ਪਾਰਕ ਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ
ਪਹਿਲਾ , “ਅੱਜ ਤੁਸੀ ਡਿਨਰ ਚ ਕੀ ਬਣਾਉਣਗੇ ਘਰੇ?”
ਦੂਜਾ , “ਜੇ ਘਰ ਆਟਾ ਹੋਇਆਂ, ਤਾ ਰੋਟੀ। ਜੇ ਆਟਾ ਨਾ ਹੋਇਆਂ ਤਾ ਗਲੀ-ਮੁਹੱਲੇ ਚੋ ਮੰਗ ਲਵਾਂਗੇ, ਜੇ ਗਲੀ ਮੁਹੱਲੇ ਚੋ ਵੀ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾ ਮੰਦਰ ਜਾ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਚੋ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੇ ਉੱਥੋਂ ਵੀ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾ ਭੁੱਖੇ ਸੌ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਇੱਕ ਡੰਗ ਨਾਲ ਮਰਨ ਥੋੜਾ ਲੱਗੇ ਆ?”
ਪਹਿਲਾ- “ਵਾੳ ! ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਾ ਅਸਲ ਚ ਤੁਹਾਡੀ ਆ, ਚਾਰ ਚਾਰ ਆਪਸ਼ਨਜ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਤਾ ਰੋਜ ਇੱਕੋ ਹੀ ਆਪਸਨ ਏ, ਉਹੀ ਦਾਲ ਸਬਜ਼ੀ, ਰੋਟੀ-ਚਾਵਲ, ਦਹੀ, ਸਲਾਦ,ਤੇ ਬਾਦ ਚ ਉਹੀ ਬੋਰਿੰਗ ਆਇਸ -ਕਰੀਮ ਫਲੇਵਰ”
“ਛੋਲੀਆ ਕੀ ਭਾਅ ਲਾਇਆ ਹੈ।”
“ਚਾਲੀ ਰੁਪਏ ਪਾਈਆ।”
“ਪੰਜਾਹ ਦਾ ਦੇ ਦਿਓਂ।” ਤੇ ਮੈਂ ਪੰਜਾਹ ਦਾ ਨੋਟ ਪਕੜਾ ਦਿੱਤਾ।
ਉਸਨੇ ਛੋਲੀਆ ਤੋਲ ਦਿੱਤਾ।
ਪਰ ਨੋਟ ਪਕੜ ਕੇ ਨਾਲ ਦਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਸ਼ਾਇਦ ਪੈਸੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਲੈਣ ਚਲੀ ਗਈ।
“ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪੈਸੇ ਕਿਓੰ?”
“ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਸੋ ਦਾ ਨੋਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਸੀ ਮੋੜਨੇ ਹਨ।” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ।
“ਅੱਸੀ ਕਿਓੰ?” ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਵੀਹ ਦਾ ਛੋਲੂਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਨਾ ਤੁਹਾਨੂੰ।” ਉਸਨੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦਿੱਤਾ।
“ਉਹ ਹੋ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੰਜਾਹ ਦਾ ਨੋਟ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤੇ ਪੰਜਾਹ ਦਾ ਛੋਲੂਆ ਹੀ ਮੰਗਿਆ ਹੈ।”
“ਪੁੱਤ ਨਾ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਨਾ ਦਿਖਦਾ ਹੈ।” ਕਹਿ ਕੇ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਹ ਦਾ ਛੋਲੂਆ ਪੂਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਓਹਨਾ ਦੋਹਾਂ ਜੀਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ਠੰਡ ਵਿਚ ਕੰਧ ਨਾਲ ਬੈਠਕੇ ਛੋਲੂਆ ਵੇਚਣ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਪਾਪੀ ਪੇਟ ਜੋ ਹੈ।
ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਦੇ ਵਕਤ ਇਹ ਬੇਬੇ ਬਾਪੂ ਡੱਬਵਾਲੀ ਰੇਲਵੇ ਫਾਟਕ ਕੋਲ ਕੰਧ ਨਾਲ PNB ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠੇ ਸਨ।
ਢਾਬੇ ਤੇ ਬੈਠੇ 3 ਦੋਸਤਾ ਨੇ ਖਾਣਾ ਆਰਡਰ ਕੀਤਾ । ਵੇਟਰ ਖਾਣਾ ਦੇ ਗਿਆ । ਖਾਂਦੇ – ਖਾਂਦੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਹੱਥੋ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਵੇਲੇ ਮੇਜ ਉੱਪਰ ਡਿੱਗ ਗਈ । ਉਸਨੇ ਰੋਟੀ ਚੁੱਕੀ ਤੇ ਲਾਗਲੇ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ । ਦੂਜਾ ਦੋਸਤ ਉੱਠਿਆ ਉਸਨੇ ਰੋਟੀ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚੋ ਕੱਢੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੇਜ ਤੋਂ ਥੋੜੀ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਕਤੂਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾ ਦਿੱਤੀ । ਕਤੂਰੇ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੂਛਾਂ ਹਲਾ ਰਹੇ ਸੀ ।
ਰੋਟੀ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਜਦ ਰੋਟੀ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਮਿਲੀਆਂ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਪਰ ਵੀ ਮੁਸਕਾਨ ਸੀ ।
