General

ਫਿਲਮ ‘ਰੱਬ ਦਾ ਰੇਡੀਓ’ ‘ਚ ਕੁੜੀ ਦੇ ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਭਰਜਾਈ ਚੱਤੋਪੈਰ ਘੁੰਡ ਕੱਢੀ ਰੱਖਦੀ ਆ। ਨਨਾਣ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਲੋਟ ਭਰਜਾਈ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖੇ ਤੇ ਓਹ ਕਿਆਸ ਲਾਓਂਦੀ ਆ ਕਿ ਭਾਬੀ ਕਿੰਨੀ ਕ ਸੁਨੱਖੀ ਹੋਣੀ ਆ। ਅਸਲ ‘ਚ ਇਹ ਸਾਰੀ ਖੇਡ ਹੀ ਪਰਦੇ ਦੀ ਆ, ਪਰਦਾ ਹੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਪਰਦਾ ਚੱਕਿਆ ਗਿਆ ਓਹਤੋਂ ਅੱਗੇ ਕੁਛ ਨਹੀਂ …

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਾਹ-ਵਾਸਤ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਨਾਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਉਹ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਸਾਫ਼ ਸਲੇਟਾਂ ‘ਤੇ ਝਰੀਟਾਂ ਵਰਗੇ ਸੰਸਕਾਰ ਉਕਾਰਦੇ ਹਨ। ਅੰਗੂਠੇ ਹੇਠ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਡਰ ਭਰਦੇ ਹਨ। ਆਲੇ-ਦਆਲੇ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿਰਅਧਾਰ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਾਲਾ ਕਰਮਕਾਂਡੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਚਪਨ ‘ਚ ਮਿਲੀਅਾਂ ਇਹ ਕੂਡ਼ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉਮਰ ਭਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਹਿਡ਼ਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀਆਂ। ਦੂਜੇ ਉਹ …

ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਫ਼ਸਰ ਆਪਣੇ ਦਫ਼ਤਰ ਆਇਆ। ਦਫ਼ਤਰ ਆਣ ਕੇ ਓਹਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਆਵਦੀ ਫ਼ੋਟੋ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂਂੰ ਦਿਖਾਈ ਤੇ ਬੜੀ ਸ਼ੇਖੀ ਮਾਰੀ; “ਤੁਹਾਡੇ ‘ਚੋਂ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਫ਼ੋਟੋ?, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ।” ਓਹ ਅਫ਼ਸਰ ਸੱਚਮੁਚ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ। ਏਨੇ ਨੂਂੰ ਇੱਕ ‘ਦਰਜ਼ਾ ਚਾਰ’ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਉੱਠਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ; “ਜਨਾਬ, ਇੱਕ ਗੱਲ ਪੁੱਛ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?, ਜੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ।” “ਹਾਂ- ਹਾਂ, ਪੁੱਛ ਬਈ ਕੀ ਪੁੱਛਣਾ …

ਰਾਤ ਫੇਰ ਸੁਫਨਾ ਆਇਆ, ਮੈਂ ਓਹ ਵੇਲੇ ਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਇੱਗਲੈਂਡ ਅੰਗੂ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਸੌ ਸਾਲ ਰਾਜ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਔਫ ਨੈਣੈਆਲ ਦੀ ਚੜਾਈ ਕੈਂਬਰਿੱਜ਼ ਤੇ ਹਾਰਵਰਡ ਵਾਂਗੂ ਸੀ, ਗੋਰੇ ਆਪਣੇ ਫਾਰਮ ਵੇਚ ਵੇਚ ਏਧਰ ਪੜਨ ਆਉੰਦੇ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵੀਜ਼ਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਹਰੇਕ ਗੋਰੇ ਦਾ ਸੁਫਨਾ ਸੀ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤਰਦੇਆਂ ਨੂੰ ਨੈਣੇਆਲ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜੀਹਨੂੰ ਇਹ ਦਮੇਂ ਦੀ ਦੁਆਈ …

ਸਈਅਦ ਜਾਫਰੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਡਾਇਰੀ ਦਾ ਇਹ ਪੰਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਜਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ। ਮੇਰਾ ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਮੇਹਰੂਨੀਆ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਉਦੋਂ ਉਹ 17 ਤੇ ਮੈਂ 19 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ,ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦੇ ਢੰਗ ਸਿੱਖ ਲਏ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ …

ਆਧੁਨਿਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ  ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਐਡਮ ਸਮਿਥ   ( ਜੂਨ 5 ,  1723—ਜੁਲਾਈ 17 ,  1790 )  ਦਾ ਨਾਮ ਸਭ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ .  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ( The Wealth of Nations )  ਨੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ  ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ .  ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡੇਵਿਡ ਰਿਕਾਰਡੋ ਤੱਕ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਸਿਧ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ,  ਸਮਾਜਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੇਤਾ …

ਇੱਕ ਸੂਫੀ ਕਹਾਣੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰੀਏ । ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਜੰਗਲ ਗਿਆ । ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਸੀ । ਕਿਸੇ ਝਾੜ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠਾ ਸੀ ਥੱਕਿਆ – ਟੁੱਟਿਆ, ਕੋਲ ਹੀ ਇੱਕ ਖੋਪੜੀ ਪਈ ਸੀ, ਕਿਸੇ ਆਦਮੀ ਦੀ । ਅਜਿਹਾ, ਕਦੇ – ਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਤੁਸੀ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗੁਸਲ਼ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹੋ, ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਹੋਕੇ ਮੂੰਹ ਵਿੰਗੇ ਟੇਢੇ ਜਿਹੇ ਬਣਾਉਣ …

ਅੱਜ ਮੈਂ ਬੰਨੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ,  ” ਵੇਖ ਬੰਨੂ ,  ਦੌਰ ਅਜਿਹਾ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਦੀ ਸੰਸਦ ,  ਕਨੂੰਨ ,  ਸੰਵਿਧਾਨ ,  ਅਦਾਲਤ ਸਭ ਬੇਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ .  ਵੱਡੀਆਂ  ਵੱਡੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਵਰਤ ਅਤੇ ਆਤਮਦਾਹ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ  ਹਨ  .  ੨੦ ਸਾਲ ਦਾ ਪਰਜਾਤੰਤਰ ਅਜਿਹਾ ਪਕ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ  ਦੇ ਮਰ ਜਾਣ ਜਾਂ ਭੁੱਖਾ ਰਹਿ ਜਾਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਨਾਲ ੫੦ ਕਰੋੜ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ  ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ .  …

ਇੱਕ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਰਾਜਾ ਦੇਹਾਤੀਆਂ  ਦੇ ਗਧੇ ਵਗਾਰ ਵਿੱਚ ਫੜ ਲਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ,  ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਰਗ  ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਘੋੜਾ ਦੌੜਾਉਂਦਾ  ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ।  ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਸ਼ਾਮ  ਹੋ ਗਈ ।  ਏਧਰ – ਉੱਧਰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਗਾ ।  ਲੇਕਿਨ ਕੋਈ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ।  ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਕੇ ਨਜ਼ਦੀਕ  ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਾਤ …

ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰੀਬ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ .  ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰੇ ਗੱਲ ਠੀਕ ਲੱਗਦੀ ਹੈ .  ਲੇਕਿਨ ਪੇਚ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਅਮੀਰ ਵਰਗ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇਗਾ .  ਯਾਨੀ ਸਵਾਲ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ,  ਉਪਲੱਬਧ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਹੈ . ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਹੈ …