ਮਨਰੀਤ ਹਾਲੇ ਸਕੂਲ ਪਹੁੰਚੀ ਹੀ ਸੀ । ‘ਸ਼ੁੱਭ’ ਉਸ ਵੱਲ ਭੱਜਿਆ ਆਇਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ , ਮੈਡਮ !ਮੈਡਮ ! ਜਿਹੜੇ ਬੂਟੇ ਲਾਏ ਸੀ ਨਾ ਆਪਾਂ, ਉਹ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਬੱਚੇ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਖੇਡਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਗਏ । ਮਨਰੀਤ ਉਦਾਸ ਜਿਹੀ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ ,”ਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਗਲਤ ਹੈ ਬੇਟਾ! ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸੀ ਕਿ ਬੂਟੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣਗੇ ।ਹਰਿਆਲੀ ਭਰਿਆ ਸਕੂਲ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਿਆ ਕਰੇਗਾ। ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪਾਲ਼ਿਆ ਸੀ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ।” ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਉਦਾਸ ਜਿਹਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਉਹ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰਲਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਚਲੀ ਗਈ ।ਸੱਚਮੁੱਚ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਲੱਗਿਆ। ਐਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪਾਲੇ ਬੂਟੇ ਮੁਰਝਾ ਚੁੱਕੇ ਸੀ। ਉਹ ਜਿੰਨੇ ਬੂਟੇ ਲਾਉਂਦੇ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਪਸ਼ੂ ਖਰਾਬ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਕੁਝ ਖੇਡਣ ਆਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਉਸ ਨੂੰ ਹਰਿਆਲੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਸੀ । ਵਧਦੇ ਫੁੱਲਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਵਰਗਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਮਨਰੀਤ ਨੂੰ। ਇਹ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਲਗਦੇ । ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਮਨ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਫ਼ੇਰ ‘ਮਨੂੰ ‘ਵੀ ਬੋਲਿਆ , ” ਮੈਡਮ ! ਫ਼ੇਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਬੂਟੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਏ । ਆਪਾਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬੂਟੇ ਲਿਆ ਕੇ ਲਾਵਾਂਗੇ ।” ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਹੋਰ ਬੂਟੇ ਲਿਆ ਕੇ ਪੁਰਾਣੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲੱਗੇ। ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਚ ਉਹ ਬੂਟੇ ਵੀ ਵਧਣ ਫੁੱਲਣ ਲੱਗੇ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ । ਉਸਨੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚਲੋ ਬੂਟੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਬੀਜ ਮੈਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਚ ਬੀਜ ਦਿੱਤੇ ਨੇ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਰੋਗੇ? ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣਗੇ ।ਤੁਸੀਂ ਪੁੱਟੀ ਜਾਓ ਤੇ ਅਸੀਂ ਬੂਟੇ ਲਾਈ ਜਾਵਾਂਗੇ । ਦੇਖਣਾ ਅੰਤ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕਿਸ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਕੂਲ ਹਰਾ ਭਰਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਕੁਝ ਹੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ । ਸਾਡਾ ਹਰਾ ਭਰਾ ਸਕੂਲ ਸਾਡੀ ਜਿੱਤ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰੇਗਾ ।ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਚੱਲੀ ਗਈ ।
ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਿਰਕ
