ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵਤੇਜ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਬਦਲਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤੇ ਮਿਲਣਾ ਗਿਲਣਾ ਘੱਟ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਬਹਾਨੇ ਬਣਾਕੇ ਦੂਰ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਆਖਰ ਇਕ ਦਿਨ ਅੰਦਰਲਾ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਜ਼ੁਬਾਨ ਤੇ ਆ ਗਿਆ ‘ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਕੇ ਉਮਰ ਭਰ ਬੇਔਲਾਦ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਮਿਲਣਾ ਮੈਨੂੰ, …. ਮੈ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬੇਔਲਾਦ ਨੀ ਰਹਿਣਾ ਚਹੁੰਦਾ ‘ …. ਆਖਕੇ ਉਹ ਸਦਾ ਲਈ ਨੀਤੂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਨੀਤੂ ਨੇ ਅਨਾਥ ਹੋਣ ਦਾ ਦੁੱਖ ਭੋਗਿਆ ਸੀ, ਹੁਣ ਬੇਔਲਾਦ ਹੋਣ ਦੀ ਪੀੜ ਨਾਲ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਹਮਣੇ ਸੀ। ਨੀਤੂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੁਖੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ ਜਿਵੇਂ ਨਵਤੇਜ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਰਹਿਣ ਲੱਗੀ। ਉਹ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੀ ਹਨੇਰੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿਗੀ ਹੋਵੇ, …ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ,…ਅਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ। ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਮੇ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਲੱਗ ਗਿਆ ……ਇਸ ਤਰਾਂ ਤਾਂ ਕੁੜੀ ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਏਗੀ, ਉਸਨੇ ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਹਰ ਹੀਲਾ ਵਰਤਿਆ, ਉਸਨੂੰ ਚੰਗੇ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ,…. ਧਰਮ- ਕਰਮ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ,… ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਨੌਕਰੀ ਤੇ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ, ….. ਉਹ ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦਾ, ਕੁਝ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦਾ, ਹਰ ਵਕਤ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।ਆਖਰ ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨੇ ਰੰਗ ਦਿਖਾਇਆ, ਨੀਤੂ ਨੇ ਅਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਨਾਥਾਂ ਬੇਸਹਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਅਪਣੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਇਕ ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹਿਮਾਚਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਲਿਆ। ਬੇਔਲਾਦ ਜੋੜੇ ਅਕਸਰ ਬੱਚਾ ਗੋਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ, ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਦਰਦ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਦੀ ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਦਰਦ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੀ ਅੱਜ ਇਕ ਬੇਔਲਾਦ ਜੋੜਾ ਬੱਚਾ ਗੋਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਕਰਦਿਆਂ ਨੀਤੂ ਪਾਰਕ ਚੋਂ ਉਠ ਅਪਣੇ ਦਫਤਰ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਈ।
ਨੀਤੂ ਅਪਣੀ ਅਰਾਮ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠੀ ਸੀ, ਇਥੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਆਉਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ….. ਕਰੀਬ ਅੱਧਾ- ਪੌਣਾ ਘੰਟਾ ਬੀਤ ਜਾਣ ਪਿੱਛੋਂ ਇਕ ਕਾਰ ਆ ਕੇ ਰੁਕੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਇੰਨੀ ਦੂਰ ਸੀ ਕਿ ਪਛਾਣਨਾ ਔਖਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਡੀਲ ਡੌਲ ਤੋਂ, ਖੜਨ ਤੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਤੋਂ ਨੀਤੂ ਨੇ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਉਹੀ ਨਵਤੇਜ ਸੀ।
ਕੁਝ ਸੋਚਕੇ ਨੀਤੂ ਨੇ ਫਾਈਲ ਚੁੱਕੀ ਤੇ ਬਾਹਰ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਹ ਆਉਣ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਭੇਜਣਾ,….. ਆਪ ਉਹ ਵਾਪਸ ਅਪਣੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਬੈਠੀ, …..ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਪਿੱਛੋਂ ਰਮਨ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ। ਕੁਝ ਕਾਗ਼ਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਣੀ ਸੀ ਤੇ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਬੱਚਾ ਗੋਦ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ, ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਨਵਤੇਜ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਸਹਿਜ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਇਕੱਲੀ ਰਮਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆਂ। ਜਿੱਥੇ- ਜਿੱਥੇ ਰਮਨ ਦੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਹੋਣੇ ਸਨ ਨੀਤੂ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਗਈ ਤੇ ਨਾਲ਼ – ਨਾਲ਼ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ, ਰਮਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਬੀਤ ਜਾਣ ਤੇ ਵੀ ਬੱਚਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹਾਂ ਲੈਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਨਵਤੇਜ ਨੂੰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸ ਏ ਕਿ ਉਹ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਕਰਾਵੇ ਪਰ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, …..ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਸੁਝਾਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੱਚਾ ਗੋਦ ਲੈਣ ਨੂੰ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਿੱਛੋਂ ਨਵਤੇਜ ਨੂੰ ਵੀ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਸਾਹਮਣੇ ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਉਸਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਸਿਰ ਤੋਂ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ ਬਰਫ਼ ਹੋ ਗਿਆ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਇਸ ਮੋੜ ਤੇ ਨੀਤੂ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋਚਿਆ। ਨੀਤੂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਆਖ ਉਸਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਪਰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਜੋੜੇ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧੀ ਜੱਜ ਸਾਹਮਣੇ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਨੀਤੂ ਨੇ ਬੜੀ ਸਾਦਗੀ ਤੇ ਠਰੰਮੇ ਨਾਲ ਫਾਈਲ ਉਸਦੇ ਅੱਗੇ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ‘ਤੁਹਾਡੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਬੱਸ ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਕੀ ਹਨ’ …. ਜਿੱਥੇ – ਜਿੱਥੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਨਵਤੇਜ ਚਾਬੀ ਦਿੱਤੇ ਖਿਡੌਣੇ ਵਾਂਗ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਬਾਕੀ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਵਾਂਗੇ…. ਆਓ ਚੱਲੀਏ’ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਨੀਤੂ ਨੇ ਫਾਈਲ ਚੁੱਕ ਲਈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਬੁੱਤ ਬਣੇ ਹੋਏ ਨਵਤੇਜ ਨੇ ਨੀਤੂ ਵੱਲ ਦੇਖਕੇ ਫੇਰ ਹੱਥ ਜੋੜੇ…. ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ਼ ਮੂੰਹੋਂ ਬੋਲ ਕੱਢਿਆ…. ਮ…. ਮੈਂ…… ਮੇਰੀ….. ਮੇਰੀ ਬਦਨਸੀਬੀ ਅੱਜ ਮੈਨੂੰ ਇਥੇ ਲੈ ਆਈ। ਨੀਤੂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਟੋਕਿਆ, ‘ਬਦਨਸੀਬ ਤਾਂ ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਪਤਾ ਪਈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੱਬ ਵੀ ਕੱਲਿਆਂ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ, ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ਨਸੀਬ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ‘ । ਨਵਤੇਜ ਨੂੰ ਦੇਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਿਲਾਸ ਨੀਤੂ ਨੇ ਰਮਨ ਨੂੰ ਫੜਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਇਹ ਠੀਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਚੱਲਾਂਗੇ ਮੈ ਬਾਹਰ ਉਡੀਕ ਕਰਦੀ ਹਾਂ।
ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਿੱਛੋਂ ਸਵੈਮਾਣ ਨਾਲ਼ ਭਰੀ ਨੀਤੂ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿੱਚ ਤੁਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਿੱਛੇ – ਪਿੱਛੇ ਨਵਤੇਜ ਅਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ਼ ਸਿਰ ਸੁੱਟੀ ਤੁਰਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਅਪਣੇ ਬੋਲ ਉਸਦੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਹਥੌੜੇ ਵਾਂਗ ਵੱਜ ਰਹੇ ਸੀ ‘ਮੈ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬੇਔਲਾਦ ਨੀ ਰਹਿਣਾ ਚਹੁੰਦਾ’।
✍️ ਲੱਕੀ ਲਖਵੀਰ
mother
ਨਿੱਕੂ ਅਤੇ ਸੁੱਖੀ ਦੋਵੇਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਅੱਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਿੱਥ ਕੇ ਆਏ ਸਨ ਕਿ ਅੱਜ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿਆਦਾ ਦੇਰ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਬੈਠਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਹੋਣ …ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਜਿੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਲੈਕੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਪੁੱਜਦੇ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਕੁ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬੱਚੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਲਈ ਝੁਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਉਹ ਡਿੱਗਣ ਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਕਿ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ …..ਤਾਂ ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਉਹ ਗੱਲ ਸੱਚ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਜੀ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਸਾਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਮਾਂ ਦਿੱਤੀ।…
