ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਅੱਜ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀਹ ਪੱਚੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਣੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਏਜੰਟ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਆਹ ਤੈਨੂੰ ਇਕ ਘਰ ਦਿਖਾਵਾਂ ਜੋ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੰਡਾ ਪਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਕਾਰ ਇਕ ਘਰ ਕੋਲ ਲਿਜਾ ਕੇ ਲਾ ਦਿੱਤੀ । ਮੈ ਕਿਹਾ ਆਹ ਕਿਹੜੀ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ ? ਥੋੜਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਪਰ ਆਮ ਘਰਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਘਰ ਹੈ । ਉਹ ਹੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਹਿੰਦਾ ਇਹ ਤਾਂ ਕਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਗੈਰਾਜ ਹੈ ਘਰ ਤਾਂ ਹੌਅ ਬਣਦਾ । ਇਹ ਘਰ ਦਸ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਜਦੋਂ ਮੈ ਅੰਦਰ ਵੜ ਕੇ ਛੱਤ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪੱਗ ਲਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੋ ਗਈ । ਅੰਦਰ ਵੜ ਕੇ ਸੁਰਤੀ ਭੌਂਅ ਗਈ । ਏਡਾ ਵੱਡਾ ਘਰ ? ਓ ਮੇਰੇ ਰੱਬਾ । ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਘਰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਣਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਦੀ ਹਾਲੇ ਫਰੇਮਿੰਗ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ । ਮਤਲਬ ਛੱਤ ਪੈ ਗੀ ਸੀ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਪੌੜੀਆਂ ਹੋਰ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਪਿਆ ਸੀ ।
ਖ਼ੈਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਰਾ ਘਰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਪਈ । ਮੈ ਕਿਹਾ ਛੱਡ ਯਾਰ । ਇਹੋ ਜਹੇ ਘਰ ਦੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ ? ਅੰਦਰ ਕਿਹੜਾ ਹਾਥੀ ਬੰਨ੍ਹਣੇ ਹਨ ? ਉਹ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਵਾਹਵਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰ ਤੇ ਪਲਾਟ ਵੇਚ ਚੁੱਕਾ ਸੀ । ਇਕ ਬਾਹਰ ਕੰਪਨੀ ਠੇਕੇ ਲੈਂਦੀ ਸੀ । ਤੇ ਅੰਨਾਂ ਪੈਸਾ ਸੀ ਕੋਲ ।
ਉਹ ਘਰ ਕਈ ਸਾਲ ਬਣਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਉਹ ਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਾ ਸਕਿਆ । ਗਲਤੀ ਉੱਪਰ ਗਲਤੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ । ਅਖੀਰ ਉਹ ਉਵੇ ਹੀ ਖਾਲ਼ੀ ਅੱਧ ਬਣਿਆ ਘਰ ਗੋਰੇ ਨੂੰ ਵੇਚ ਗਿਆ । ਕੰਪਨੀ ਚ ਘਾਟੇ ਪੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸੀ ਤੇ ਅਖੀਰ ਨੂੰ ਉਹ ਬੈਂਕਰਪਟ ਹੋ ਗਿਆ ।
ਇਹ ਘਰ ਗੋਰੇ ਨੇ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਥੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਲਾਗੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਘਰ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ । ਗੋਰੇ ਨੇ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਘਰ ਅੱਗੇ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਹ ਘਰ ਢਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਦੁੱਖ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਵੀ ਕਿ ਬੰਦਾ ਇਕ ਘਰ ਪਿੱਛੇ ਕਿੰਨੇ ਕਿੰਨੇ ਦੁੱਖ ਝੱਲਦਾ ਤੇ ਕੀ ਕੀ ਪਾਪੜ ਵੇਲਦਾ । ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਨਿਆਦ ਕੋਈ 100 ਕੁ ਸਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵੱਡੇ ਘਰ ਨੂੰ ਵੀਹ ਸਾਲ ਵੀ ਦੇਖਣੇ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਮਹਿਲਾਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੇ ਉਹਦਾ ਮਹਿਲ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ । ਇਕ ਰਾਤ ਸੌਣ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਬੰਦਾ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਪਸ਼ੂ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਦੇ ਘਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕੁਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਕਿ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ । ਬਾਣ ਦੀ ਮੰਜੀ ਤੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਕਿ ਗੁਦੇਲੇ ਤੇ ।
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਹੁਸੀਨ ਔਰਤ ਨਾਲ ਪਈ ਹੈ ਕਿ ਨਾਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਆਪ ਦੇ ਬਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲਈ ਪਈ ਹੈ ?
