admin

“ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ …ਬੱਲਿਆ ,” ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਬੈਠੇ ਨੂੰ ਇਕ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਗੱਜ ਕੇ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾਈ।
ਚਿੱਟਾ ਕੁੜਤਾ ਤੇ ਚਾਦਰਾ ਲਾਈ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ ਉਹ ਸਰਦਾਰ ਬਜੁਰਗ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਘਰ ਦਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੇ ਗ੍ਰਾਹਕ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਓਪਰਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ।
‘ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ…ਕਹਿ ਮੈਂ ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਾਹਕ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਨ ਲੱਗ ਪਿਆ।
“ਬਈ ਲੱਗਦਾ ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ?”ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਹਲਕੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ ਉਸ ਕਿਹਾ।
ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਕ ਨਜ਼ਰ ਦੌੜਾਈ ਤਾਂ ਇਕ ਘਟਨਾ ਜੋ ਯਾਦ ਆਈ…ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਹ ਮਾਘ ਦੀ ਨਿੱਘੀ ਜਿਹੀ ਧੁੱਪ ਚੁਫੇਰੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਸੀ..ਇਕ ਬਜੁਰਗ ਮੰਗਣ ਦੇ ਲਹਿਜੇ ਨਾਲ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਆਇਆ। ਥੌੜਾ ਹੈਰਾਨ ਜਿਹਾ ਹੋਇਆ…ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਦੋ ਕਾਰਣ ਸਨ,ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਮੰਗਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਦੂਜਾ ਕਾਰਣ ਬੜਾ ਅਹਿਮ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਰਦਾਰ ਸੀ। ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਉਸ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਇਸ ਲਈ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ।
“ਬਾਬਾ ਸੌ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਜਾਵੇਂਗਾ ਤਾਂ ਸੌ ਰੁਪਏ ‘ਕੱਠੇ ਹੋਣਗੇ…ਕਿੰਨਾ ਫਿਰਨਾ ਪਊ.. ਕੀ ਕੁਝ ਸੁਣਨਾ ਪਊ…ਕੰਮ ਕਰੇਂਗਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸੌ ਰੁਪਈਆ ਹੁਣੇ ਦੇ ਦੇਵਾਂਗਾ…..ਬੋਲ ਕਰੇਂਗਾ?”
ਕੰਮ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਨਿਰਾਸ਼ ਬਜੁਰਗ ਨੂੰ ਆਸ ਦੀ ਇਕ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਪਏ ਲੂਣ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੱਕੀ ‘ਚ ਪੀਸ ਕੇ ਬਰੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਹਾਂ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਬਾਹਰ ਧੁੱਪੇ ਹੀ ਪੱਲੀ ਵਿਛਾ ਨਮਕ ਦੇ ਡਲੇ ਉਸ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ।ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਚੁੱਪਚਾਪ ਅੱਧੇ-ਪੌਣੇ ਘੰਟੇ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੋਈ ਜਾਪੀ। ਅਜੇ ਸੋਚ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਸੋਚਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਤੋੜਦਿਆਂ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ,” ਮੈਂ ੳਹੀ ਹਾਂ….ਜੋ ਤੇਰਾ ਲੂਣ ਕੁੱਟ ਕੇ ਗਿਆਂ ਸਾਂ।ਏਥੋਂ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਸਹੀ ਸੀ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਭੀਖ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ ਚੰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਨਾਲੇ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸਿੱਖ ਤਾਂ ਕਿਰਤੀ ਸਿੱਖ ਹੈ…ਫਿਰ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਭੀਖ ਮੰਗ ਰਿਹਾ,ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਭੀਖ ਮੰਗਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ…. ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਮੈਂ ਇਕ ਕੋਲਡ ਸਟੋਰ ‘ਤੇ ਗੇਟਕੀਪਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾਂ…ਵਧੀਆ ਗੁਜਾਰਾ ਹੋਈ ਜਾਂਦਾ………ਅੱਜ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਸੋਚਿਆ ਰਾਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੇਰਾ ਵੀ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਜਾਂਵਾ ਕਿ ਉਸ ਦਿਨ ਜੇ ਤੂੰ ਵੀ ਇਕ ਰੁਪਈਆ ਦੇ ਕੇ ਤੋਰ ਦਿੰਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਮੰਗਤਾ ਹੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿਣਾ ਸੀ ।”
– ਰਾਕੇਸ਼ ਅਗਰਵਾਲ ਸ਼ਾਹਕੋਟ

ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ 80 ਸਾਲ ਦੇ ਬਜੁਰਗ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਵਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ…ਖਾਣਾ ਖਾਂਦੇ ਸਮੇ ਬਜੁਰਗ ਇੰਨਸਾਨ ਤੋਂ ਖਾਣਾ ਉਸਦੇ ਕੱਪੜਿਆ ਉੱਪਰ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦਾ ਮੂੰਹ ਵੀ ਲਿੱਬੜ ਗਿਆ ਸੀ…ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਤਰਾ ਦੇ ਖਾਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਬਜੁਰਗ ਤੇ ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ…ਕੁਝ ਲੋਕ ਸੂਗ ਮੰਨ ਰਹੇ ਸੀ,,ਇੱਕ ਇੰਨਸਾਨ ਤਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ,ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਭੋਰਾ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀ ਜੋ ਇਹ ਇਸ ਬੁੱਡੇ ਇੰਨਸਾਨ ਨੂੰ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਖਵਾਉਣ ਲਈ ਲੈ ਆਇਆ….