ਜਗਮੀਤ ਸਿੰਘ ਹਠੂਰ
ਪੁਰਾਣੇ ਟਾਇਮ ਵਿੱਚ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕੀ ਸਵੇਰੇ ਦੁਕਾਨ ਖੋਲਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੁਰਸੀ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਰੱਖ ਦਿੰਦੇ ਸੀ। ਤੇ ਜਿਵੇ ਹੀ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗ੍ਰਾਹਕ ਆਉਂਦਾ , ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕੁਰਸੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖ ਲੈਂਦਾ ਸੀ।
ਪਰ ਜਦੋਂ ਦੁਜਾ ਗ੍ਰਾਹਕ ਆਉਂਦਾ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਬਾਹਰ ਬਜ਼ਾਰ ਤੇ ਮਾਰਦਾ ਅਤੇ ਵੇਖਦਾ ਸੀ ਕੀ ਜਿਸ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਕੁਰਸੀ ਪਈ ਏ ਓਹ ਅਪਣੇ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੁ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਉਸ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਕੀ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ ਸਮਾਨ ਉਸ ਦੁਕਾਨ ਤੋ ਮਿਲ ਜਾਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈ ਬੋਹਣੀ ਕਰ ਚੁੱਕਾ।
ਕਿਸੇ ਕੁਰਸੀ ਦਾ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਏ ਰਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕੀ ਉਸ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਬੋਹਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ
ਉਸ ਟਾਇਮ ਇਸ ਪਿਆਰ ਏਕਤਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੋਈ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਖਾਲ਼ੀਂ ਹੱਥ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ।
Rajbir Singh Bal
ਅੱਜ ਮੈਂ ਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਬਜਾਰ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਖੇ ਪਏ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਵੇਖ ਖੁਸ਼ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੋਇਆ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨ ਅੰਦਰ ਸੋਚਿਆ ਕਿ
ਇਥੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਮਿਲਾਵਟ ਵਾਲੀ ਚੀਜਾਂ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ | ਇਥੇ ਤਾ ਸਬ ਸਮਾਨ ਪਿਆ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਆਏ ਸੀ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਸੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਚੀਜਾਂ ਸ਼ਰੀਰ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ |
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਕਮਾਲ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫਲਾਂ ਦਾ ਮੁਰੱਬਾ ਬਣਾਕੇ ਜੜ ਹੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਫਲ ਸਿਰਫ ਕੱਚੇ ਹੀ ਖਾਣਯੋਗ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਮਿਨਰਲਜ਼, ਵਿਟਾਮਿਨਜ਼, ਅਮਾਇਨੋ ਐਸਿਡਜ਼, ਫਾਇਬਰਜ਼, ਫੈਟੀ ਐਸਿਡਜ਼, ਫਾਇਟੋ ਨਿਉਟਰੀਐਂਟਸ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਥੋੜ੍ਹਾ ਗਰਮ ਕਰਨ, ਧੁੱਪੇ ਰੱਖਣ, ਉਬਾਲਣ, ਸੇਕਣ, ਸਟੀਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਕੁੱਝ ਤੱਤ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਲਟਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
ਲੇਕਿਨ ਮੁਰੱਬੇ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗਿਆਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਮਾਪਦੰਡ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਫਲਾਂ ਦੇ ਸਭ ਕੁਦਰਤੀ ਸਿਹਤਵਰਧਕ ਤੱਤ ਬਚਾਏ ਜਾ ਸਕਣ | ਜਦੋਂਕਿ ਖੰਡ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਮਿੱਠੇ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਡੋਬ ਕੇ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਇਹ ਜਿਗਰ, ਗੁਰਦੇ, ਮਿਹਦੇ, ਅੰਤੜੀਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਮੁਰੱਬੇ ਦੀ ਫਾਲਤੂ ਮਿਠਾਸ ਨੂੰ ਧੋਕੇ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਖੰਡ ਦੇ ਘੋਲ ਚ ਡੁਬੋਅ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕੋਈ ਵੀ ਫਲ ਖਾਣਯੋਗ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਬਲਕਿ ਉਸਤੋਂ ਕਈ ਰੋਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕੱਚ ਜਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਰਾਂ ਦੇ ਮੁਰੱਬੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੀ ਟੇਬਲ ਤੇ ਸਜਾ ਕੇ ਰਖਦੇ ਹਨ | ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਮੁਰੱਬੇ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ |
ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਠਿਆਈਆਂ ਦੀ ਬਿਜਾਇ ਅਜਿਹੇ ਮੁਰੱਬੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਨਕਲੀ ਰੰਗਾਂ, ਨਕਲੀ ਦੁੱਧ, ਨਕਲੀ ਫਲੇਅਵਰਜ਼, ਨਕਲੀ ਮਿਠਾਸ ਆਦਿ ਵਾਲੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨਾਲੋਂ ਮੁਰੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਵਰਧਕ ਸਮਝਦੇ ਹਨ | ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਵੀ ਉਨੇ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ |
ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਹ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨੌਕਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਦੇ ਹੱਥਾਂ, ਗੰਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਅਤੇ ਘਟੀਆ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਕਾਰਨ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ, ਪੀਪਿਆਂ ਜਾਂ ਕੈਨਾਂ ਦੁਆਲੇ ਕਾਕਰੋਚ, ਕਿਰਲੀਆਂ, ਮੱਖੀਆਂ, ਚੂਹੇ, ਬਿੱਲੀਆਂ, ਕੁੱਤੇ, ਕਾਟੋ, ਨਿਉਲੇ ਆਦਿ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਇਉਂ ਅਜਿਹੇ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਮੁਰੱਬਿਆਂ ਕਾਰਨ ਅਨੇਕਾਂ ਰੋਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਮੁਰੱਬੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਥੋਂ ਦਾ ਹਾਲ ਦੇਖਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪ ਵੀ ਮੁਰੱਬਾ ਨਹੀਂ ਖਾਉਗੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਰਿਕੁਮੈੰਡ ਜਾਂ ਔਫਰ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ | ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੱਚੇ ਖਾਣਯੋਗ ਫਲ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਤੋੜ ਕੇ ਹੀ ਖਾਉ | ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੈਨਡ, ਡੱਬਾਬੰਦ, ਬੌਟਲਡ ਜਾਂ ਪਰਜ਼ੱਰਵਡ ਨਾ ਖਾਉ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੀ ਇਹ ਕਾਢ ਕੱਢੀ |
ਬਿਜ਼ਨਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕ ਫਲ ਤਾਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੁਆਦ ਤੇ ਖਾਣ ਚ ਸੌਖ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਚ ਜਾਂ ਖੇਤ ਚ ਔਲਾ, ਕਰੌਂਦਾ, ਸੇਬ ਆਦਿ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਾਕੇ ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਖਾਣ ਦੀ ਮੱਤ ਦੇਣ ਦੀ ਬਿਜਾਇ ਖੁਦ ਬਿਜ਼ਨਸ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਪੱਕੇ ਗਾਹਕ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬਿਜ਼ਨਸਮੈਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦੀ ਫਿਕਰ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰ ਸਿਹਤਵਰਧਕ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਇਉਂ ਖਰਾਬ ਕਰਕੇ ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵੀ ਖਿਲਾਫ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੋਲੇ ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਵੀ ਸਤਿਆਨਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ |
ਬੇਈਮਾਨੀ ਦੇ ਧੰਨ ਨਾਲ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਬਿਜਾਇ ਬੇਈਮਾਨੀ ਨਾਲ ਧੰਨ ਕਮਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਹੈ | ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਮਾਏ ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਚ ਭਿਲਾਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰੋ | ਜੇ ਫਿਰ ਵੀ ਭਲਾਈ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਅਪਣੇ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਚ, ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਚ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਚ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਕਰੋ |
ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕ ਛੱਤਰੀ ਹੇਠ ਤੇ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਛਤਰੀ ਭਾਵੇ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਫਟੀ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਬਚਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਭਿੱਜ ਵੀ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਮੀਂਹ ਰੁਕ ਕੇ ਧੁੱਪ ਨਿਕਲ ਆਈ ।ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ ਦੂਰ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਨ ਲੱਗੇ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਸੁਕਾਉਣ ਲਈ ਛੱਤਰੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ। ਥੋੜ੍ਹਾ ਤੁਰ ਕੇ ਪਤਨੀ ਨੇ ਛੱਤਰੀ ਵੱਡੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਭੈਣ ਨੇ ਛੋਟੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ ।ਹੁਣ ਛੱਤਰੀ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਛੋਟੇ ਨੇ ਛੱਤਰੀ ਉਸ ਵੱਲ ਕਰਦੇ ਕਿਹਾ,” ਡੈਡੀ ਆਹ ਲਓ ਛੱਤਰੀ ਸਾਥੋਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕੀ ਜਾਂਦੀ।”ਉਸਨੇ ਮੁੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ। “ਸੁਟੋ ਪਰੇ ਐਨੀ ਪੁਰਾਣੀ ਤਾ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ। ” ਪਤਨੀ ਦੇ ਬੋਲ ਉਸ ਦੇ ਕੰਨੀ ਪਏ।ਉਸ ਨੇ ਗੁਹ ਨਾਲ ਛਤਰੀ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ। ਇਹ ਉਹਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੀ, ਜਿਹੜੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਸੀ। ਛਤਰੀ ਬਾਪ ਦੀ ਯਾਦ ਵੀ ਲੈ ਆਈ ਸੀ।ਜਿਹੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਕੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ ।ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜੀ ਛੱਤਰੀ ਬਾਪ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਈ ਹੋਵੇ ।ਉਹ ਬਾਪ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਛੱਤਰੀ ਬਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਧੁੱਪਾਂ ਬਰਸਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ।ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਸਮਝ ਆ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵਾਧੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਜਿਵੇਂ ਅੱਜ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੱਤਰੀ ਵਾਧੂ ਜਾਪ ਰਹੀ ਸੀ ।ਉਸੇੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਸਮੇ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੇ ਰਿਸਤੇ ਵੀ ਵਾਧੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪੈਰਾਂ ਸਿਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਬਾਪੂ ਵਾਧੂ ਹੋ ਕੇ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਵਾਸੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।ਏਨੇ ਵਿਚ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਛਤਰੀ ਵਗਾਹ ਕੇ ਸਡ਼ਕ ਤੇ ਮਾਰੀ।ਉਹ ਹੋਰ ਵੀ ਫੱਟ ਗਈ।ਉਹ ਭੁੰਜੇ ਪਈ ਛੱਤਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਜਿਵੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਨੂੰ ਸੜਕ ਤੇ ਪਟਕਾ ਮਾਰਿਆ ਹੋਵੇ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਮੌੜ ਮੰਡੀ
ਸੀਰਤ ਨੇ ਚਾਈਂ ਚਾਈਂ ਆਪਣੀ ਪਲੇਠੀ ਕਿਤਾਬ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰਾ ਸਾਬ ਜੋਕਿ ਇੱਕ ਰਿਟਾਇਰਡ ਸਰਕਾਰੀ ਅਫਸਰ ਸਨ, ਸਰਦਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫੜਾਉਂਦਿਆਂ ਆਖਿਆ
“ਦੇਖੋ ਪਾਪਾ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਛਪ ਕੇ ਆ ਗਈ ਹੈ”।
ਸੀਰਤ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਕਿਤਾਬ ਫੜਕੇ ਉਸਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਦਿਆਂ ਬੋਲਿਆ
“ਮੈਂਨੂੰ ਤੇਰੇ ਤੇ ਮਾਣ ਐ ਧੀਏ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਚੰਨ ਲਾਏ ਨੇ;ਮੈਂ ਹੁਣ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਸੰਬੰਧੀ ਹੋ ਰਹੇ ਸਮਾਗਮ ਤੇ ਚੱਲਿਆ ਹਾਂ,ਫੁਰਸਤ ਚ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜਾਂਗਾਂ”।
ਜਿਵੇਂ ਈ ਕਿਤਾਬ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਸੀਰਤ ਨੂੰ ਫੜਾਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਵਰ ਪੇਜ਼ ਤੇ ਸੀਰਤ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੇ ੳਸਦੇ ਪੇਕਿਆਂ ਦੇ ਗੋਤ ਤੇ ਪੈਂਦੀ ਹੈ…”ਆਹ ਕੀ?ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਹੁਰਿਆਂ ਵਾਲਾ ਸਰਨੇਮ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਬੇਟਾ ਜੀ,ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ”।
“ਨਹੀਂ ਪਾਪਾ ਜੀ,ਮੈਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂ ਗਿਆਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਉਹ ਮੇਰੇ ਫਾਦਰ ਸਾਬ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ,ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਵੀ ਇਹ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲੈਕੇ ਜਾਵਾਂ …ਨਾਲੇ ਐਡੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਹੈ,ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ, ਸੌਰੀ”।
ਸੀਰਤ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਿਰਉੱਤਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂੂ
ਰਾਤ ਦਾ ਆਖਰੀ ਪਹਿਰ ਬੀਤ ਚੁਕਾ ਸੀ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਚਾਨਣ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਖਿਲਰਨੀਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆਂ ਸੀ …ਇਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਤਾੜੇ ਹੋਏ ਗੁਲਾਮਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਲਿਆ ਕੰਮ ਤੇ ਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ.. ਯੂਰੋਪ ਵਰਗੇ ਠੰਡੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਗਰਮੀ ਵੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ..ਰੋਮਨ ਹੁਕਮਰਾਨਾ ਵਲੋਂ ਅਫਰੀਕਨ ਨੀਗਰੋ ਤੇ ਹੋਰ ਗੁਲਾਮ ਖਰੀਦੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ..ਕੋਰਲੀ ਵੀ ਓਹਨਾ ਚੋ ਇਕ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁਲਕ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਸੀ …ਉਹ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਇਥੋਂ ਪਰ ਕਿਲੇ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਦੇ ਕੋਲ ਸਖਤ ਪਹਿਰੇ ਕਰਕੇ ਹਿਲ ਵੀ ਨੀ ਸੀ ਸਕਦਾ ..ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚਾਬੁਕ ਵੀ ਪਏ ..ਦਿਲ ਨੂੰ ਲਗੇ ਝੋਰੇ ਤੇ ਹੱਦ ਤੋੜਵੀ ਮੇਹਨਤ ਕਰ ਉਸ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਕਾਫੀ ਨਿਢਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ …
ਓਹਨਾ ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਅਕਸਰ ਹੀ ਇਕ ਪਿੰਜਰਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਈ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਪੰਛੀ ਸਨ ..ਕੋਰਕੀ ਓਨਾ ਵਲ ਦੇਖਦਾ ਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਤੇ ਬੜਾ ਤਰਸ ਆਉਂਦਾ …
ਇਕ ਦਿਨ ਤੜਕਸਾਰ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਤੇ ਪਿੰਡ ਸੁਪਨੇ ਚ ਦਿਸੇ,ਉਹ ਨਦੀ ਦਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਅਕਸਰ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾਉਂਦਾ ਸੀ …ਇਕ ਅੱਚਵੀ ਜਿਹੀ ਲਗ ਗਈ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨਿਢਾਲ ਪੈ ਗਿਆ ..ਪਰ ਇਥੇ ਕਿਸ ਨੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਸੀ …ਕੋਠੜੀ ਚੋ ਬਾਹਰ ਲਿਆ ,ਉਸ ਦੀਆ ਬੇੜੀਆਂ ਖੋਲੀਆਂ ਗਈਆਂ..ਅਜਾਦ ਹੋਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਮੌਕਾ ਦੇਖ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਧ ਟੱਪ ਜਾਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਪਾਇਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਤਾਕਤ ਇਕਠੀ ਕਰ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ …
ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਫੜ ਕੇ ਧੁ ਲਿਆ ਤੇ ਉਸ ਤੇ ਚਾਬੁਕ ਵਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ …ਕੁਛ ਸਮੇ ਮਗਰੋਂ ਥਕ ਹਾਰ ਕੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਗੇ ਤਾ ਕੋਰਕੀ ਨੇ ਮੂੰਹ ਉਤਾਂਹ ਚੁਕਿਆ ਤਾ ਸਾਹਮਣੇ ਓਹੀ ਪਿੰਜਰਾ ਦਿੱਖ ਗਿਆ …ਘਿਸਰ ਕੇ ,ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਪਿੰਜਰੇ ਕੋਲ ਜਾ, ਉਸ ਨੇ ਪਿੰਜਰਾ ਖੋਲ ਸਾਰੇ ਪਰਿੰਦੇ ਉਡਾ ਦਿਤੇ ….ਚਾਬੁਕਾਂ ਦਾ ਦੋਰ ਫੇਰ ਚਲ ਪਿਆ ਪਰ ਉਸ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ..ਜਿੰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚਾਬੁਕ ਪੈਂਦੇ ,ਉਹ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਹਸਦਾ ਤੇ ਅਖੀਰ ਹਸਦੇ ਹਸਦੇ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਉਸ ਦੀਆ ਪਲਕਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾ,ਕਾਲਾ ਸਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ …ਰੂਹ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ …
ਗੁਲਜਿੰਦਰ ਕੌਰ
ਕਰਮਜੀਤ ਕੌਰ, ਜੋਕਿ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਰਪੰਚ ਸੀ, ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਘਰ ਦੇ ਗੇਟ ਮੂਹਰਿਓ ਲੰਘੀ ਜਾਂਦੀ, ਗਵਾਂਢਣ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੀ ਹੈ,ਜੋ ਕਿ ਮੈਂਬਰ ਪੰਚਾਇਤ ਵੀ ਐ
“ਭੈਣ ਜੀ,ਕੱਲ ਚੱਲਣਾ ਆਪਾਂ, ਬੀ: ਡੀ: ਓ ਦਫਤਰ”
“ਕਿਉਂ? ਕੀ ਕੰਮ ਐ”
“ਭੁੱਲ ਗਏ?”
ਉਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਐ, ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦਾ ” ਰੁੱਖ ਲਗਾਓ- ਪਾਣੀ ਬਚਾਓ”
“ਅੱਛਾ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਇਹ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਭਲੇ ਦੀ ਓ ਗੱਲ ਐ ”
“ਚੰਗਾ ਫੇਰ ਬਾਕੀ ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਨੇਹਾ ਲਾ ਦੇਣਾ”
” ਲਾ ਦੇਊਂਗੀ”
ਜਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਸਰਪੰਚਣੀ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦਾ ਵਿਹੜਾ ਧੋਣ ਲਈ ਲਾਇਆ ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਪਾਇਪ ਖੁੱਲਾ ਈ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਸੀਰੀ ਨੂੰ ਤਾਕੀਦ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ
” ਤਾਰੂ, ਜਦ ਟੈਮ ਲੱਗਿਆ ਨਾ, ਆਹ ਦਰੱਖਤ ਪੱਟੀਂ, ਵਿਹੜੇ ਚੋਂ,ਦਿਹਾੜੀਏ ਪੁੱਛ ਲਈਂ,ਇੱਕ-ਦੋ ;ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਪੱਤੇ ਗੰਦ ਪਾਈਂ ਰੱਖਦੇ ਨੇ”।
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂੂ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਮਤਲਬ ਪ੍ਰਸਤ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਇਸੇ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਕੁਝ ‘ਰੱਜੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ‘ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਨ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਜਿਹਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦੀਆਂ। ਅਸੀਂ ਹੋਸਟਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ ।ਅਸੀਂ ਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਪੰਦਰਾਂ ਕੁ ਦਿਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਾਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਅੱਠ ਕੁ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਕਰ ਲਿਆ । ਕੁੜੀਆਂ ਉਸ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਡਰਾਈਵਰ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੀਆਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਬੰਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ। ਕੋਈ ਵੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਕੁਝ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਬੜਾ ਹਸਮੁੱਖ ਤੇ ਭਲਾ ਪੁਰਸ਼ ਸੀ ।ਇੱਕ ਦਿਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਿਠਾਈ ਫਿਰੇ ।ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਦੱਸਿਆ ,”ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਭਰਜਾਈ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਪੇਕੇ ਮਿਲਾਉਣ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲਿਆ ਹਾਂ । ” ਅਸੀਂ ਬੜਾ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਈਆਂ। ਉਹ ਵੀ ਉਸੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਬੜ੍ਹੀ ਹੱਸ ਮੁੱਖ ਸੀ ।ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਪੁੱਛਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਦਿਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਸਾਡੇ ਪੇਪਰ ਆ ਗਏ। ਪੇਪਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਸਾਮਾਨ ਚੁੱਕੀ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਆਟੋ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਾਂ ਕਿ ਉਹ ਹੀ ਆਟੋ ਵਾਲਾ ਸਾਨੂੰ ਦਿਸ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ , “ਦੀਦੀ ! ਆਜੋ , ਬਸ ਸਟੈਂਡ ਤੱਕ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ।” ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ,” ਠੀਕ ਹੈ “।ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਟੋ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਨ ਰੱਖ ਕੇ ਬਸ ਸਟੈਂਡ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਈਆਂ। ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਸਾਮਾਨ ਉਤਾਰਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ,” ਇਹ ਲਓ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ।” ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਬੋਲਿਆ,” ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਲੈਣੇ ਪੈਸੇ !ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਪੈਸੇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।” ਅਸੀਂ ਬੜਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾਇਆ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੀ ਰੁਪਿਆ ਨਾ ਲਿਆ ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ।ਅਸੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੈਰਾਨ ਜਿਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੋਚਦੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਕਿ ਕਿੱਥੇ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਮਤਲਬ ਪਿੱਛੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤੇ ਇਹ ਸ਼ਖਸ ਅਣਜਾਣ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਭੈਣਾਂ ਦੱਸ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਗਿਆ।ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੱਬ ਕਰੇ ਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ‘ਰੱਜੀਆਂ ਰੂਹਾਂ’ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣ ।ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਕਰਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਾਇਮ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ
“ਮੈਂ ਤੇ ਰਾਣੋ ਚੱਲੀਆਂ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਸੁਣਨ! ਬੜੀ ਕਰਨੀ ਵਾਲੇ ਸੰਤ ਆਏ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ‘ਚ। ਘਰ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਓ ਤੁਸੀਂ ਦਾਦਾ – ਪੋਤੀ।” ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਗੁਆਂਢਣ ਨਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ । ਦਸ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਪੋਤੀ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦੀ ਖੇਡਦੀ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ,” ਬਾਬਾ ਜੀ !ਇਹ ਸੰਤ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਦਾਦੀ ਦੀਵਾਨ ਤੇ ਕੀ ਸੁਣਨ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?”” ਇੱਧਰ ਆ ! ਦੱਸਦਾਂ ਪੁੱਤਰ।” ਉਸ ਨੇ ਪੋਤੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕੋਲ ਬਿਠਾ ਲਿਆ। “ਬੇਟੇ ! ਸੰਤ – ਮਹਾਤਮਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰੂਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦੇ ਹਨ ।” ਦਾਦੇ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ । “ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਜੇ ਕੋਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਵੇ ਤੇ ਆਪ ਹਰ ਵਕਤ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਰਹੇ ਫਿਰ ? ” ਮੀਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ। ” ਹਾਂ ਪੁੱਤਰ !ਸੱਚਾ ਸੰਤ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ!” ਦਾਦੇ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਮੀਤੀ ਨੇ ਫਿਰ ਪੁੱਛਿਆ ,”ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ,ਫਿਰ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲੱਗੂ ਵੀ ਸੱਚਾ ਸੰਤ ਕੌਣ ਤੇ ਕੌਣ ਪਾਖੰਡੀ ਹੈ?” ” ਪੁੱਤਰ !ਸੱਚੇ ਸੰਤ ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ‘ਕਹਿਣੀ ਤੇ ਕਰਨੀ ‘ ਦੇ ਪੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ।ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,ਓਹੀ ਕਰਦੇ ਨੇ ।ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਕੇ ਆਪ ਮਾਇਆ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਦੌੜਦੇ।” ” ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਏਹੋ ਜੇ ਸੰਤ ਨੇ ਜੋ ਆਪਣੀ ਕਥਨੀ ਤੇ ਕਰਨੀ ਦੇ ਪੱਕੇ ਹੋਣ ?”ਮੀਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ। “ਹਾਂ ਪੁੱਤਰ ,ਹੈਗੇ ਨੇ ਬੱਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਨਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।” ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ । “ਅੱਛਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ! ਫਿਰ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਲੈ ਚਲੋ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ਼।ਮੈਂ ਵੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕਾਂਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ।”ਮੀਤੀ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਹੱਸਦਿਆਂ ਬੋਲੇ,” ਚੱਲਾਂਗੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪੁੱਤ ਪਰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਰਲ਼ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈ ।ਉਹ ਤਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਂਦੇ ਨੇ। ਇਕੱਲਿਆਂ ਹੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ। ਤੇ ਏਹੋ ਜੇ ਵੀ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਹੜੇ ਵਰ੍ਹਦੇ ਬੰਬਾਂ ਗੋਲ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤੇ ਬੇਸਹਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾ ਪਹੁੰਚਦੇ ਨੇ ।ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਬਸ ‘ਸੱਚੇ ਸੰਤ’ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨੀ ਹੈ । ” “ਸਮਝ ਗਈ ਬਾਬਾ ਜੀ ।ਹੁਣ ਆਪਾਂ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝਾਵਾਂਗੇ ।” ਕਹਿ ਕੇ ਮੀਤੀ ਫ਼ਿਰ ਖ਼ੇਡ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝ ਗਈ।
ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