punjabi stories
ਕਹਿੰਦੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਗਾ ਤਾਂ ਬੀਰਬਲ ਨੇ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਰਾਜਨ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਇਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗਲਾਸ ਦੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਹੈ ? ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਇਹਦੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਹੈ ? ਪਾਣੀ ਬੇਹਿਸਾਬਾ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ । ਬੀਰਬਲ ਕਹਿੰਦਾ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੂੰ ਰੇਗਿਸਤਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇਂ ਤੇ ਤੂੰ ਤਿਰਹਾਇਆ ਮਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਂ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਲਾਸ ਦੇਵੇ ਤੂੰ ਉਹਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੀ ਮੁੱਲ ਦੇਵੇਂਗਾ ? ਰਾਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਮੈ ਅੱਧਾ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੇ ਦਊੰ
ਬੀਰਬਲ ਦੁਬਾਰਾ ਕਹਿੰਦਾ ਤੇ ਫੇਰ ਜੇ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਬੰਨ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤੇ ਇਹ ਪਾਣੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਬਣ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਵੇ ਤੇ ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਕਰਕੇ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਲਵੇ ਤਾਂ ਤੂੰ ਆਪ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਦਾ ਕੀ ਮੁੱਲ ਦੇਵੇਂਗਾ ? ਉਹ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਅੱਧਾ ਰਾਜ-ਭਾਗ । ਬੀਰਬਲ ਕਹਿੰਦਾ ਇਹਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗਲਾਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤੇਰਾ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ।
ਮੈ ਖ਼ੁਦ ਦੇਖਿਆ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਨਾ ਮਿਲੇ ਲੋਕ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਾਣੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤੇ ਖਾਣਾ ਤੀਜੀ
ਸਾਇੰਸ ਵਾਲੇ ਬਾਹਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ ਪਾਣੀ । ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਿਹ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਂ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਡੀ ਹੈ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਹੈ ਪਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਤਾ । ਸਾਇੰਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਬਾਬਾ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖ ਗਿਆ ।
( ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਜਗਤ ਕਾ ਫਿਰਿ ਪਾਣੀ ਸਭੁ ਖਾਇ ! )
ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ 71% ਪਾਣੀ ਹੈ । ਜਿਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ 96% ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੀਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ । 25 ਲੰਬੇ ਦਰਿਆ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਦਰਿਆ ਹਨ ਜਿਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਵਸਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੰੂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਵਗਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਪਿਆ ।
ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਤੇ ਜੇ ਮੈ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਜਿੰਨੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਨ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੱਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ । ਫੇਰ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੀਟਰ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ । ਜਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਵਰਤੋਗੇ ਉਹਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖ਼ਰਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਨਾਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖ਼ਰਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਜਾਂ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ।
ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਲੱਕੜ ਪੇਪਰ ਜਾਂ ਕੋਈ ਲੀਰਾਂ ਵਗੈਰਾ ਕੱਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰਾ ਗੰਦ ਸਪੈਸ਼ਲ ਥਾਂ ਤੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ
ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਟੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਗਾਰ ਥੱਲੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹਨੰੂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਫੇਰ ਇਸ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਰਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ Microbes ਵੱਧ ਜਾਣ । ਇਹ ਬਿਕਟੇਰੀਆ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਗੰਦ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦਾ । ਇਹ ਖਾ ਖਾ ਕੇ ਗੈਸ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਾਲ ਕੇ ਸਟੀਮ ਵੀ ਬਣਾ ਕੇ ਜਨਰੇਟਰ ਚਲਾ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ( ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੇ ਦੱਸਣ ਅਨੁਸਾਰ ) ਫੇਰ ਜੋ ਟੈਂਕ ਦੇ ਥੱਲੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਫੇਰ ਉਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਸਮੁੰਦਰ ਜਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦਾ ।ਤੇ ਜੋ ਗੰਦ ਬਚਦਾ ਹੈ ਉਹਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ।
ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਉਹਨੰੂ ਵੱਖਰੇ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਦਰਿਆ ਜਾਂ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ । ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਕਿਣਕਾ ਤੇਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਲੂਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ । ਸੜਕ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਟੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਵੇਂ ਹੀ ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਟੈਂਕ ਦੱਬੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਨਿੱਤਰ ਕੇ ਬਾਹਰ ਸਿਟੀ ਦੇ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ।
ਘਾਹ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਸਮਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ । ਜੇ ਪਾਣੀ ਘਟਦਾ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਇਕ ਦਮ ਬੰਦਸ਼ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਮਜਾਲ ਹੈ ਕੋਈ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਰ ਜਾਵੇ । ਸਾਡੇ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰੂ ਦੇ ਬਣੇ ਪੈਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੇਲ ਲੀਕ ਕਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪੈਡ ਥੱਲੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਸੜਕ ਤੇ ਡਿਗ ਨਾ ਪਵੇ ਤੇ ਉਹ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਲ ਜਾਵੇ ।
ਛੋਟੇ ਤੇ ਨਵੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲੋਹੇ ਦੇ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਗੱਡ ਕੇ ਜੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਫੁੱਟ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਨਾ ਡੁੱਲੇ ਜਾਂ ਹੁਣ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਬੈਗ ਬੰਨ ਕੇ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾ ਵਿੱਚ ਥੱਲੇ ਬਰੀਕ ਬਰੀਕ ਗਲ਼ੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਪਾਣੀ ਰਿਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ । ਇਉਂ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਡੁੱਲਦਾ । ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਪੂਜਦੇ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪੂਜਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਿਉ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ।
ਹਰ ਕੌਮ ਦਾ ਬਿਜਨਿਸ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਹੁਣ ਇਕ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਹਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਰਵਿਸ ਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਵਾਰ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਖਰੀਦ ਲਉ ਫੇਰ ਮੋੜਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਤੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ ਸਸਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪੈਸੇ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਮੋੜਦੇ ।
ਜਪਾਨੀਆਂ ਦਾ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਾਨ ਬੜਾ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲਾ ਤੇ ਚੀਨੇ ਬੜਾ ਸਸਤਾ ਸਮਾਨ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦਾ ਰੱਬ ਹੀ ਰਾਖਾ ਤੇ ਚੀਨੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਤੁਸੀ ਇਕ ਵੀ ਪੈਸਾ ਨਹੀ ਘਟਾ ਸਕਦੇ । ਸਾਰੇ ਹੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਸਹੀ ਨੈ ਪਰ
ਵਾਰੇ ਵਾਰੇ ਜਾਈਏ ਅੰਗਰੇਜ ਲੋਕਾਂ ਦੇ । ਇਨਾ ਵਰਗੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਸਰਵਿਸ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਕੌਮ ਵਿਚ ਨਹੀ ਮਿਲਦੀ । ਤੁਸੀ ਕਿਸੇ ਸਟੋਰ ਤੋ ਚੀਜ ਲੈ ਲਈ ਹੈ ਤਾਂ ਤੀਹ ਦਿਨ ਵਿਚ ਮੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ । 30 ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਸਤੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਉਹਦਾ ਫਰਕ ਮੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮੈ ਸੈਕੜੇ ਵਾਰ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਦੇਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀ ਮੇਰਾ ਵਾਹ ਪਿਆ ਹੈ । ਮੈ ਸਮੇ ਸਮੇ ਜਰੂਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਾਂਗਾ ।
ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਹੋਏ ਮੈ ਇਕ ਮਸ਼ੀਨ ਲਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਵਰੰਟੀ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਠੀਕ ਨਹੀ ਸੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਮੈ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਨਾ ਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਦੋ ਮੈ ਉਥੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸੇਲਜਮੈਨ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣਾ ਹੀ ਮੁੰਡਾ ਸੀ ਪਰ ਕੰਪਨੀ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਹੈ ਓਹਦਾ ਵੀ ਕਸੂਰ ਨਈਂ ਬੰਦਾ ਜਿਸ ਮੁਲਕ ਦਾ ਜੰਮਿਆ ਪਲਿਆ ਓਹਦੀ ਆਬੋ ਹਵਾ ਦਾ ਅਸਰ ਨਾਲ ਈ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜਾਂਦਾ । ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਅਦਲਾ ਬਦਲੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਅਜ ਚਲਾ ਕੇ ਦੇਖੀਂ ਜੇ ਨਾ ਠੀਕ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਨੰਬਰ ਤੇ ਫੋਨ ਕਰ ਲਈਂ ਮੈ online ਹੀ ਉਹਦੀ Adjustment ਕਰ ਸਕਦਾਂ । ਕੁਦਰਤੀ ਮਸ਼ੀਨ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਵਿਚ ਥੋੜੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਚੁਕਿਆ ਨਹੀ ਮੈ ਸੈਕਟਰੀ ਕੋਲ ਮੈਸਿਜ ਛੱਡ ਦਿਤਾ । ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਫੋਨ ਕਰੂ । ਉਹਨੇ ਮੈਨੂੰ 6 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮੈ ਕਾਫੀ ਅਪਸੈਟ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਹੀ ਸਰਵਿਸ ਹੈ ? ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੰਡਾ ਸੇਲਜਮੈਨ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਝੂਠ ਮਾਰਨ ਲਗ ਪਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਮੈਸਿਜ ਨਹੀ ਮਿਲਿਆ । ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੇਰੀ ਸੈਕਟਰੀ ਕੁੜੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਮੈਸਿਜ ਦੇ ਦਿਤਾ ਸੀ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਬਿਜੀ ਹੋ ਗਿਆ ਮੈ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਤੇਰੇ ਕੋਲ 6 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ ਫੋਨ ਕਰਨ ਲਈ ? ਗੱਲ ਮੈਨੇਜਰ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਈ । ਮੈਨੇਜਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਟੋਰ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤੇ ਜਦੋ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਮਾਫੀ ਮੰਗੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ 150$ ਦਾ ਕਰੈਡਿਟ ਦਿਤਾ
ਫੇਰ ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਤੇਰੇ ਲਈ ਨਵੀਂ ਮਸ਼ੀਨ ਆਰਡਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਕੁ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਆ ਜਾਊ । ਜਦੋਂ ਆ ਗਈ ਮੈ ਤੈਨੂੰ Email ਵੀ ਕਰੂੰ ਤੇ ਫ਼ੋਨ ਵੀ ਕਰ ਦਊਂ ਤੂੰ ਪੁਰਾਣੀ ਦੇ ਕੇ ਨਵੀਂ ਲੈ ਜਾਈਂ । ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵੱਟੇ ਨਵੀਂ ਮਸ਼ੀਨ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਜੋ ਮੈ ਥੋੜਾ ਅਪਸੈਟ ਸੀ ਕਿ ਉਨਾਂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਫ਼ੋਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਉਹਦਾ ਮੈਨੂੰ 150$ ਕਰੈਡਿਟ ਤੇ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਜੋ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਮੈ ਸੋਚਦਾਂ ਇਹ ਸਿਫ਼ਤ ਤੇ ਗੁਣ ਸਿਰਫ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ । ਕੋਈ ਮੈਨੂੰ ਲੱਖ ਗਲਤ ਕਹੇ ਪਰ ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੱਡੀਂ ਹੰਢਾਈ ਹੋਈ ਹੈ ਇਕ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ।
ਦਾਦੇ-ਦਾਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾਦਿਲ ਜੋੜੀ ਨੇ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਕੇ ਕਿਓਂ ਨਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੁਕ-ਛੁੱਪ ਕੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਦੁਰਹਾਇਆ ਜਾਵੇ..
ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ ਕੇ ਫੋਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਣੇ….ਬੇਬੇ ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਊ…ਬਾਪੂ ਗਿਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਗੁੜ ਅਤੇ ਭੁੱਜੇ ਹੋਏ ਛੋਲੇ ਬੰਨ ਕੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉ..ਫੇਰ ਢੇਰ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਫੇਰ ਰਲ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਦੀ ਜਾਵੇਗੀ…
ਨਹਿਰ ਦੇ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਵਾਲਾ ਓਹੀ ਠੰਡਾ ਠਾਰ ਕੰਢਾ ਮਿਲਣੀ ਵਾਸਤੇ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ…
ਮਿਥੇ ਹੋਏ ਦਿਨ ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਾਇਆ ਲੱਗੀ ਪੱਗ ਪੋਚਵੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਨੀ..ਤਿੱਲੇਦਾਰ ਜੁੱਤੀ ਪਾਈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੱਖ ਬਚਾ ਕੇ ਬਿਨਾ ਦਸਿਆਂ ਹੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ..