ਉਹ ਆਦਮੀ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਖਾਣਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਰੂਮ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਉਸਦਾ ਮੂੰਹ ਤੇ ਕੱਪੜੇ ਸਾਫ਼ ਕੀਤੇ,,ਫੇਰ ਵਾਲ ਕੰਗੀ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਬਾਹਰ ਲੈ ਆਇਆ..ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੁਣ ਉਹਨਾ ਵੱਲ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸੀ,ਕੋਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀ ਬੋਲ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ…ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਬਿੱਲ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਹੋਟਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਚੱਲ ਪਿਆ…
ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਪਿੱਛੋ ਇੱਕ ਬਜੁਰਗ ਨੇ ਆਵਾਜ ਮਾਰੀ,” ਬੇਟਾ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਛੱਡ ਗਏ ? ”
” ਨਹੀ ਜੀ ਮੈ ਕੁਝ ਨਹੀ ਛੱਡਿਆ ,ਮੈ ਸਬ ਕੁਝ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ..” ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ..
ਤਾਂ ਉਸ ਬਜੁਰਗ ਇੰਨਸਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ” ਪੁੱਤਰ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਚੀਜ ਨਹੀ ਛੱਡ ਕੇ ਚੱਲੇ ,ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਪੁੱਤ ਲਈ ਇੱਕ ਸਬਕ ਅਤੇ ਹਰ ਪਿਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਛੱਡ ਚੱਲੇ ਹੋ.. ਧੰਨਵਾਦ ‘

ਕਹਾਣੀ ਸੋਰਸ- ਇੰਟਰਨੇਟ
ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ- ਜਗਮੀਤ ਸਿੰਘ ਹਠੂਰ

ਜੱਸੀ ਆਪਣੇ ਪੇਕੇ ਘਰ ਆਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਾਰਾ ਟੱਬਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬੈਠਾ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ,ਇਧਰ ਓਧਰ ਦੀਆਂ ਗਵਾਢੀਆਂ,ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ,ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ। ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਜੰਮਣ ਭੋਇੰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਗਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਕੀਹਦੇ ਕੀ ਕੀ ਹੋਇਆ ਜਾਨਣ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
“ਜੱਸੀ,ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਆਲਾ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿਹੁੰ ਮਾਸਟਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ,ਉਹ ਤਾਂ ਪਾਗਲ ਹੋ ਗਿਆ,ਗਲੀਆਂ ਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ,ਨੂੰਹ ਪੁੱਤ, ਟੱਬਰ ਸੇਵਾ ਬਥੇਰੀ ਕਰਦੈ,ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕੀ ਐ?ਦੇਖ ਲੈ ਕਿੰਨਾ ਸਿਆਣਾ,ਸਮਝਦਾਰ ਤੇ ਮਿੱਠ ਬੋਲੜਾ ਸੀ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਕਤ ਦਾ ਕੀ ਪਤਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਆਉਣੈ; ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਨਾ ਕਰੇ। ” ਵੱਡਾ ਵੀਰ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ।
“ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਤਾਂ ਨੌਵੀਂ ਦਸਵੀਂ ਚ ਟਿਊਸ਼ਨ ਪੜਦੀਆਂ ਸੀ ਉਹਦੇ ਕੋਲ….ਹਨਾਂ? “ਹਾਂ ਵੀਰੇ”…..
ਬੱਸ ਆਏਂ ਕਹਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ….”ਮੈਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲ ਗਈ,ਮਿਲ ਗਈ ਸਜ਼ਾ। ਪਤਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬੱਸ ਓਹੀ ਜਾਣਦਾ ਜਾਂ ਰੱਬ ਜਾਣਦਾ”।

ਇੰਨਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਜੱਸੀ ਦੇ ਖਿਆਲਾਂ ਦੀ ਸੂਈ ਵੀਹ ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਘੁੰਮ ਜਾਂਦੀ ਐ,ਜਦੋਂ ਉਹ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਚ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਪੜਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਮਾਸਟਰ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਗਣਿਤ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਟਿਊਸ਼ਨ ਪੜਨ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਦੋਵੇਂ ਮੀਆਂ ਬੀਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ, ਬੇਟਾ ਬੇਟੀ ਅੱਠ- ਦਸ ਕੁ ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਪ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਚੌਦਾਂ- ਪੰਦਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਸਨ। ਆਮ ਘਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸਰਦਾ-ਪੁੱਜਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਭਲੇਮਾਣਸ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਭ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਘਰਦਿਆਂ ਨੇ ਸਲਾਹ ਕਰਕੇ ਤਸੱਲੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਪੜਨ ਲਾਇਆ ਸੀ। ਕੁਛ ਓਦੋਂ ਵਕਤ ਵੀ ਭਲੇ ਸਨ।
ਸਿਆਲਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਚ ਸਾਰੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਮੈਡਮ ਨੂੰ ਕਹਿਕੇ ਰਜਾਈਆਂ ਦਿਵਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਰਜਾਈ ਆਪ ਲਪੇਟ ਲੈਂਦਾ। ਫਰਸ਼ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਪੜਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਲੇ -ਦੁਆਲੇ ਬਿਠਾ ਕੇ…..ਤਾਂ ਜੋ ਸਭ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲੱਗ ਸਕੇ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਦਾ ਤੇ ਹੋਰ ਕਲਾਸਾਂ ਦੇ ਟਿਊਸ਼ਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਬਦਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨੇੜੇ ਬਿਠਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਰਹਿ ਨਾ ਜਾਵੇ; ਪਰ ਜੱਸੀ ਨੂੰ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੈਠਣ ਦਾ ਚਾਅ ਹੋਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਸੀ; ਇੱਕ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵੱਧ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜਾ ਦਸਵੀਂ ਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਤੇ ਆਉਣਾ ਆਪਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਮਿੱਥ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਕੁੜੀਆਂ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਕਤਰਾਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ।
” ਲੱਤਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਜੇ ਲਾਈ ਜਾਂਦੈ ਮਾਸਟਰ ਹਨਾਂ, ਆਪਾਂ ਮਾੜਾ ਜਾ ਪਰਾਂ ਈ ਬਹਿ ਜਿਆ ਕਰੋ”। ਜੱਸੀ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲ ਨੋਟ ਤਾਂ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਹਨੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੋਣਾ, ਪਰ ਸਮਝ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ ਸੀ।ਅਸਲ ਚ ਜਿਹੜੀ ਕੁੜੀ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਹਿੰਦੀ ਉਹ ਰਜਾਈ ਵਿੱਚ ਦੀ ਲੱਤਾਂ-ਪੱਟਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਲਾਈ ਜਾਂਦਾ, ਚੂੰਡੀਆਂ ਜਿਹੀਆਂ ਵੱਢੀ ਜਾਂਦਾ। ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਸਨ। ਓਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਮਾਸਟਰ ਆਪਣਾ ਠਰਕ ਭੋਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਰਜਾਈਆਂ ਲੈਣ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰਕੇ ਥੋੜੀ ਵਿੱਥ ਤੇ ਬੈਠਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਘਰੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਪੇਪਰ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਤੇ ਟਿਊਸ਼ਨ ਪੜਨੋਂ ਹਟ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਅਸਲ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ ਹੋਕੇ ਉਹਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਮਾਸਟਰ ਲਈ ਉਹਦਾ ਮਨ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ। ਉਹ ਸੋਚਦੀ ਬਾਪ ਵਰਗੀ ਉਮਰ ਦਾ ਬੰਦਾ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਘਟੀਆ ਹਰਕਤ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਮੁੜਕੇ,ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚ ਕਦੇ ਉਹਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਮਾਸਟਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਉਹ ਸਭ ਗੱਲਾਂ ਭੁਲਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਜ ਗੱਲ ਛਿੜੀ ਤੋਂ ਉਹਨੂੰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਮੁੜ ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਵਾਚੀ ਨੂੰ ਭਰਜਾਈ ਨੇ ਮੋਢਾ ਹਲੂਣ ਕੇ ਬੁਲਾਇਆ” ਲੈ ਜੱਸੀ ਦੁੱਧ ਪੀ ਲੈ”।
