਕੋਈ ਗੱਲ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਊ ? ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਉਸੇ ਦਿਨ ਦਾਲ ਚ ਕੁਝ ਕਾਲਾ ਲੱਗਾ ਸੀ “ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਕੁੜੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਰਾ ਵਰਗੇ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੀ ਦਾਗੋਦਾਗ ਹੋ ਗਿਆ….ਇਸ ਘਰ ਨਾਲ ਇੱਕੋ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਮਾਮੇ ਦਾ…..ਉਹ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗਿਆ…ਮਹਾਤੜਾਂ ਕੋਲ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਸਿਵਾ ਹੁੰਦਾ ਵੀ ਕੀ ਹੈ ? ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨੂੰ ਧੀ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੇ ਤੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨਮੋਸ਼ੀ ਨੇ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ….ਬਾਹਰ ਮੂੰਹ ਕੱਢਣੋਂ ਵੀ ਰਹਿ ਗਏ….ਮੰਜੇ ਨਾਲ ਐਸੇ ਜੁੜੇ….ਆਖ਼ਿਰ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ…ਲੋਕਾਂ ਕਿਹਾ : “ ਮਰਨਾ ਹੀ ਸੀ…ਜਦੋਂ ਧੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ..ਕਮਾਈ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਣੀ ਸੀ ?…” ਮੋਏ ਸਿਰਾਂ ਚ ਵੀ ਰੱਜ ਕੇ ਘੱਟਾ ਪਿਆ….ਮਗਰ ਰਹਿ ਗਿਆ ਇਕੱਲਾ ਦੁਕੱਲਾ..ਸੌ ਸੁੱਖਣਾਂ ਦਾ ਉਸ ਘਰ ਦਾ ਚਿਰਾਗ਼ ! ਪਰ ਤੇਲ ਬਾਝੋਂ ਚਿਰਾਗ਼ ਵੀ ਕਾਹਦਾ ?….ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਬਾਪ ਦੀ ਬੱਝੀ ਪੱਗ ਰੱਖੀ…ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਪਾਈ ਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਦੀ ਹਾਕੀ ਫੜੀ…ਏਧਰ ਓਧਰ ਯੱਭਲੀਆਂ ਮਾਰਦਾ ਫਿਰਦਾ…ਉਹ ਸਦਮਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਦਾਈ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਲੋਕੀਂ ਕਹਿਣ ਇਹ ਨਸ਼ੇ ਕਰਦਾ…ਮੁੰਡਾ ਤਾਂ ਨਸ਼ੱਈ ਹੈ..ਜਿਧਰੋਂ ਲੰਘਦਾ ਲੋਕ ਬੂਹੇ ਢੋਹ ਲੈਂਦੇ…ਨਾ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀ ਸੁਰਤ !…ਨਾ ਜੀਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ !…ਇੱਕ ਦਿਨ ਅੰਦਰ ਪਈ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਬੋਅ ਆਪੇ ਬਾਹਰ ਆ ਗਈ……ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਖਤਮ !…ਉਹ ਘਰ ਢਾਹਿਆ ਗਿਆ…ਥਾਂ ਦੀ ਸੁੱਚਮਤਾ ਹੋਈ….ਪਿੰਡ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝਾ ਪਾਠ ਪੂਜਾ ਕਰਾਇਆ..ਲੈਕਚਰ ਹੋਏ…ਉਸ ਥਾਂ ਲਈ ਸਕੀਮਾਂ ਬਣੀਆਂ…ਲੰਗਰ ਲਾਇਆ…ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੌਣ ? ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕਮੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ ?…ਕਿੰਨੇ ਲਾਲਚੀ, ਸਵਾਰਥੀ ਤੇ ਪਾਪੀ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ ? ਬਸ, ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਂ !…ਪਿੱਛਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ….ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਹੈਨੀਂ….ਜੋ ਸੁਣਿਆ, ਜਿਧਰੋਂ ਸੁਣਿਆ ਓਧਰ ਹੋ ਤੁਰੇ !..ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਜਮਾਂ ਭੇਡਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ
ਸੰਜੋਗ ਵਿਯੋਗ
ਵਿਸਾਖੀ ਸਿਰ ਤੇ ਸੀ ਕਣਕਾਂ ਲਗਭਗ ਪੱਕੀਆਂ ਖੜੀਆਂ ਸਨ। ਲੌਢੇ ਵੇਲੇ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀ ਕੇ ਓਹਨੇ ਟੋਕੇਆਣੀ ਚੋ ਦੋਵੇਂ ਖੂੰਢੀਆਂ ਦਾਤਰੀਆਂ ਫੜ ਕੇ ਸਾਈਕਲ ਦੇ ਹੈਂਡਲ ਚ ਫਸਾ ਲਈਆਂ ਤੇ ਤੁਰ ਪਿਆ ਅਲਗੋਂ_ਕੋਠੀ ਆਲੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਦੰਦੇ ਕੱਢਵਾਉਣ। ਪਿੰਡੋਂ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਓਹਨੇ ਸੜਕੋ ਦੂਰ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵੱਲ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ ਤੇ ਹੌਕਾ ਜਿਹਾ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸੇ ਬੀਤੇ ਤੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਪਛਤਾਵਾ ਜਿਹਾ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਦੀ ਜੱਦੀ ਪੈਲੀ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਹਿੱਸੇ ਚ ਖਲੋਤੀਆਂ ਓਹਦੀਆਂ ਟਾਹਲੀਆਂ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਅਮਨਾਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਯਾਰੀਆਂ, ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ,ਮਸਤ ਮਲੰਗੀ ਤੇ ਹੱਡੀ ਹੰਢਾਇਆ ਸਭ ਕੁਝ ਇੱਕ ਦਮ ਓਹਦੇ ਦਮਾਗ ਚ ਘੁੰਮਿਆ। ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਪੰਜ ਦਹਾਕੇ ਟੱਪ ਚੁੱਕਿਆ ਜਿੰਦਰ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸਾਲਾਂ ਚ ਆਪਣੇ ਹੱਥੋਂ ਹੋਏ ਕਤਲ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਗਵਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਵਾ ਚ ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਰੋਜ਼ ਘੁਲਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਅੰਬਰਸਰ ਪੈਂਦੀਆਂ ਤਰੀਕਾਂ ਨੇ ਓਹਦੇ ਬਾਪ ਦੇ ਗੂਠੇ ਨੂੰ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਚਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਬਾਪ ਨੇ ਪੁੱਤ ਖਾਤਿਰ ਪੈਸਾ ਪਾਣੀ ਵਾਂਗੂੰ ਰੋੜਿਆ,ਪਰ! ਵਕੀਲਾਂ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਤੇ ਦਾਵੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਾ ਆਏ, ਜਿੰਦਰ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਚ ਜੇਲ ਦੀ ਰੋਟੀ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਵੀਹ ਸਾਲੀ ਸੁਣ ਕੇ ਬਾਪੂ ਵੀ ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਗਿਆ, ਆਖ਼ਰ ਤਿੰਨਾਂ ਧੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿੱਕਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਪੁੱਤ ਸੀ ਓਹਦਾ। ਬਾਪੂ ਨਾਲ ਲੜ ਲੜ ਕੇ ਸੰਨ ਠਾਸੀ ਚ ਲਿਆ ਚਿੱਟਾ ਸਕਾਟ ਤਾਂ ਓਹਦੇ ਜੇਲ ਜਾਂਦੇ ਸਾਰ ਈ ਬੈਂਕ ਆਲੇ ਲੈ ਗਏ ਸੀ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਟੋਟ ਕਰਕੇ ਜਿੰਦਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਭੋਏਂ ਵੀ ਸੁੰਗੜ ਕੇ ਅੱਧੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਲੇਖੇ ਜੋਖੇ ਚ ਡੁੱਬਿਆ ਉਹ ਲੁਹਾਰਾਂ ਕੋਲ ਜਾ ਅੱਪੜਿਆ। ਸਾਸਰੀ ਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦਾਤਰੀਆਂ ਲੁਹਾਰ ਨੂੰ ਫੜਾ ਕੇ ਜਿੰਦਰ ਓਹਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਣੂੰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਫੇਰ ਜੇਲ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਛੋਹ ਲਈਆਂ। ਗੱਲਾਂ ਚ ਖੁੱਭਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਹਵਾ ਚਿਰ ਲੰਘ ਗਿਆ, ਏਨੇ ਨੂੰ ਬੁੱਲਟ ਤੇ ਦੋ ਗੱਭਰੂ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਆ ਕੇ ਰੁਕੇ। ਕੁੰਢੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ, ਅੱਖਾਂ ਚ ਠਹਿਰਾਵ, ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਤਗੜੇ ਤੇ ਸੁਬਾਅ ਤੋਂ ਦੋਵੇਂ ਅੜਬ ਜਹੇ ਲਗਦੇ ਸਨ। ਆਉਂਦਿਆਂ ਨੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋਂ ਟਕੂਏ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਚੰਡੇ ਟਕੂਏ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਖਾਏ। ਮੋਟੀ ਡਾਂਗ ਨਾਲ ਲੱਗਾ ਟੋਕੇ ਆਲਾ ਟਕੂਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਟੋਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਤਸੱਲੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਅੱਖ ਦੀ ਸੈਨਤ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਰਾਇ ਪੁੱਛੀ। ਫੇਰ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪੋ ਚ ਘੁਸਰ ਮੁਸਰ ਜਹੀ ਕੀਤੀ। ਜਿੰਦਰ ਪਾਸੇ ਤੇ ਬੈਠਾ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਓਹਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀਹ ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਖਲੋਤਾ ਵੇਖਿਆ। ਉਹ ਸਮਝ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਕਿ ਚੋਬਰ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਚ ਕੋਈ ਕਾਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਇੱਕ ਜਣੇ ਨੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋਂ ਹਥਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪੁੱਛਿਆ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਕੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕੁਝ ਦੱਸਦਾ ਜਿੰਦਰ ਬੋਲਿਆ, ” ਪੁੱਤਰੋ, ਏਥੇ ਤਾਂ ਇਹ ਦੋ ਚਾਰ ਸੌ ਦਾ ਈ ਹੋਣਾ ਆ ਪਰ ਜੇ ਕਿਤੇ ਟਿਕਾਣੇ ਤੇ ਵੱਜ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇਂ ਲੱਖ ਚ ਪਊ”! ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਜਿੰਦਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਬੀਤੀ ਦੱਸ ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਣਹੋਣੀ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਗੱਲ ਨੂੰ ਹਾਸੇ ਚ ਟਾਲ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪੈੜ ਨੱਪਣ ਲਈ ਬੁੱਲਟ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ…… ਮਝੈਲ