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਰਦੀਆਂ ਗੁਟਾਰਾਂ…ਚੁੱਗੀਆਂ ਭਰਦੇ ਗਾਲੜ…ਆਸ ਪਾਸ ਉਡਦੇ ਫਿਰਦੇ ਚਿੜੀਆਂ ਤੋਤੇ ਅਤੇ ਲਾਗੇ ਹੀ ਘਾਹ ਚਰਦੇ ਹੋਏ ਡੰਗਰ ਵੱਛੇ..ਉਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਹੀ ਪੰਜਾਹ ਵਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਗਿਆ..
ਇਸੇ ਮਨਮੋਹਕ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਦੋਂ ਡੇਢ-ਘੰਟਾ ਲੰਘ ਗਿਆ…
ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹਿਰ ਦੀ ਪਟੜੀ ਤੇ ਤੁਰੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੱਲ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ..ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਚਿੱਟਾ ਜਿਹਾ ਸੂਟ ਪਾਈ ਇਕ ਵਜੂਦ ਦੂਰੋਂ ਆਉਂਦਾ ਦਿਸਿਆ
ਉਸਨੂੰ ਚਾਅ ਜਿਹਾ ਚੜ ਗਿਆ…ਪਰ ਖੁਸ਼ੀ ਥੋੜ ਚਿਰੀ ਹੀ ਸੀ..ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਾਲੀ ਦੇ ਬਾਗ ਦਾ ਫੁਲ ਨਿਕਲਿਆ…
ਫੇਰ ਦੋ ਘੰਟੇ ਹੋਰ ਲੰਘੇ…ਫੇਰ ਤਿੰਨ ਤੇ ਫੇਰ ਚਾਰ…ਕਦੀ ਗੁੱਸਾ ਆਈ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਦੀ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰੇ..ਉਸਨੇ ਕੰਨੀ ਨਾਲ ਬੰਨੇ ਗੁੜ ਅਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਦਾ ਫੱਕਾ ਜਿਹਾ ਮਾਰ ਲਿਆ…
ਫੇਰ ਪਤਾ ਹੀ ਨੀ ਲੱਗਾ ਕਦੋਂ ਰੁਮਕਦੀ ਹੋਈ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਨੇ ਨੀਂਦ ਬਣ ਉਸਨੂੰ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ…
ਜੜ ਉਤੇ ਗੁੱਛੂ-ਮੁੱਛੂ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖੇ ਪਰਨੇ ਤੇ ਟਿਕਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸਿਰ..ਸ਼ਾਇਦ ਏਨੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਏਨੀ ਗੂੜੀ ਨੀਂਦਰ ਆਈ…
ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਹਾਬੜ ਕੇ ਉੱਠ ਬੈਠਾ…ਇੰਝ ਲੱਗਾ ਜੀਵੇਂ ਕੋਈ ਨਹਿਰੋਂ ਪਾਰਲੇ ਪਾਸੇ ਗਾਉਦਾ ਹੋਇਆ ਨਿੱਕਲ ਗਿਆ ਸੀ….”ਲੱਗੀ ਵਾਲੇ ਕਦੀ ਵੀ ਨਾ ਸਾਉਂਦੇ..ਓ ਤੇਰੀ ਕੀਵੇਂ ਅੱਖ ਲੱਗ ਗਈ..”
ਫੇਰ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਢਲਣ ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪਰਨਾ ਚੁੱਕ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ..ਖੰਗੂੜਾ ਮਾਰ ਬਰੂਹਾਂ ਟੱਪੀਆਂ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਖਿਆ ਕੇ ਨਾਲਦੀ ਚੋਂਕੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਮੁਕੁਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕੁਝ ਪਕਾ ਰਹੀ ਸੀ..