ਜੱਸੀ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ, “ਸੱਚਮੁੱਚ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲ ਗਈ ਐ।”
ਸਮਾਪਤ
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂੂ

ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਜਦ ਮੈਂ ਸਰਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੁ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਪਰਤੀ ਤਾਂ ਘਰ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਾਫੀ ਉੱਖੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਘਰ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਦੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਲਾਏ, ਅਸ਼ੋਕਾ ਟਰੀ, ਫਾਈਕਸ ਤੇ ਚਾਂਦਨੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਇੱਕ ਜੰਗਲ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਸੰਘਣੀ ਛਾਂ ਲਈ ਲਾਏ ਸੱਤ ਪੱਤਰੀ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਛੱਤ ਤੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਝੁਕੇ ਪਏ ਸਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਫਾਈਕਸ ਵੀ ਇੰਨੇ ਫੈਲ ਗਏ ਸਨ ਕਿ- ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਦੀ, ਸਰਦੀ ਦੀ ਕੋਸੀ ਕੋਸੀ ਧੁੱਪ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਨਣ ਤੋਂ ਵੀ ਵਾਂਝੀ ਹੋ ਗਈ ਸਾਂ। ਜਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮਾਲੀ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਂਟ ਛਾਂਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ।
ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ, ਆਪਣੀ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਨੂੰ, ਛੱਤ ਤੇ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਦੇ ਕੇ ਘਰ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸਫਾਈ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪ ਕੇ, ਵਿਦੇਸ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲ ਗਈ ਸਾਂ- ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਵਿਹੜੇ ਦਾ ਪੱਥਰ ਪੂਰੀ ਸਫਾਈ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਾਲਾ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਲਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਜੰਮੀ ਪਈ ਸੀ। ਕੋਠੀ ਪੁਰਾਣੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਰਿਪੇਅਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਕੋਈ ਟੂਟੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈ ਪਈ ਸੀ, ਤੇ ਕੋਈ ਲਾਈਟ। ਇੱਕ ਅਲਮਾਰੀ ਸਿਉਂਕ ਨੇ ਖਾ ਲਈ ਸੀ। ਸੋ ਮੈਂ, ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ- ਬਿਜਲੀ ਵਾਲਾ, ਲੱਕੜ ਵਾਲਾ ਤੇ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਬੁਲਾਇਆ, ਤੇ ਰਿਪੇਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਈ। ਇਸ ਵਾਰ ਤਾਂ ਮੈਂ, ਸਾਰੀ ਕੋਠੀ ਰੰਗ ਰੋਗਨ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਵੀ ਬਣਾ ਲਿਆ।
ਮਾਲੀ, ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਾਂਟ ਛਾਂਟ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ-“ਯੇ ਗਰ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਮਾਲਕ ਕੇ, ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਬੀਬੀ ਜੀ!”
“ਹਾਂ ਮਾਲੀ..” ਮੈਂ ਹਉਕਾ ਭਰਿਆ।
ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਮੰੰਜੂ ਵੀ ਕੰਮ ਮੁਕਾ, ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਬੈਠ ਗਈ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ- “ਬੀਬੀ ਜੀ, ਜੋ ਕਾਮ ਕਰਵਾਨਾ, ਇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਕਰਵਾ ਲੋ, ਹਮ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਅਪਨੇ ਗਾਓਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹਂੈ।”
“ਤੂੰ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਗਾਓਂ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾਣਾ, ਮੰਜੂ?” ਉਸ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।
“ਕੁੱਛ ਪੈਸੇ ਜੋੜੇ ਹੈਂ.. ਉੱਧਰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਨਵਾਨਾ ਹੈ.. ਔਰ ਫਿਰ ਪੋਤੇ ਕੇ ਮੁੰਡਨ ਵੀ ਤੋ ਕਰਵਾਨੇ ਹੈਂ” ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।
“ਤੁਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਹਿਣਾ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਧਰ ਜੰਮੇ ਪਲੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਉੱਧਰ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ, ਫਿਰ ਘਰ ਉੱਧਰ ਕਿਸ ਲਈ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋ..?” ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ ਝਾੜੀ।
“ਇੱਧਰ ਤੋ ਕਾਮ ਕੇ ਲੀਏ ਆਏ ਹੈਂ ਬੀਵੀ ਜੀ.. ਉੱਧਰ ਅਪਨਾ ਗਾਓਂ ਹੈ.. ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈਂ.. ਫਿਰ ਬੱਚੋਂ ਕੇ ਸ਼ਾਦੀ ਵਿਆਹ ਵੀ ਤੋ ਉੱਧਰ ਹੀ ਕਰੇਂਗੇ ਨਾ!”
ਮੇਰਾ ਜਵਾਬ ਉਡੀਕੇ ਬਿਨਾ ਹੀ, ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਫਿਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ- “ਆਪ ਲੋਗ ਵੀ ਤੋ ਇੱਧਰ ਆਕੇ ਅਪਨੇ ਘਰੋਂ ਕੋ ਬਨਾਤੇ ਸੰਵਾਰਤੇ ਹੀ ਹੋ ਨਾ..ਰਹਤੇ ਤੋ ਆਪ ਵੀ ਕਿਤਨਾ ਕੁ ਹੈਂ…?”
ਇਹ ਸੁਣ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਆਪਣੇ ਤੇ ਉਸਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ।
ਗੁਰਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਗਰੇਵਾਲ