Punjabi emotional stories

ਮਹਿਕ …ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਨਾਮ ਉਹੋ ਜਿਹੀ ਸੀਰਤ…ਹਰ ਸਮੇਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਮਹਿਕ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਜਿਆਦਾ ਲਾਡਲੀ ਸੀ। ਪੁੱਤਰ ਮਾਵਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਬਾਪੂ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਮੋਹ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉਸ ਉਪਰ ਜਿਆਦਾ ਢੁੱਕਦੀ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਮੋਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਉਹਦਾ ਨਿੱਕਾ ਭਰਾ ਲੜ ਪੈਂਦਾ। ਪਰ ਇਹ ਵੇਖ ਮਾਂ ਜਦੋਂ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਡਾਂਟਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਅੱਗੇ ਕਰ ਦਿੰਦੀ। ਅਗਰ ਕੋਈ ਉਸਨੂੰ ਆਖਦਾ ਤੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤੇਰੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਝਲਕ ਪੈਂਦੀ ਹੈ…ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਣਨਾ ਉਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਖਜਾਨੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗਰਾ ਪਾਲਿਆ..ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਦੇ ਰੋਕ- ਟੋਕ ਨਹੀਂ ਹੋਈ..ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਾਲੇ ਹੀ ਸਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ…ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਿੱਕੀ ਸੀ ਤਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਇਕ ਫਿਲਮ ਵੇਖਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਭੱਜ ਕੇ ਮਾਂ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ,”ਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ?”।ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਉਹ ਰੋਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਈ ਅਤੇ ਬੈੱਡ ਨੀਚੇ ਲੁਕ ਕੇ ਬਹੁਤ ਰੋਈ। ਜਦੋਂ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ..ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਆਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਪੂ ਤੋਂ ਵੀ ਉਹੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ ਜੋ ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਮਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਦੇ ਸੀਨੇ ਲਗਕੇ ਇੰਝ ਰੋਈ..ਕਿ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਇਉਂ ਜਾਪਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ। ਸਮਾਂ ਲੰਘਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਪਰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਹ ਹਰ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੀ ਅਤੇ ਆਪ ਹੀ ਉੱਤਰ ਦਿੰਦੀ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ । ਛੋਟਿਆਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ।ਮਹਿਕ ਦਾ ਬਾਪੂ ਉਸ ਦੇ ਹਰ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ। ਘਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸੀ ਜਿਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੀ।
ਅੱਜ ਉਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਅੱਗੇ ਰੱਖੀ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹੋਏ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਸਦਾ ਤੇਰੇ ਉਪਰ ਜਿਆਦਾ ਹੱਕ ਹੈ..ਇਹ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਹੈ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗੇ ਕਿ,”ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਸ ਕਰ ਇਕ ਹਫਤਾ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ”। ਪਰ ਉਹ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਜਾਵੇਗੀ।ਹਰ ਰੋਜ਼ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ..ਮਹਿਕ ਅੱਜ ਮੁਰਝਾਈ ਜਾਪਦੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਚਾਅ ਹੁੰਦੇ ਪਰ ੳਹ ਬਿਲਕੁਲ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭਾਵੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸਦੀ ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ…ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਸੀ। ਚਾਰ ਵਜੇ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ …ਮਹਿਕ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚ ਲਿਫਾਫਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਰਕ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪਾਰਕ ਆਮ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ…ਇਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਆਇਆ ਕਰਦੀ । ਉਸ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕਿੰਨੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਸੀ…ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਉਸਦਾ ਬਾਪੂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਿਕ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ..ਇਹ ਵੇਖ ਮਹਿਕ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ।
ਮਹਿਕ ਨੇ ਪਾਰਕ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਉਸੇ ਬੈਂਚ ਉਪਰ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸੀ ਜਿਥੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਬੈਠਦੇ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਜਦੋਂ ਆਈ ਤਾਂ ਅੱਜ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਸੀ। ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੇਖ ਉਸਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਅੱਖਾਂ ਪੂੰਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਨੇ। ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਬੈਠ ਉਹ ਉਹੀ ਬਚਪਨ ਦੀ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਬਾਪੂ ਜੀ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ,” ਉਹ ਫੁੱਲ ਵੇਖ ਜਿਹੜੇ ਆਪਾਂ ਲਗਾਏ ਸੀ ..ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੂਟਾ ਤੇਰੇ ਨਵੇਂ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ..ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਇਥੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਉਥੇ ਇਸ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਛੂਹਿਆ ਕਰੇਗੀ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਇਹਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗਾ।” ਮਹਿਕ ਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਪਣੀ ਕੋਟ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਲਿਫਾਫਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਿਕ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਉਪਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,” ਇਹ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਤੋਹਫਾ, ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਖ ਕਿੰਝ ਲੱਗਿਆ?” ਇਹ ਵੇਖ ਮਹਿਕ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿਫਾਫਾ ਕੱਢਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੋਏ ਆਖਦੀ ਹੈ,”ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ “। ਦੋਵੇਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਲਿਫਾਫਾ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ…ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਕ ਦਾ ਲਿਫਾਫਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤੈਅ ਹੁੰਦੀ ਹੈ…ਮਹਿਕ ਜਦੋਂ ਲਿਫਾਫਾ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ,” ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਰੱਬ ਹੀ ਹੋ”..ਉਸਦੇ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾ ਕੇ ਇਸੇ ਨੌਕਰੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਾਪੂ ਜੀ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
ਹੁਣ ਵਾਰੀ ਸੀ…ਮਹਿਕ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਲਿਫਾਫੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ..
ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਕਮਾਈ ਐਫ.ਡੀ. ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਖਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਵੀਰ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ…ਮੈਂ ਅੱਜ ਨਾ ਨਹੀਂ ਸੁਣਨੀ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਉਸਦਾ ਦਿੱਤਾ ਤੋਹਫਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਤੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਹੈ। ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਵੇਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਹਿਕ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਹਿਕਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਰਝਾਈ ਹੋਈ ਸੀ।
~ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ

ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਸਭ ਦਾ ਆਦਰ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਸਭ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਉਸਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰਦੇ….ਪਰ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਮਾਰੀ ਨੂੰ ਪਤੀ ਦੇ ਚੱਲ ਵੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਦੀਆ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆ ਦਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣਾ ਪਿਆ। ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆ ਕਰਨ ਲਈ,ਪਾਲਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ।ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ,”ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰ,ਅੱਜ ਛੋਟੇ ਨੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਮੁੱਲ ਮੋੜਨਗੇ,ਖੂਬ ਐਸ਼ ਕਰਾਉਣਗੇ ਤੈਨੂੰ।” ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਪੜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਤ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਤੇ ਆਪ ਭੁੱਖੀ ਰਹਿ ਲੈਂਦੀ,ਪਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁੱਖਿਆਂ ਨਾ ਸੌਣ ਦਿੰਦੀ।
ਵਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਚੰਗੀਆ ਨੌਕਰੀਆ ਤੇ ਲੱਗ ਗਏ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆ। ਚੰਗਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਇੱਕੋ ਘਰ ਵਿਆਹ ਲਏ ਤੇ ਸੋਚਿਆ ਦੋਵੇਂ ਭੈਣਾਂ ਰਲ ਕੇ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਛੋਟਾ ਮੁੰਡਾ ਨਸ਼ੇ ਦੀਆ ਭੈੜੀਆਂ ਬਹਿਣੀਆਂ ‘ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ‘ਚ ਲੱਗਾ ਸੀ ਇਉ ਕਹਿ ਲਈਏ ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਦੀਆ ਆਸਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਨੂੰਹਾ ਦੇ ਘਰ ਆਉਣ ਤੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਹਾਲ ਪਹਿਲਾ ਨਾਲ਼ੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁਣ ਦੁਖਾਂਤ ਸੀ।ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਚੁਲ਼ੇ ਚੌਕੇ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ‘ਚ ਘਿਰੀ ਆਪਣੇ ਤੇ ਪਈ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਮਾਰ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ।
ਨੂੰਹਾਂ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ,” ਰੋਟੀ ਖਾਣੀ ਏ ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਊ, ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੌਕ ਨਹੀਂ ਵਿਹਲੜ ਨੂੰ ਖਵਾਉਣ ਦਾ।” ਉਹ ਅਕਸਰ ਨਮ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਦੁੱਖੜਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਲੈਂਦੀ।ਇਕ ਦਿਨ ਸੁਰਿੰਦਰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਲਈ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਸੀ ਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੀ ਸੀਟ ਤੇ ਆ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈਆ ਤੇ ਆਪਸ ‘ਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਸੀ ਕਿ,” ਇੱਕ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜ ਕੇ,ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਕੇ ਰੋਟੀ ਖੁਆ ਸਕਦੀ ਹੈ,ਪਾਲ ਸਕਦੀ ਏ,ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਪੁੱਤਰ ਇੱਕ ਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ।” ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੁਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਇੰਝ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੀਆ ਹੋਣ….।

ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਚੀਮਾ

ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖਦਾਈ ਖਬਰ ਹੈ ਕਿ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਹੁ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਨੇ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਸੋਗ ਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ , ਅਜੇ ਵੱਡੀ ਕੁੜੀ ਵਿਆਹੀ ਹੈ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ! ਦੋ ਨਿੱਕੇ ਜੁਆਕ ਛੋਟੇ, ਨੇ ਕੁੜੀ ਸਿਮਰੋ ਦਸਵੀਂ ਚ ਪੜਦੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਕਾਕਾ ਜੋ ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖ ਲਿਆ. ਛੇਵੀਂ ਚ ਪੜਦਾ ਹੈ ! ਸਵੇਰੇ ਦੀਆਂ ਰੋਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਦ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਆਉਂਦਾ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਹੁ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਚਾਰ ਨੇ ਪਰ ਜਿਉੱਦੇ ਜੀਅ ਘੱਟ ਵੱਧ ਹੀ ਆਉਂਦੀਆਂ, ਅੱਜ ਤੇ ਟਰਾਲੀਆਂ ਭਰ ਭਰ ਮਕਾਣਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ! ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ , ਵੈਣ ਅੈਸੇ ਕਿ ਪੱਥਰ ਦਿਲ ਵੀ ਰੋ ਪਏ ਵਿਹੜਾ ਸਾਰਾ ਚਿੱਟੀਆਂ ਚੁਨੰੀਆਂ ਨਾਲ ਚਿੱਟਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ. . . ! ਬਹੁਤ ਦੁਖਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਘਰ ਦੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਦਾ ਇਸ ਤਰਾਂ ਅਚਾਨਕ ਤੁਰ ਜਾਣਾ . . ਘਰਵਾਲ਼ੀ ਤੇ ਚਹੁੰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੰਜੇ ਤੇ ਹੈ , ਹੁਣ ਘਰਦਾ ਕੀ ਬਣੂ. . ਕੌਣ ਦੁੱਖ ਵੰਡਾਊ. . ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਬਿਨਾਂ . ? . ਬਾਹਰ ਖਲੋਤੇ ਬੰਦੇ ਇਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਨੇ! ਜਦ ਬੰਦਾ ਲਾਸ਼ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਤਾਂ ਜਾਵੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਗਿੱਲੀਆਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਨੇ , ਸਿਫਤਾਂ ਵੀ ਲਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ , ਹੁਣ ਸਹੁਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਧੀ ਨੂੰ ਉਡੀਕਦਿਆਂ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਅਜੇ ਅੱਪੜੇ ਨਹੀੱ ! ਨੁਹਾ ਧੁਆ ਤਿਆਰੀ ਹੋ ਗਈ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਮੁੱਕੀ, ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਚਲੋ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਚ ਆ ਜਾਊਗੀ , ਚਿਖਾ ਵੀ ਚਿਣੀ ਗਈ. ਸਿਮਰੋ ਤੇ ਉਹਦਾ ਨਿੱਕੇ ਵੀਰ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਵਿੰਨ ਦਿੱਤੇ. . ! ਉਡੀਕਦੇ ਨੇ ਧੀ ਨੂੰ. . ਦੂਰੋਂ ਟਰਾਲੀ ਨਜਰੀੱ ਪਈ. . ਕੋਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ , ਵੱਡੀ ਧੀ ਭੱਜ ਕੇ ਪਿਉ ਦੀ ਚਿਖਾ ਤੇ ਮੂੰਹ ਨੰਗਾ ਕਰ ਵੇਖ ਰੋਦੀ ਜਰੀ ਨਹੀੱ ਜਾਂਦੀ , ਮਾਂ ਦੇ ਗਲ ਲੱਗ ਭੈਣ ਭਰਾ ਨੂੰ ਗਲ ਚ ਲੈ ਵਿਰੜੇ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਘਰਵਾਲਾ, ਸੱਸ ਸਹੁਰਾ , ਸ਼ਰੀਕਾ ਸਾਰਾ , ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਿਮਰੋ ਨੂੰ ਜਦ ਮਾਸੜ( ਭੈਣ ਦੇ ਸਹੁਰੇ )ਨੇ ਗਲ ਲਾਇਆ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਲੱਕ ਦੁਆਲਿਉਂ ਖਿਸਕਦਾ ਆਗਾਂਹ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੱਧਿਆ ਤੇ ਆਪਣੀ ਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਜਾਪਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਠਿੰਠਬਰ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਪਾਸੇ ਹੋ ਗਈ ! ਇੱਕ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਰ ਜੋਰ ਫੜ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਉ ਦਾ ਮਰ ਜਾਣਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਆੜ ਚ ਉਠਿਆ ਹਰ ਹੱਥ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਪਲੋਸਦਾ. . ਹੋਰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ! ਇੱਕ ਲਾਸ਼ ਸੜ ਰਹੀ ਸੀ ਜੋ ਜਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਰਹੀ , ਇੱਕ ਲਾਸ਼ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਚੋਲਾ ਪਾ ਖੜੀ ਸੀ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿੱਚ!

ਸੀਮਾ ਸੰਧੂ

ਕੀ ਕਸੂਰ ਸੀ ਓਸਦਾ ਜਿਸਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਗਾਲ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ,ਕੁੱਤੀਏ ਰੰਨੇ ਤੇਰੇ ਪੱਟ ਦਿਆ ਵਾਲ ,ਕਿਥੋ ਮੇਰੇ ਪੇਸ਼ ਪੈ ਗਈ.ਮੇਰੀ ਸੌਕਣ ,ਹਰਾਮਦੀ ਬੜੀਆ ਗਾਲ੍ਹਾ ਸੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਆਪਣੀ ਧੀ ਲਈ..ਇਹ ਰੋਜ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ
ਹਰ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਬਿਪਤਾ ਬਣ ਆਉਂਦਾ ਸੀ,ਮੁੰਡੇ ਥਾਂ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਲਈ
ਸੂਰਜ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਠੰਡਾ ਸੀ,ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕੇ ਤਪਣ ਲੱਗ ਗਿਆ
ਨਿੱਤਾ ਦਾ ਹੂੰਦਾ ੳੁਸ ਮਲੂਕੜੀ ਤੇ ਅੱਤਿਅਾਚਾਰ, ਜੋ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਤਾਂ ਕੀ, ਇਕ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਘਲਾ ਸਕਦਾ ਸੀ,
ੳੁਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਗੁੱਤਾਂ ਕਰਦੀ ਦੇ ਵਾਲ ਖਿੱਚ ਦੇਣੇ
ਮਾਰਨੀਆ ਚਪੇੜਾਂ ਗਿੱਚੀ ‘ਚ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਤੋਂ, ਸ਼ਾਇਦ ਅਜਿਹੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕਲਪਨਾ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ,
ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਆਉਂਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਨੌਕਰਾਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਕੇ. ਦਾਦੀ ਦੀ ਭੈੜੀ ਝਾਂਕਣੀ,ਪਿਓ ਦਾ ਦੋ ਪੈੱਗ ਲਾ ਕੇ ਸੌਣਾ,ਦਾਦੇ ਦਾ ਜਾਗਦੇ ਹੋਏ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਲੈਣਾ,ਤੇ ਮਾਂ ਦਾ ਕਚੀਚੀਆਂ ਵੱਟਣਾ ਨਰਕ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ… ਇਹ ਮੇਰੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ੳੁਸ ੳੁਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਜੁਲਮਾਂ ਦੀ ਹੱਦ ਨਹੀ ਸੀ, ਖੌਰੇ ੳੁਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਇਸ ਬੱਚੀ ਨਾਲ਼ ਕੀ ਵੈਰ ਕੱਢਿਅਾ ਸੀ,
ਸਮੇ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਪੜਾਅ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ੳੁਸ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਅਾ ਰਿਹਾ ਸੀ,
ਜਵਾਨੀ ਮਸਤ ਮਲੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈਂ,ਆਜਾਦ ਖਿਆਲੀ ਡਰ ਭੈਅ ਤੋਂ ਮੁਕਤ,ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਨਾਗ ਵੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਹੀ ਡੰਗਦਾ ,ਧੁੱਪਾ ‘ਚ ਪਲਦੇ ਘਾਹ ਨੂੰ,ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੂੰਦਾ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੁੰਦੀਆ ,ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਣ ਲਈ,ਕੌੜੇ ਬੋਲ ਸਹਿੰਦੀ ਕੁੱਟ ਖਾਂਦੀ ਕੁੜੀ ਦਾ,ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਬੋਲ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ,ਮੁੰਡੇ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ,ਕਿੳੁਂਕਿ ਔਰਤ ਵੀ,ਆਜਾਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਆ,ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ..ਕਈ ਵਾਰ ਅੌਰਤ ਦਾ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ੳੁਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨਰਕ ਤੋਂ ਬੁਰੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,
ਇਸਦੇ ਚੱਲਦੇ ਹੀ ਕੁੜੀ #ਅਨਮੋਲ ਨਾਮੀ ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਲ ਪੇ੍ਮ ਬੰਧਨ ਵਿਚ ਬੱਧੀ ਗਈ,ਜੋ ੳੁਸਦੇ ਪਿੰਢ ਦੇ ਗੁਰੂਦੁਅਾਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਮਿਲਕੇ ੳੁਸਨੂੰ ਮਾਂ ਪਿੳੁ ਦੇ ਦਿਤੇ ਤਸੀਹੇ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ, ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਤਾਨਿਅਾਂ ਮਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਦੁੱਖ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲ਼ੇ ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਗੁਰੂਘਰ ਮਿਲਕੇ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ,
ਅਚਾਨਕ ਅਨਮੋਲ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਅਾ, ੳੁਸਨੇ ਮਿਲਕੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ਼ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਕੁੜੀ ਘਰੋਂ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਤੇ ਗਹਿਣੇ ਲੈ ਕੇ ਮਿੱਥੀ ਥਾਂ ਤੇ ਅਾ ਗਈ, ਦੋਵੇਂ ਜਾਣੇ ਨਵੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਅਾਤ ਦੇ ਲਈ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਅਤੇ ਨਿੱਕਲ ਗਏ, ਕੁੜੀ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇਹ ਅੰਤ ਸੀ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਅਾਤ ਰੱਬ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ,ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਕੁੜੀ ਦੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲੀ ਤਾਂ, ਅਨਮੋਲ ੳੁਸਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਨਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਾਗਲਾਂ ਵਾਂਗ ਲੱਭਣ ਲੱਗੀ ਹਰ ਪਾਸੇ, ਪਰ ਅਨਮੋਲ ਦਾ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਨਹੀ ਸੀ, ਵਕਤ ਦੇ ਤਕਾਜੇ ਤੇ ਟਰੇਨ ਦੀ ਗਤੀ ਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਬਦਚਲਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਹੁਣ ੳੁਸ ਕੋਲ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀ ਸੀ, ਹਰ ਬੁਹਾ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ੳੁਸਦੇ ਮਾਪਿਅਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਅਾ, ਅਖਵਾਰ ਦੀ ੳੁਸ ਖਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲਿਖਿਅਾ ਸੀ, “ਇੱਕ ਮੁਟਿਅਾਰ ਵੱਲੋਂ ਟਰੇਨ ਅੱਗੇ ਛਾਲ਼ ਮਾਰ ਕੇ ਅਾਤਮ ਹੱਤਿਅਾ”.