“ਤੂੰ ਆਈ ਹੀ ਨਹੀਂ..ਸਾ ਦਿਹਾੜੀ ਤੇਰਾ ਰਾਹ ਤੱਕਦਾ ਰਿਹਾ…ਕੌਲ ਕਰਾਰ ਨਿਭਾਉਣੇ ਅਜੇ ਵੀ ਨਹੀ ਆਏ ਤੈਨੂੰ….ਜਾ ਮੈਂ ਨੀ ਬੋਲਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ”…ਏਨੀ ਗੱਲ ਆਖ ਕੋਲ ਈ ਮੰਜੀ ਤੇ ਮੂੰਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ..
“ਤੁਸੀਂ ਆਪੇ ਹੀ ਦੱਸੋ ਕਿੱਦਾਂ ਆਉਂਦੀ…ਬੀਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਜਰ ਏਧਰ-ਓਧਰ ਨੀ ਕੀਤੀ”….ਉਹ ਸੰਗਦੀ ਹੋਈ ਇੱਕੋ ਸਾਹੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਆਖ ਗਈ!
ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਜਾਣ ਬੁਝ ਕੇ ਹੀ ਚਿਤਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਗੁੱਸੇ-ਗਿਲੇ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਵੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਵਿਚ ਮਿਠਾਸ ਓਹੀ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਸੀ
ਜੱਲਾਦ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ,ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਨਸਫ਼ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾੑ ਸੀ,ਜੱਜ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾੑ ਸੀ,ਜਿਸ ਨੇ ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ,ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੇਣਾ ਸੀ।
ਉਨਾੑਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਯੁਨਾਨ ਦੇ ਏਥਨਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਦਾ ਢੰਗ ਸੀ–ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪਿਲਾਉਣਾ।
ਮੁਨਸਫ਼ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਸੁਕਰਾਤ ! ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਇਕ ਮਦ ਅੈਸੀ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਛੋੜ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।”
“ਕੀ?”
“ਤੂੰ ਏਥਨਜ਼ ਛੱਡ ਕੇ,ਯੁਨਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾ,ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਚਲਾ ਜਾ। ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਜੋ-ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਲੱਦ ਕੇ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਂ,ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਲੈ ਜਾ।”
ਸੁਕਰਾਤ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਏਥਨਜ਼ ਤੇ ਗੀ੍ਸ (ਯੁਨਾਨ) ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਸਕਦਾ।”
ਮੁਨਸਫ਼ ਤੇ ਜੱਜ ਉਸਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,
“ਸੁਕਰਾਤ,ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਏਂਗਾ,ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਏਂਗਾ।
ਤਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਨਹੀਂ ਬਚਾਂਗਾ।
ਅੈ ਮੁਨਸਫ਼ ! ਏਥਨਜ਼ (ਯੁਨਾਨ) ਜੈਸੇ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦੂਜਿਆਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਜੋ ਕੁਛ ਮੈਂ ਬੋਲਿਆ ਹੈ,ਆਪਣੇ ਹੀ ਮੁਲਕ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ,ਪਰਦੇਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਹਜ਼ਮ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪਿਲਾ ਰਹੇ ਨੇ,ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਸੱਚਾਈ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਹੈ,ਪਰਦੇਸ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਅੰਮਿ੍ਤ ਨਹੀਂ ਪਿਲਾਉਣਗੇ।”
ਸੁਕਰਾਤ ਇੱਕੋ ਘੁੱਟ ਵਿਚ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪੀ ਗਿਆ।ਇਤਨੇ ਉੱਚੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਤੇ ਸਤਿਵਾਦੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਜਿਹੜੇ ਬੜੇ ਬੜੇ ਸੰਤ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੂਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ,ਉਨਾੑਂ ਦੀ ਬੜੀ ਪ੍ਤਿਸ਼ਠਾ ਹੈ,ਪਰ ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਦੀ ਨਾ ਉਨਾੑਂ ਪਾਸ ਹਿੰਮਤ ਹੈ,ਨਾ ਤੌਫ਼ੀਕ ਹੈ,ਨਾ ਸੱਚ ਕਹਿ ਹੀ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਸੱਚ ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਗਤ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ,ਅੱਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਹਾਜ਼ਮਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ।
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ।
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹਨ ।
ਮੈ ਕਿਹਾ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀ । ਆਹ ਲਉ ਟਿਕਟ ਤੇ ਬਹਿ ਜਾਉ !
