ਇਖ਼ਲਾਕ, ਪਵਿੱਤਰਤਾ, ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਰੂਹ ਹਨ।
Sandeep Kaur
ਨਾ ਕਿਸੇ ਤੇ ਮਰਦੇ ਆਂ
ਨਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਆਂ
ਜਿਹੜਾ ਜਿਵੇਂ ਚੱਲੇ ਆਪਾਂ ਵੀ
ਉਦਾਂ ਹੀ ਚੱਲਦੇ ਆਂ
ਤੇਰੇ ਜਿਹੇ ਨੂੰ ਵੇ ਮੈ ਟਿੱਚ ਨਾ ਜਾਣਦੀ,
ਤੇਰਾ ਮੇਰਾ ਨਾ ਕੋਈ ਮੇਚ ਮੁੰਡਿਆਂ,
ਤੈਨੂੰ ਮੋਗੇ ਦੀ ਮੰਡੀ ਚ ਆਵਾ ਵੇਚ ਮੁੰਡਿਆਂ,
ਤੈਨੂੰ ਮੋਗੇ ……….,
ਹਰੀਜਨਾਂ ਦੇ ਮੀਤੇ ਨੂੰ ਜਦ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਉਤੇ ਸਾਈਕਲ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖਾਲੀ ਹੀ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਪੁੱਠੇ ਸਿੱਧ ਹੱਥ ਕੰਡੇ ਵਰਤਣੇ ਅਰੰਭ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਹ ਪੈਂਚਰ ਲਾਉਂਦਾ ਇਕ, ਦੋ ਪੈਂਚਰ ਆਪ ਹੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੰਮ ਦਿੰਦੇ ਪੁਰਜਿਆਂ ਨੂੰ ਘਸੇ ਕਹਿਕੇ ਬੇਲੋੜੇ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੂਰ ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਤਿੱਖੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਕਿੱਲ, ਮੇਖਾਂ ਖਿੰਡਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਆਉਣ, ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਾਈਕਲ ਪੈਂਚਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣ। ਉਹ ਕਿੱਲਾਂ ਖਿੰਡਾਉਣ ਨੂੰ ‘ਚੋਗਾ ਪਾਉਣਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪੈਂਚਰ ਹੋਏ ਨੂੰ “ਫਸ ਗਈ ਮੁਰਗੀ ਕਹਿਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਪੈਂਚਰ ਹੋਇਆ ਸਾਈਕਲ ਫੜੀ ਆਉਂਦੀ ਕੁੜੀ ਜਦ ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਆ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗਰੀਬ ਨਾਈਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਕੁੜੀ ਪੀਤੀ ਏ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ. ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਏ।
ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਉਤੇ ਪਸ਼ਤਾਵਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ, ਮੁਰਗੀ ਦੀ ਥਾਂ ਅੱਜ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰੀ ਘੁੱਗੀ ਹੀ ਮਾਰੀ ਗਈ।
ਅਗਲੇ ਮੋੜ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਸਕੂਨ ਮਿਲੇਗਾ …
ਬੱਸ ਇਸੇ ਆਸ ਹੈ ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਆ “ਮਨਾਂ”
ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ,ਮਛਲੀ ਵਾਲੀਏ,
ਮਛਲੀ ਨਾ ਚਮਕਾਈਏ,
ਨੀ ਖੂਹ ਟੋਭੇ ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ,
ਚਰਚਾ ਨਾ ਕਰਵਾਈਏ,
ਧਰਮੀ ਬਾਬਲ ਦੀ,
ਪੱਗ ਨੂੰ ਦਾਗ ਨਾ ਲਾਈਏ,
ਧਰਮੀ ਬਾਬਲ …….,
ਹਰ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਉ ਲੱਭਾ
ਮੈਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਵਰਗਾ ਥੋੜਾ ਤੂੰ
ਦੋਸਤ ਭਾਵੇਂ ਇਕ ਹੋਵੇ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇ
ਜਿਹੜਾ ਅਲਫਾਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮਝੇ
ਮਾਏ ਵਾਰ ਕੰਗਨਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ,
ਧੀਆਂ ਪ੍ਰਦੇਸ ਚੱਲੀਆਂ ,
ਮਾਏ ਵਾਰ ਕੰਗਨਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ,
ਧੀਆਂ ਪ੍ਰਦੇਸ ਚੱਲੀਆਂ ,
ਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਕਿ ਤੇਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਜ਼ੁਬਾਨ ਤੇ ਅੱਜ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਆਇਆ ਹੈਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਕਿ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇਂ —
ਮੇਰੀ ਤਕਦੀਰ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਪੈਗ਼ਾਮ ਆਇਆ ਹੈਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਇਹ ਨਸੀਬ ਧਰਤੀ ਦੇ –
ਇਹ ਉਸਦੇ ਹੁਸਨ ਨੂੰ ਖੁਦਾ ਦਾ ਇਕ ਸਲਾਮ ਆਇਆ ਹੈਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਅਜ ਦਿਨ ਮੁਬਾਰਕ ਹੈ —
ਕਿ ਮੇਰੀ ਜ਼ਾਤ ਤੇ ਅੱਜ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਆਇਆ ਹੈਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਹੈ —
ਕਿ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਮੁਕਾਮ ਆਇਆ ਹੈਅੱਲਾ ! ਇਹ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੈ
ਕਿ ਤੇਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਜ਼ੁਬਾਨ ਤੇ ਅੱਜ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਆਇਆ ਹੈAmrita Pritam
ਓ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਧਿਆਈਏ
ਜਿਸ ਨੇ ਜਗਤ ਰਚਾਇਆ
ਬਾਈ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਸਜਾਕੇ
ਸੋਹਣਾ ਜਗਤ ਰਚਾਇਆ
ਓ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਹੀ ਨਾ ਕਰਦਾ
ਕਰਦਾ ਜੋ ਮਨ ਆਇਆ
ਬੋਲੀਆਂ ਪਾਓ ਮਿਤਰੋ
ਸਿਰ ਸਤਿਗੁਰ ਦੀ ਛਾਇਆ
ਉੱਚੇ ਟਿੱਬੇ ਮੈ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਦੀ,
ਉੱਤੋਂ ਰੁੜ੍ਹ ਗਿਆ ਗਲਾਸ,
ਹੁਣ ਕਿਉਂ ਰੋਂਦੀ ਆ,
ਜੀਜਾ ਲੈ ਗਿਆ ਸਾਕ,
ਹੁਣ ਕਿਉਂ …….,