ਦੋਸ਼

ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਈਡ ਆਤਮ-ਬਦਲਾਹਟ ਨੂੰ , ਆਤਮ- ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਨਾਲ਼ ਹਾਨੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਵਿਚਾਰਕ ਹਨ। ਕਿਉਂਕੀ ਉਹ ਦੋਸ਼ ਦੂਜਿਆਂ ਉੱਪਰ ਮੜ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਮਝੋ, ਇੱਕ ਸੱਤ ਮੰਜਿਲਾ ਮਕਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਖਿੜਕੀ ਤੋਂ ਕੁੱਦ ਕਿ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਕੌਣ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ ? ਫ੍ਰਾਈਡ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ , ਉਹ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਖੋਜੇਗਾ। ਕੋਈ ਬਚਪਨ ਟ੍ਰਾੱਮਾ, ਕੋਈ ਬਚਪਨ ਦੀ ਦੁਖਦ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਆਤਮਘਾਤੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਜਾਏਗਾ। ਫ੍ਰਾਈਡ ਦੇ ਜੋ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰੇ ਅਨੁਆਈ ਹਨ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਆੱਟੋ ਰੈਂਕ। ਉਹ ਤਾਂ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ , ਗਰਭ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਤੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ !!!
ਅਗਰ ਮਾਰਕਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਉਹ ਕਹੇਗਾ ਕੋਈ ਆਰਥਿਕ , ਕੋਈ ਸਮਾਜਿਕ , ਗਰੀਬੀ ਹੋਵੇਗੀ , ਦੁਕਾਨ ਦਾ ਦੀਵਾਲ਼ਾ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਾਰਕਸ ਖੋਜੇਗਾ ਧਨ ਵਿੱਚ , ਫਰਾਈਡ ਖੋਜੇਗਾ ਅਤੀਤ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚ। ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਆਦਮੀ ਸਿੱਧਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾ ਕਹੇਗਾ।
ਇਸਲਈ ਇਹ ਗੱਲ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਜਦ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਅਪਦੇ ਦੁਖ ਲਈ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਮਾਲਿਕ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹੋਂ।
ਫ੍ਰਾਈਡ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਦੂਸਰਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਲਕੀਅਤ ਖੋਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਫ੍ਰਾਈਡ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਧਾਰਣਾ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਔਰ ਗਹਿਰਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾਏਗੀ , ਆਤਮਵਾਨ ਨਹੀਂ।
ਜਿਸ ਪਲ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਂ ਕਿ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਮੈਂ ਹਾਂ , ਤੁਸੀਂ ਮਾਲਿਕ ਬਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਰੂਪਾਂਤ੍ਰਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਕੇਵਲ ਨਾ ਸੁੱਖ ਵਿੱਚ , ਨਾ ਕੇਵਲ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਬਲਕਿ ਹਰ ਹਾਲਿਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਰਣ ਸਮਝੋਗੇ।
ਮਨ ਦੀ ਬੜੀ ਤਰਕੀਬ ਹੈ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਟਾਲ਼ ਦੇਣਾ। ਇਹ ਤਰਕੀਬ ਐਨੀ ਗਹਿਰੀ ਹੈ–ਆਸਤਿਕ ਭਗਵਾਨ ਉੱਪਰ ਜਾਂ ਕਿਸਮਤ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਸਤਿਕ ਕੁਦਰਤ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਰਾਈਡ ਅਚੇਤਨ ਮਨ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ , ਕੋਈ ਰਾਜਨੀਤੀ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਕਰਮ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਉੱਪਰ ਟਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ

+1