ਹੁਣ ਕੌਣ ਜਿਮੇਵਾਰ ਹੈ ਕੁੜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ, ੳੁਹ ਮਾਂ ਜਿਸਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ੳੁਸਨੂੰ ਤਾਹਨਿਅਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ੳੁਹ ਪਿਓ ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਇਸ ਜਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀ ਸੀ ਜਾਂ ਅਨਮੋਲ ਜਿਹੇ ਜਿਸਮ ਦੇ ੳਹ ਵਪਾਰੀ ਜੋ ਮਜਬੂਰ ਕੁੜੀਅਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਹਥਿਅਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ, ਲੂਣਾਂ ਪੈਦਾ ਨੀ ਹੁੰਦੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਆਂ, ਬੇਵਸੀ ਹੀ ੳੁਸ ਕੁੜੀ ਦਾ ੳੁਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲੈਂਦੀ ਰਹੀ, ਕਦੋਂ ਅਸੀ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਅਸੀ ਬੇਹਤਰ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਜਰੂਰ ਦੇਵੀਂ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕਾਬਿਲੀਅਤ ਦੇਵੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਅਾਪਣੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ “ਬੇਵਸੀ” ਅਾੳੁਣ ਤੱਕ ਨਾ ਦੇਵਾਂ..
🖋 ਅਨਮੋਲ

ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਹੋਈ ।ਕੋਈ ਸਤਾਈ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਹੋਵੇਗੀ । ਸਾਦੇ ਜਿਹੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਲ਼ੀ ਹੋਈ ਲਗਦੀ । ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤੀ ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸੀ ਉਹ ਕੁੜੀ । ਜਦੋਂ ਦੇਖੋ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੁੰਦੀ । ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਸੀ । ਬੱਸ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦੀ । ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸਦੇ ਕੋਲ਼ ਬੈਠਿਆਂ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਪੁੱਛ ਲਿਆ ” ਮਨਵੀਰ ! ਤੈਨੂੰ ਐਨੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹਰ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ? ਇੰਝ ਲਗਦਾ ਜਿਵੇਂ ਤੂੰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਹੋਵੇਂ । ” ਉਹ ਬੋਲੀ, ” ਅੱਛਾ! ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ।” ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ,ਉਸ ਬਾਰੇ ਜਾਨਣ ਦੀ । ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾਏ । ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ , ” ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਜੀਅ ਸੀ ।ਮੈਂ, ਮੇਰਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਾਪਾ । ਅਸੀਂ ਵੀਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬੜੇ ਚਾਵਾਂ ਨਾਲ਼ ਕੀਤਾ । ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਧੀਆ ਲੰਘ ਰਹੀ ਸੀ । ਮੇਰਾ ਭਤੀਜਾ ਵੀ ਦੋ ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੀ ਭਰਜਾਈ ਅਤੇ ਭਰਾ ਦੀ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ । ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੈਂ, ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਭਤੀਜਾ ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਬਾਪ ਰਹਿ ਗਏ ।”
“ਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਹੋਇਆ ।” ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੋਲੀ । ਮਨਵੀਰ ਵੀ ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ ,” ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ । ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਸੋਚ ਲਿਆ ਸੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ । ਫ਼ੇਰ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਪਾਪਾ ਤੇ ਭਤੀਜੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਮੇਰੇ ਤੇ ਹੈ । ਘਰ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਵੀ ਚਲਾਉਣਾ ਸੀ ।ਇੱਕ ਪਾਰਟ ਟਾਈਮ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਲਿਆ । ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਿੱਧੀ ਤੋਰੇ ਤੁਰ ਪਈ । ਉਦਾਸੀ ‘ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ । ਜਿੰਨੀ ਉਦਾਸੀ ਵਧਦੀ ਸੀ ,ਓਨਾ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਮੇਰੇ ਦੁੱਖ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ । ” ” ਮਨਵੀਰ ਤੇਰੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੁਖਦਾਇਕ ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸ੍ਰੋਤ ਹੈ । ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਦੁੱਖ ਨਾਲ਼ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਰ ਤੂੰ ਤਾਂ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਪੌੜੀ ਬਣਾ ਲਿਆ, ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਛੂਹਣ ਲਈ । ਰੱਬ ਤੈਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ਼ ਭਰੀ ਰੱਖੇ !” ਮੇਰੀ ਸਹੇਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ । ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡਾ ਸਾਥ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਰਿਹਾ । ਫ਼ੇਰ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ । ਪਰ ਇਹ ਯਾਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਨ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਘੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੌਂਸਲਾ ਮਿਲਿਆ।(ਇਹ ਸੱਚੀ ਕਹਾਣੀ ਜੋ ਥੋੜ੍ਹੇ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ਼ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।)

ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ

ਨਵਿਆਂ ਰਾਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਵੇਰ ਨਵੀਂ ਆਸ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਤੇ ਵਾਦਿਆਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਹੇਠ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਮੁਨਾਰੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਭਿੱਜੀ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਵਕਤ ਚਾਈਂ-ਚਾਈਂ ਮੈਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਲਿਖੇ ਸੁਆਲ ਪੜ ਨਾ ਪਾਇਆ। ਪਰ ਅੱਜ……… ਅੱਜ   ਲੱਗਦਾ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਫਿਰਨੀ ਤੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬਾਲਕੋਨੀ ਦੀ ਜੰਗ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਘਟਾਉ ਵਿੱਚ ਗਏ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਭਾਦੋਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਜਿਹੇ ਵੱਟ ਆ ਰਹੇ ਨੇ। ਮੈਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਮਨਸੂਬੇ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਆਇਆ ਸਾਂ ਪਰ ਪਿੰਡ ਤੇ ਉੱਥੋ ਦੀ ਮਹਿਕ ਆਪਦੀ ਗੰਢੜੀ ਨਾਲ ਬੰਨ ਲਿਆਇਆ। ਹੁਣ ਭੀੜੀਆਂ ਪੈਟਾਂ ਮੇਰੇ ਖੁੱਲੇ ਪਜਾਮੇ ਨੂੰ ਟਿੱਚਰਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਰੰਗਾਂ ਭਰੀ ਬੁਰਸ਼ਟ ਦੇ ਉਲਟ ਆਪਣੇ ਖਾਕੀ ਕੁੜਤੇ ਦੀ ਹਿਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਡਟ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਂਨਗਰਾ ਦਾ ਦਸਤੂਰ ਏ ਜੋ ਛੇਤੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣ ਦਿੰਦੇ, ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਲਾਉਣੀਆਂ ਨੇ…….
ਮੇਰੀ ਅਸਲ ਜੜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਨਵੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਨਾਲ ਯਾਰੀ ਦੀ ਇਸ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਹਾਰਦਾ ਜਾਪ ਰਿਹਾ। ਹਨੇਰਿਆਂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਚਾਨਣ ਅੱਗੇ ਅੱਖਾਂ ਘੁੱਟ ਲੈਂਦਾ ਜੋ ਆਪੇ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਰਹੇ, ਪਰ ਹਕੀਕਤਾਂ ਦੇ ਦੀਵੇ ਬੰਦ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਨਣ ਕਰਕੇ ਡਰਾਉਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ। ਮੇਰਾ ਹਰ ਕਦਮ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕੱਚੇ ਰਾਹਾਂ ਨੇ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਸਾਂਭਿਆ ਹੋਇਆ ਏ ਪਰ ਵਰਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਮੇਰੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਬੇਪਛਾਣਣਿਆਂ ਹੀ ਦੱਸਦੀਆਂ ਨੇ। ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨ, ਆਪਣੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਆਪੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਇਹ ਸਫਰ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਬੜਾ ਰੋਚਕ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਸਆਦਤ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਗੂੜਾ ਸੱਚ ਨਿੱਕਲੀ, “ਮੈਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮੁਲਖ ਵਾਂਗ ਕੱਟ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਕੱਟੇ ਖੰਭਾਂ ਨਾਲ ਪਰਿੰਦੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਏ।”