ਉਹ ਜਾ ਕੇ ਬਹਿ ਗਿਆ ਤੇ ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸੇ ਪੈਰੀਂ ਮੁੜ ਆਇਆ ਤੇ ਆ ਕੇ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਖੜ ਗਿਆ । ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਉਹ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ
ਮੈ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੀ ਚੜਦਾ ਹੁੰਨਾ । ਮੈ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਆਹ ਜਿਹੜਾ ਬੱਸ ਪਾਸ ਹੈ ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਬਣਦਾ ? ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ? ਇਹ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਬੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਕੇ ਬੱਸ ਪਾਸ ਵਾਰੇ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੈ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫ਼ੋਨ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਔਨ ਲਾਈਨ ਫ਼ਾਰਮ ਭਰ ਦਿਉ ਜਾਂ ਸੋਸ਼ਿਲ ਸਰਵਿਸ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾ ਕੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਲੈ ਆਇਉ । ਉਹਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਮੁੰਡਾ ਇੰਡੀਆ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਤੇ ਮੈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਭਰਾ ਲਊਂ ।
ਫੇਰ ਉਹ ਆਪ ਦੀ ਗੱਲ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਿ ਉਹਦੀ ਉਮਰ 69 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਟ੍ਰੱਕਾਂ ਦਾ ਬਿਜਨਿਸ ਹੈ । ਤੇ ਉਹ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ 44 ਸਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਲੌਗਸ਼ੋਅਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ
( Longshore ) ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਚ ਸਮਾਨ ਲੱਦਣ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਦੁਗਣੀ ਤਿਗਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਕੈਨੇਡਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੱਖਰੀ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਹਾਲੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਨਾ । ਮਤਲਬ ਘਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਇਕ ਟਰੱਕ ਪਿਉ ਵੀ ਚਲਾਉਦਾ ਪਰ ਤਨਖ਼ਾਹ ਪੁੱਤ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਤੇ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ।
ਤੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮੈ ਉਹਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਸੁਣਿਆ ਤਾਂ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਬੱਸ ਪਾਸ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਮਿਲੇ ਤੇਰੀ ਇਨਕਮ ਬਹੁਤ ਹੈ । ਇਹ ਬੱਸ ਪਾਸ ਥੋੜੀ ਇਨਕਮ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ । ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਉਹ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ?
ਫੇਰ ਜੇ ਮੈ ਬੱਸ ਪਾਸ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਬਣਾ ਲਵਾਂ ?
ਇਹ ਹੈ ਸਾਡੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ !!
44 ਸਾਲ ਰੱਜ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਇਆ । ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਈ ਤਾਂ ਦੋ ਦੋ ਲੱਖ ਵੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਟ੍ਰੱਕਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਤੇ ਪੁੱਤ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਸੱਤੇ ਦਿਨ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ 50 ਡਾਲਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਸ ਪਾਸ ਪਿੱਛੇ ਆਪਣਾ ਇਮਾਨ ਵੇਚਣ ਵਿੱਚ ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ।ਮੇਰੇ ਇਕ ਚੜ੍ਹੇ ਇਕ ਉਤਰੇ ।
ਮੈ ਕਿਹਾ ਭਰਾਵਾ ਜਾਹ ਬਹਿਜਾ ਜਾ ਕੇ । ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰੱਜ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਫੇਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਆਉਣਾ
ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੱਸੀਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਕਈ ਕਾਮਯਾਬ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਘਰ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਤਣਾਓ-ਦਬਾਓ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਧਾਨ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਆਪਣੇ ਮਹਿਮਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕੌਫ਼ੀ ਪਿਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹ, ਰਸੋਈ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੌਫ਼ੀ ਪਾ ਕੇ ਲੈ ਆਏ। ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਕੌਫ਼ੀ ਪੀ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮੈਂ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਹਿੰਗੇ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ, ਸੋਹਣੇ ਤੋਂ ਸੋਹਣਾ, ਕੱਪ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਸਾਦੇ, ਸਾਧਾਰਨ ਕੱਪ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਲਏ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਤਣਾਓ-ਦਬਾਓ ਵਧ ਨਹੀਂ ਗਏ, ਅਸੀਂ ਵਧਾ ਲਏ ਹਨ।
ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮਹਿੰਗੀ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਚੀਜ਼ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਉਸਦੇ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਨਾ। ਤੁਸੀਂ ਪੀਣੀ ਤਾਂ ਕੌਫ਼ੀ ਸੀ ਸਾਰੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਕੌਫ਼ੀ ਹੈ। ਪਿਆਲਾ ਤਾਂ ਪੀਣਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਿਆਲਾ ਤੁਹਾਡਾ ਅਹੁਦਾ ਹੈ, ਕੰਮ ਸਾਰੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਮਹਿੰਗੇ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਪਿਆਲਾ ਲੈਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਵੇਂ ਹੀ ਹਰ ਕੋਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਿਆਂ ਵਾਲਾ ਅਹੁਦਾ ਲੈਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਅਹੁਦੇ, ਰੁਤਬੇ ਅਤੇ ਕੱਪਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਇਤਨਾ ਧਿਆਨ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਫ਼ੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨਾ ਹੀ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਸੋ ਇਹ ਨਾ ਕਹੋ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਤਣਾਓ-ਦਬਾਓ ਵਧ ਗਏ ਹਨ, ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਬਦਲ ਲਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪ ਤਣਾਓ-ਦਬਾਓ ਵਧਾ ਲਏ ਹਨ।
ਸਰਲ-ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੋ, ਹੁਣੇ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਾਹਿਬ ਸੀ੍ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ,
“ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਨਾਮ ਦੀ ਕਿਤਨੀ ਕੁ ਭੁੱਖ ਹੈ ?”
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੱਸਦੇ ਨੇ :-
“ਮਾਰੂ ਮੀਹਿ ਨ ਤਿ੍ਪਤਿਆ ਅਗੀ ਲਹੈ ਨ ਭੁੱਖ॥
ਰਾਜਾ ਰਾਜਿ ਨ ਤਿ੍ਪਤਿਆ ਸਾਇਰ ਭਰੇ ਕਿਸੁਕਿ॥
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਨਾਮ ਕੀ ਕੇਤੀ ਪੁਛਾ ਪੁਛ॥੧॥”
{ਅੰਗ ੧੪੮}
ਮੈਥੋਂ ਪੁਛਦੇ ਹੋ,ਨਾਮ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਭੁੱਖ ਹੈ,ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਪਿਆਸ ਹੈ।ਰੇਤ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਲਉ ਤੈਨੂੰ ਕਿਤਨੀਆਂ ਕੁ ਬੂੰਦਾਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਨੇ,ਅੱਗ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਲਉ ਤੈਨੂੰ ਕਿਤਨਾ ਕੁ ਈਂਧਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਕਿਤਨੀਆਂ ਕੁ ਲੱਕੜਾਂ ਤੈਨੂੰ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਨੇ,ਅੱਗ ਰੱਜਦੀ ਨਹੀਂ।ਕਿਸੇ ਰਾਜੇ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਲਉ ਤੈਨੂੰ ਕਿਤਨਾ ਕੁ ਰਾਜ-ਪਾਟ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਕਿਤਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਰਾਜ ਪਾਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈਂ।
ਕੋਈ ਤਿ੍ਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਜਿਸ ਤਰਾੑਂ ਰਾਜਾ ਰਾਜ-ਪਾਟ ਤੋਂ ਤਿ੍ਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਅਗਨੀ ਲੱਕੜਾਂ ਤੋਂ ਤਿ੍ਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ,ਮਾਰੂਥਲ ਬਾਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਤਿ੍ਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,ਇਸ ਤਰਾੑਂ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹਾਂ,ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਹਾਂ,ਹੋਰ ਪਿਆਸ ਵਧਦੀ ਹੈ,ਹੋਰ ਵਧਦੀ ਹੈ,ਹੋਰ ਜਪਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਹੈ,
ਹੇ ਪ੍ਭੂ ! ਮੈਂ ਰੱਜਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।
“ਮਾਧਉ ਜਲ ਕੀ ਪਿਆਸ ਨ ਜਾਇ॥
ਜਲ ਮਹਿ ਅਗਨਿ ਉਠੀ ਅਧਿਕਾਇ॥੧॥ਰਹਾਉ॥”
{ਅੰਗ ੩੨੩}