ਇਹੋ ਸੋਚ ਕੇ ਹੀ ਉਸਦੀ ਅੱਖਾਂ ਭਰਨ ਹੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਕਦਮ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਘੁੱਟ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜਾਪ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ …ਪਰ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਫਿਰ ਉਹ ਬੱਚੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ‘ਚ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਏ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਨਿੱਕੂ ਕੁਝ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਆਂਦਾ ।ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿੰਝ ਮਾਂ ਨਿੱਕੂ ਨੂੰ ਬੁੱਕਲ ‘ਚ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ …
ਸੁੱਖੀ ਦੇ ਬਾਪੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਬੁਰਾ ਸੁਪਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ …ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿੰਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਏਨੀ ਕੁ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਾਲਕਾ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਨੇ…ਬਸ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕੁ ਉਮਰ ਬਖਸ਼ ਦੇ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਪਾਲ ਸਕਾਂ।ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕੋਲ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ …ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ । ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਮੋਹ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਸ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ….ਆਖਰ ਰੱਬ ਰੂਪੀ ਮਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਰੱਬ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਟਾਲ ਸਕਦਾ ਸੀ ।ਸੱਚ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਦਾਸ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਦਰਤ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਸੁਣਦੀ ਹੈ । ਸੁੱਖੀ ਦੇ ਮਨ ‘ਚ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ …ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਕਿੰਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਚਿੰਤਾ ਸੀ …ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ।ਉਹ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਹੈਰਾਨ ਵੀ….ਮਾਂਵਾ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਸੂਲ ਵੀ ਚੁੱਭ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੋਚਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਹੋ ਸੋਚ ਕੇ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਹੰਝੂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦੇ..ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਵੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਰੂਪ ਹਨ…ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿਰਫ ਮਾਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੁਣੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ????
ਅਚਾਨਕ ਉਸਦੇ ਮੋਢੇ ਕੋਈ ਹੱਥ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਉਹਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਮਿਲ ਹੀ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ ਕੇ ਵੇਖਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਵੀਰ ਨਿੱਕੂ ਘਰ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ । ਸੁੱਖੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉਹੀ ਸਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਦੀ ਹੈ …ਅਸਲ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਨਿੱਕੂ 14-15 ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬਿਮਾਰ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਫਿਰ ਸੁੱਖੀ ਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜ ਵੀ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ ।
ਜਦੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕਹੇ ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ ਮੇਰੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ …ਪਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ।
ਜਦੋਂ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਨੂੰ ਮਰੋੜ ਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ….ਭੈਣ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ
ਜਦੋਂ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਮੈਂ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਸਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ ….ਵੀਰ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ।
ਅੱਜ ਬੇਝਿਜਕ ਹੋ ਕੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ …ਗੁਰੂ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ………..
ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਹ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਮਾਂ ਤਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਹੈ…। ਫਿਰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਵੀਰ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ
ਜਗਤਾਰ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਸਕੇ ਭਰਾ ਸਨ। ਜਗਤਾਰ ਵੱਡਾ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਛੋਟਾ…..ਬਾਪੂ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਚ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨੇ ਜਗਤਾਰ ਨੂੰ ਸਿਆਣਾ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਇਨਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਲਾਣੇਦਾਰੀ ਤੇ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਬੜੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਭਾਵੇਂ ਘੱਟ ਈ ਸੀ,ਪਰ ਟੱਬਰ ਤੇ ਉਹਦਾ ਰੋਅਬ ਪੂਰਾ ਸੀ। ਪਿੰਡ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਚ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਰਸੂਖ ਸੀਂ। ਸਤਨਾਮ ਵੀ ਗੁਣਾਂ ਪੱਖੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਚ ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਵੀ ; ਸੀਜ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਦੇ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਨੂੰ ਉਠਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਭਰਾ ਨਸ਼ੇ-ਪੱਤੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਸਨ।
ਦੋ ਨੌਕਰ ਵੀ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦੀ ਕੋਈ ਸੋਚ ਫਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਦੋਵੇਂ ਭਾਈ ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਖੇਤੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ, ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਮਿਲਵਰਤਨ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਮਿਸਾਲਾਂ ਦਿੰਦੇ। ਵੱਡਾ ਭਾਈ ਹਰ ਕੰਮ ਚ ਆਪ ਮੂਹਰੇ ਲੱਗਦਾ ਤੇ ਛੋਟਾ ਵੀ ਚੰਗੀ ਸੰਗਤ ਕਾਰਨ ਕਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਭਟਕਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਜਿਵੇਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ…..ਮਿਹਨਤਾਂ ਨੂੰ ਈ ਫਲ ਲੱਗਦੇ ਨੇ….ਘਰ ਚ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਪੈਲੀ, ਸੋਹਣਾ ਘਰ-ਬਾਰ,ਕਾਰਾਂ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਹਰ ਸੰਦ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।
ਪੱਲੇ ਪੈਸੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੱਦੀ ਵੀਹ ਕਿੱਲੇ ਪੈਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੰਜ ਕਿੱਲੇ ਹੋਰ ਖਰੀਦ ਲਏ ਸਨ।
ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵੀ ਆਪਸ ਚ ਭੈਣਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਆਮ ਔਰਤਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਜਸਬੀਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਰਾਣੀ ਦਾ ਕਦੇ ਕੰਮ ਕਾਰ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਕੋਈ ਸ਼ਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜੋ ਵੀ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਠੀਕ ਸੀ,ਬਾਕੀ ਲਾਣੇਦਾਰ ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹਰ ਕੰਮ ਦੀ ਫਿਕਰ ਉਹਨੂੰ ਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਵੀ ਜੇਠ ਜੇਠਾਣੀ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਕਦੇ ਵੀ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਉਹ ਪੜੀ ਲਿਖੀ ਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਖਿਆਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਸੀ।
ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਬੇਟਾ ਬੇਟੀ ਦਸ ਤੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੇ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਦੀ ਬੇਟੀ ਵੀ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਚਾਰੇ ਜੀਅ;ਤਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੁੰਡੇ -ਕੁੜੀਆਂ ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ।
ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਜਾਂ ਮਨਦੀਪ ਦੀ ਮਾਂ ਉਹਨੂੰ ਹੋਰ ਬੱਚਾ ਭਾਵ ਮੁੰਡਾ ਜੰਮਣ ਬਾਰੇ ਆਖਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਮਨਾਂ ਕਰ ਦਿੰਦੀਂ। ਜਦ ਮਨਦੀਪ ” ਹੈਗਾ ਤਾਂ ਐ ਮਾਤਾ ਪੋਤਾ ਤੇਰਾ” ਆਖਦੀ ਤਾਂ
” ਮਰਜ਼ੀ ਐ ਤੇਰੀ ਧੀਏ, ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮੇ ਦਾ ਫਰਕ ਹੁੰਦੈ” ਆਖ ਆਪਣੀ ਬੇਬਸੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੀ। ਉਹਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਪੋਤੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਇੱਛਾ ਸੀ।
ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਹੋਰ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਚ ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਵੀ ਉਸਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰਿਆ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਧੀ ਤੇ ਪੁੱਤ ਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਤਾਂ ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਪੁੱਤ ਈ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ।
ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਤੋਰ ਤੁਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇੱਕ ਰਾਤ ਮਨਦੀਪ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁਬਾਰੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾੜੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਸੀ, ਜਗਤਾਰ ਕਣਕ ਵੇਚ ਕੇ ਹੁਣੇ ਈ ਆਇਆ ਸੀ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ।
” ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿਆ ਕਰੋ, ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਹੁਣ ਸਿਆਣਾ ਹੋ ਗਿਐ, ਨਾਲੇ ਕਦ ਤੱਕ ਸਾਰਾ ਭਾਰ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੱਕੀਂ ਫਿਰੋਗੇ?” ਕਮਰੇ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਜਸਬੀਰ ਦੇ ਬੋਲ ਸੁਣਕੇ ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਕਦਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਰੁਕ ਗਏ।
“ਕੋਈ ਨੀਂ ਭਲੀਏ ਲੋਕੇ; ਬਣ ਵੀ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਦਾ ਈ ਰਹਿਆ ਸਭ ਕੁੱਝ; ਧੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਵਿਆਹ ਕੇ ਤੋਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਕਿਹੜਾ ਕੁੱਝ ਮੰਗਦੀਆਂ ਨੇ ਵਿਚਾਰੀਆਂ”ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਕੇ ਮਨਦੀਪ ਠਠੰਬਰ ਗਈ ਸੀ।
ਪਰ ਸਤਨਾਮ ……?
” ਉਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਅੰਨੇ ਭਗਤ ਨੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੀ ਕਹਿਣੈ”? ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਕਹੇ ਇਹ ਬੋਲ ਮਨਦੀਪ ਦਾ ਕਲੇਜਾ ਚੀਰ ਗਏ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਇਸ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਉਸੇ ਪਲ ਮਨਦੀਪ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮਿਆ ਪੁੱਤ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਉਹਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਨਾ ਕੀਤਾ; ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਤਨਾਮ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ …..
ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।
ਸਮਾਂ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੇ ਮਨਦੀਪ ਨੇ ਚੰਨ ਜਿਹੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ; ਹਸਪਤਾਲ ਚ ਭਤੀਜੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਏ ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਕਾਕੇ ਨੂੰ ਗੋਦੀ ਚ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਪੁੱਛਿਆ” ਨਾਂ ਕੀ ਰੱਖਣੈ ਆਪਣੇ ਸ਼ੇਰ ਦਾ”?
“ਵਾਰਿਸ”
ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਆਪ- ਮੁਹਾਰੇ ਨਿਕਲੇ ਇਸ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਮੱਥੇ ਆਈ ਤ੍ਰੇਲੀ ਦੇਖਕੇ ਮਨਦੀਪ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂੂ
ਅਲਾਰਮ ਵੱਜਦੇ ਹੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਤੇ ਕੰਮ ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਛੇਤੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹ ਬਣਾਈ ਤੇ ਨਾਲ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਬਚੇ ਬਰੈਡ ਖਾ ਕੇ ਕੰਮ ਤੇ ਨਿਕਲ ਪਿਆ। ਕੰਮ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਫੋਨ ਵੱਜਿਆ । ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਨੰਬਰ ਦੇਖ ਕੇ ਫਟਾਫਟ ਫੋਨ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਹੈਲੋ ਕਿਹਾ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਧਰੋਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਬੋਲੇ “ਕਿੱਦਾਂ ਪੁੱਤਰਾ ” ਓਹਨੇ ਕਿਹਾ “ਮੈਂ ਠੀਕ ਹਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸੋ ਕਿੱਦਾਂ ਸਾਰੇ”?? ਬਾਪੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਠੀਕ ਆ ਸਾਰੇ ਪਰ ਤੇਰੀ ਬੇਬੇ ਥੋੜੀ ਢਿੱਲੀ ਹੈ ਉਹਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਦਿਲ ਚ ਹੌਲ ਜਿਹਾ ਪਿਆ ਤੇ ਇਕਦਮ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਪੂ ਜੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਲਾਜ ਕਰਾਓ ਤੁਸੀਂ ਕਹੋ ਤੇ ਮੈਂ ਆ ਜਾਵਾਂ। ਬਾਪੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨਹੀਂ ਪੁੱਤਰਾ ਕੋਈ ਨੀ ਅਸੀਂ ਹੈਗੇ ਆ ਸਾਰੇ ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰ।ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਕੇ ਫੋਨ ਕੱਟ ਕੇ ਫਿਰ ਕੰਮ ਤੇ ਲੱਗ ਗਿਆ । ਪਰ ਵਾਰ ਵਾਰ ਧਿਆਨ ਮਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏਗੀ ਠੀਕ ਹੋਏਗੀ ਕਿ ਨਹੀਂ ਇੱਕ ਚੜਦੀ ਇੱਕ ਲਹਿੰਦੀ ਤੇ ਫੇਰ ਦਿਲ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਜਿਹੀ ਦੇ ਕੇ ਮਨ ਕੰਮ ਚ ਲਗਾਉਂਦਾ । ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਫੋਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੇਬੇ ਦਾ ਹਾਲਚਾਲ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ ।ਸੁਣ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਚੈਨ ਮਿਲਦਾ ਕਿ ਹੁਣ ਠੀਕ ਹੈ ।ਬੇਬੇ ਨਾਲ਼ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਤੇ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਨਾ ਬੇਬੇ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੀਂ ਮੈਂ ਹੈਗਾ । ਫੋਨ ਕੱਟ ਕੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ।
ਸਵੇਰ ਹੋਈ ਤੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦਾ ਫਿਰ ਫੋਨ ਆਇਆ ਕਹਿੰਦੇ ਪੁੱਤਰਾ ਤੇਰੀ ਬੇਬੇ ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਣ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਰਹੀ ਆ ਜੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆ ਕੇ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ । ਉਹ ਇਕਦਮ ਪੁੱਛਦਾ ਕਿ ਬੇਬੇ ਠੀਕ ਆ ?? ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਠੀਕ ਆ ਪੁੱਤਰਾ ।ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਬਾਪੂ ਜੀ ਮੈਂ ਦੁਪਹਿਰ ਤੱਕ ਦੱਸਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ। ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਦਾ ਬੰਦੋਬਸਤ ਕਰਕੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਆ ਰਿਹਾ ਮੈਂ । ਘਰੋਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਬੇਬੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਤੇ ਮਨ ਚ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਬੇਚੈਨੀ ਸੀ । ਹਵਾਈ ਸਫਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤੇ ਚਾਚੇ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਲੈਣ ਆਇਆ ਸੀ । ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਲਦੀ ਦੇਣੀ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਆ ।
ਰਸਤੇ ਚ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਉਹਨੂੰ ਪਰਦੇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹਨੂੰ ਏਦਾਂ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਸ਼ ਉੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾਵੇ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਜੂਹ ਲੰਘਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵੱਲ ਜਾਂਦੀ ਵੇਖ ਕੇ ਉਹਨੇ ਇਕਦਮ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਆਹ ਕਿੱਧਰ ਦੀ ਚੱਲੇ ਆਪਾਂ??? ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਵੀਰੇ ਸਾਰੇ ਤੈਨੂੰ ਹੀ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਆ ਕਿਉਂਕਿ ਤਾਈ ਤੇ ਕੱਲ ਦੀ ਸਾਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਆ। ਉਹ ਜਾਗਦਾ ਹੋਇਆ ਬੁੱਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਬੇਬੇ ਦਾ ਉਹੀ ਹਸੂੰ ਹਸੂੰ ਕਰਦਾ ਚਿਹਰਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਧਾਹਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹੋਇਆ ਉਹ ਬੇਬੇ ਕੋਲ਼ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਬੇ ਉੱਠ ਤੇਰਾ ਪੁੱਤ ਆ ਗਿਆ ਆ। ਰੋਂਦਾ ਹੋਇਆ ਫਿਰ ਦੂਰ ਖੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚੁੱਪਚਾਪ ਬੇਬੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ……….
ਰੀਨਾ ਔਜਲਾ
ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਦੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ। “ਆਂਟੀ !ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸਣੀ ਸੀ।” ਮੈਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘਬਰਾ ਗਈ ,”ਹਾਂ !ਦੱਸੋ ਬੇਟਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ?” ਉਹ ਬੋਲਿਆ ,”ਆਂਟੀ ! ਜੋਤ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਬੋਰਡ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਓ ।” ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਬੱਚਾ ਹੈ। ਐਵੇਂ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਸਹੀ ਗੱਲ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸੋਚੀ। ਮੈਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਲਿਖੇ ਕੁਝ ਅੱਖਰ ਪੜ੍ਹਾ ਕੇ ਦੇਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ । ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਿਆ । ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਡਾਂਟਿਆ ਕਿ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਹੋ ਗਈ ਤੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਲੈ ਕੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਨਜ਼ਰ ਚੈੱਕ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਦੇ ਦਾ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਨੰਬਰ ਦੀ ਐਨਕ ਲੱਗੇਗੀ। ਬੇਟੇ ਦੇ ਐਨਕ ਤਾਂ ਲੱਗ ਗਈ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਉਸਦੇ ‘ਫਰਿਸ਼ਤੇ’ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਇਆ , ਜਿਸ ਨੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਿਆ ।ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਦੇਰ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ।ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ , “ਸੱਚੇ ਦੋਸਤ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਨੇ । ਰੱਬ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੋਸਤ ਦੇ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਛੱਡੀਂ ।”
ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ
ਸੀਮਾ ਇੱਕ ਪੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦੀ । ਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ,ਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਪੀਣ ਲਈ ਦਿੰਦੀ । ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਹੱਸਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ,”ਬੇਟੇ ਤੁਸੀਂ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਬਣੋਗੇ ?”ਉਸ ਦੀ ਅੱਠਵੀਂ ਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਬੇਟੀ ਰੀਤ ਬੋਲੀ ,”ਮੰਮੀ !ਮੈਂ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ।” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ,”ਹਾਂ ਬੇਟੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਉਦੇਸ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ।ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ । ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਕਿਹਾ,”ਪਰ ਮੰਮੀ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੀ ਛੱਡੋ !ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਦੱਸੋ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਜਿੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਬਣਾਂ?” ਸੀਮਾ ਹੱਸ ਕੇ ਬੋਲੀ ,”ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਣਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਬੇਟਾ!” ਤਾਂ
ਮੰਮੀ ਬਣੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ?”ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।” ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖ ਕੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋ ।” “ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ ਬੇਟਾ, ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਮੰਮੀ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਇਆ ਕਰਨਾ, ਉੱਥੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰਾ ਬੜਾ ਦਿਲ ਕਰਨਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਵਰਗੀ ਡਾਕਟਰ ਬਣਾਂ । ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਦੇਖਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਮਨ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਨੂੰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਕਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਮਾਲੀ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਦੇਖਣਾ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਿਆ ਕਰਨਾ ਕਿ ਚੱਲ ਮੈਂ ਤਾਂ ਮਾਲੀ ਹੀ ਬਣ ਜਾਵਾਂ। ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਫੁੱਲਾਂ ਬੂਟਿਆਂ ‘ਚ ਰਿਹਾ ਕਰਾਂਗੀ । ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਵਿੱਚ ਸਵਾਦ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਂਦੀ ਫੇਰ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ, ਲੈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਸ਼ੈੱਫ ਬਣਜਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਵਾਦ ਸਵਾਦ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਣਾਇਆ ਕਰਾਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਣਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ।”ਅੱਛਾ ਮੰਮੀ ,ਤੁਸੀਂ ਐਨਾ ਕੁਝ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ?”ਅਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆ। ਫੇਰ ਸੀਮਾ ਨੇ ਗੱਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਏਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬੇਟੇ ! ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਮੈਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਿਆ ਕਰਾਂ। ਮੇਰਾ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਣਨ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ। ” ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬੇਟੀ ਰੀਤ ਉਦਾਸ ਜੀ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ ,”ਹੈਂ ਮੰਮੀ! ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹ ਲਿਖ ਕੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ।ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇ।” ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਸੀਮਾ ਹੱਸ ਪਈ ,”ਨਹੀਂ ਬੇਟੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ ! ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੀਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਓ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਨੁਸਖੇ ਵਰਤ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਕਰਦੀਆਂ ਕਿ ਨਹੀਂ?” “ਹਾਂ ਮੰਮੀ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ੁਕਾਮ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਚ ਮੈਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਸੱਚੀ ਮੁੱਚੀ ਡਾਕਟਰ ਹੋ ।” “ਬੇਟੇ !ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਸਵਾਦ ਸਵਾਦ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਖੁਆਉਂਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ?” ਸੀਮਾ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ । ” ਮੰਮੀ! ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ੈਫ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗਾ ਖਾਣਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ।ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਚ ਇੰਨਾ ਸੁਆਦ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਟਲ ਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ।” ਤੇ ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀਆਂ ,ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਪ ਕਿਸੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।” ” ਮੰਮੀ ਸੱਚੀਂ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾ ਸਕਦੇ।” ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਇਕੱਠੇ ਬੋਲੇ। ” ਤੇ ਉਹ ਜਿਹੜੀ ਤੁਸੀਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਉਹਦਾ ਕੀ ਬਣਿਆ ? ਸੀਮਾ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ,”ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਵੇਲੇ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਦੇ ਓ ,ਉਹ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮੈਂ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹਾਂ, ਉਹ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਣਾ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਣਾਉਂਦੀਆਂ ਤੇ ਫਿਰ ਮੈਂ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਵੀ ਹੋ ਗਈ। ਹਾਂ ,ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਘਰ ਲੱਗੇ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲ ਪੋਸ ਕੇ ਵੱਡਾ ਕਰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਮਾਲੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।” ਦੋਨੋਂ ਬੱਚੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ ।”ਤਾਂ ਮੰਮੀ ਹੁਣ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਬਣਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਬਣ ਗਏ ਕਿ ਕੁਝ ਰਹਿ ਵੀ ਗਿਆ ?” ਰੀਤ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।” ਹਾਂ ਬੇਟੇ ,ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਰਹਿਗੀ ।” “ਉਹ ਕੀ ਮੰਮੀ ? ਅਵੀ ਬੋਲਿਆ।” ਹੁਣ ਤਾਂ ਮੈਂ ਬੱਸ ‘ ਪਾਇਲਟ ‘ਬਣਨਾ ਹੈ ।”ਪਾਇਲਟ ?”ਦੋਨੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।” ਹਾਂ ਜੀ ਬਿਲਕੁਲ ‘ਪਾਇਲਟ ‘ ਬਣਨਾ।” ” ਪਰ ਕਿਵੇਂ ਮੰਮੀ ?” ਬੱਚੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ। ” ਦੇਖੋ ਬੇਟੇ ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਉਡਾਣ ਦੇ ਕੇ ਮੈਂ ਪਾਇਲਟ ਬਣਾਂਗੀ । ਸਮਝੇ ਕਿ ਨਹੀਂ ?” ਤੇ ਤਿੰਨੋਂ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਹੱਸ ਪਏ ।
ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